Xử lý nợ xấu vẫn vướng thủ tục ngoài ngành

	Ngân hàng - Thi hành án: Phối hợp giải quyết nhanh nợ xấu
	Nghị quyết 42 và Đề án 1058: Nền tảng tạo cú hích xử lý nợ xấu
	Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng: Xử lý nợ xấu thực chất và nhanh hơn

Chuyển nhượng tài sản hay dự án?

Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD mới triển khai thực hiện được hơn 1 năm, song đã tạo ra một bước đột phá trong xử lý nợ xấu. Tại Hội nghị sơ kết 1 năm triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14 và Quyết định số 1058/QĐ-TTg được tổ chức mới đây, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng ghi nhận, công tác xử lý nợ xấu thực chất, tốc độ xử lý nợ xấu nhanh hơn...

Các ngân hàng kêu một số dự án bán nợ cho VAMC chưa được đấu giá đã bị cơ quan thuế “chặt một khúc” giao dịch tài sản

Cụ thể, tính đến hết 30/6/2018, hệ thống TCTD đã xử lý được 138,29 nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 (không bao gồm 61,04 nghìn tỷ đồng dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu nội bảng). Trong đó, xử lý nợ xấu nội bảng là 70,23 nghìn tỷ đồng (chiếm 50,78%), xử lý các khoản nợ đang hạch toán ngoại bảng cân đối kế toán xác định theo Nghị quyết 42 là 21,59 nghìn tỷ đồng (chiếm 15,61%) và xử lý các khoản nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 46,46 nghìn tỷ đồng (chiếm 33,59%). Nhờ đó, đến cuối tháng 6/2018, tỷ lệ nợ xấu so với tổng nợ là 2,09% giảm so với thời điểm 31/12/2016 (2,46%).

Tuy nhiên, theo thống kê của NHNN Việt Nam, nếu cộng cả nợ ngoại bảng nợ xấu của hệ thống ngân hàng vẫn còn 6,76%. Điều này cho thấy, công tác giải quyết nợ xấu của hệ thống ngân hàng còn rất nhiều cam go trong thời gian tới, nếu những văn bản pháp lý của các bộ, ngành vẫn còn ngổn ngang như hiện nay.

Trên thực tế đã xảy ra trường hợp ngân hàng cho vay nhận dự án gắn liền với đất đai làm tài sản đảm bảo nợ vay, nhưng đến khi người vay không trả được nợ ngân hàng phải bán tài sản xấu để thu hồi nợ thì Sở Tài nguyên - Môi trường địa phương lại không cho cập nhật vào dữ liệu nhà đất quốc gia. Ngân hàng Nam Á (NamA Bank) hiện đang vướng vào hai dự án như câu chuyện kể trên tại Lâm Đồng và Khánh Hòa. Theo lãnh đạo ngân hàng này, ngân hàng muốn Sở Tài nguyên - Môi trường của hai địa phương này giải thích rõ cho ngân hàng chuyển nhượng dự án hay chuyển nhượng tài sản của dự án.

Bên cạnh đó, hiện đối với những khoản nợ có giá trị lớn, con nợ thường tìm đủ mọi cách chây ì tránh né trả nợ vay hay bán tài sản để trả nợ vay cho ngân hàng. Trong khi Nghị quyết 42 có điều khoản chính quyền địa phương tham gia cùng với các cơ quan ban ngành hỗ trợ ngân hàng thu hồi nợ để đảm bảo an ninh trật tự xã hội, thế nhưng sự phối hợp trên thực tế dường như cũng rất yếu.

“Một trong những trường hợp thường gặp nhất hiện nay là chúng tôi xuống làm việc với chính quyền địa phương về thu giữ tài sản đảm bảo nợ vay đã quá hạn, nhưng ngân hàng lại không thể cưỡng chế người vay chây ì trả nợ ra khỏi nhà. Và đến khi chúng tôi bán đấu giá xong tài sản đảm bảo nợ vay thì lại phải tiếp tục làm bước thứ hai, tức là đi kiện để cưỡng chế người vay ra khỏi nhà và giai đoạn này kéo dài khoảng 1-2 năm và đấy cũng là quá trình cũng rất là cam go. Mặc dù điều khoản trong hợp đồng tín dụng có quy định trong trường hợp bên vay không thanh toán khoản nợ đúng hạn ngân hàng được quyền bán tài sản đảm bảo”, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc OCB cho biết.

Rút gọn tại tòa còn chờ?!

Nghị quyết 42 ra đời trên nguyên lý là đã giao cho từng bộ, ngành liên quan vào cuộc. Đặc biệt, Điều 8 trong Nghị quyết 42 có nội dung rút gọn quá trình tố tụng và xử lý tranh chấp tài sản đảm bảo. Đến nay Tòa án Tối cao đã có thông tư hướng dẫn quy trình rút gọn tại tòa án các cấp trong xử lý các án kinh tế theo Nghị quyết 42.

Thế nhưng áp dụng vào tòa án các cấp vẫn là một quá trình còn nhiều khó khăn. Bởi quy trình tòa án thụ lý một vụ kiện thu hồi nợ vay phải đi qua các bước: ngân hàng nộp đơn, tạm ứng án phí cho tòa án, tòa ra quyết định thụ lý vụ án và phân tích hồ sơ. Sau đó, tòa án mời 2 bên lên xem xét toàn bộ chứng cứ, hồ sơ - ở phần này tòa án yêu cầu ngân hàng (bên đơn) đi tìm khách hàng có nợ xấu (bên bị) lên tòa xem xét và thực hiện hòa giải trước…

Một lãnh đạo VietinBank TP.HCM cho rằng, khâu ngân hàng đi tìm khách hàng chây ì không trả nợ để đủ nhân tố của một phiên tòa là “trần ai” nhất. Đa số con nợ xấu đã chuyển trụ sở công ty, chuyển nơi cư trú… nên cứ “dài cổ” chờ đến khi nào tìm được con nợ thì tòa mới bước vào quy trình tiếp theo hòa giải, rồi mới tính đến xét xử theo quy trình.

Bởi vậy, theo Chủ tịch HĐTV VAMC Nguyễn Tiến Đông trên thực tế hơn 2.000 vụ việc của các cấp toà án và thi hành án chưa có vụ nào được xử lý theo hình thức rút gọn.

LS. Huỳnh Thế Tân (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, thủ tục “rút gọn tại tòa” là một quy định pháp lý tiến bộ mà các nước phát triển đã áp dụng, công cụ này cho phép tòa án xử lý nhanh mà bỏ qua các quy trình thụ lý hồ sơ. Các án hình sự ví dụ: cướp giật có nhân chứng, vật chứng cụ thể tòa sẽ mở phiên tòa ngay tức khắc. Tuy nhiên đối với các án kinh tế, như ngân hàng nộp đơn đến tòa án hiện nay ở Việt Nam thì buộc cơ quan thụ lý phải phân tích hồ sơ để phân chia án nào thuộc tòa dân sự, án nào thuộc tòa thương mại… mới có thể tiến hành xét xử theo trình tự pháp luật.