Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc: Từ kỷ lục 5,5 tỷ USD đến mục tiêu 8 - 10 tỷ USD

Trong bức tranh tăng trưởng ấy, Trung Quốc tiếp tục khẳng định vai trò thị trường chủ lực, không chỉ về quy mô mà còn là “đầu kéo” cho chuỗi sản xuất, chế biến và xuất khẩu rau quả Việt Nam.

Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất nhập khẩu rau quả của Việt Nam

Lợi thế địa lý và logistics tạo khác biệt

Theo lãnh đạo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), Trung Quốc là thị trường giàu tiềm năng mà Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên hiếm có. Khoảng cách địa lý gần, đường biên giới dài cùng hệ thống logistics kết nối trực tiếp bằng đường bộ, đường sắt và cảng biển giúp rau quả Việt Nam rút ngắn thời gian vận chuyển, giảm đáng kể chi phí so với nhiều đối thủ cạnh tranh trong khu vực.

“Đối với ngành hàng tươi sống, yếu tố thời gian và chi phí logistics có ý nghĩa sống còn. Việc kết nối trực tiếp với thị trường Trung Quốc giúp rau quả Việt Nam giữ được độ tươi, giảm hao hụt và nâng cao khả năng cạnh tranh về giá”, đại diện Vinafruit nhấn mạnh.

Không chỉ vậy, nhu cầu tiêu thụ rau quả nhiệt đới, trái cây tươi và sản phẩm chế biến của Trung Quốc tiếp tục tăng mạnh, nhất là tại các đô thị lớn, mở ra dư địa tăng trưởng dài hạn cho doanh nghiệp Việt Nam.

Từ đà tăng trưởng hiện nay, giới chuyên môn dự báo kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Trung Quốc trong cả năm 2025 có thể đạt khoảng 5,5 tỷ USD. Đây không chỉ là con số ấn tượng về mặt quy mô, mà còn cho thấy xu hướng chuyển dịch mạnh mẽ từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch, với ngày càng nhiều mặt hàng được ký nghị định thư và xuất khẩu bài bản.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng, kết quả này phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong tư duy của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đã chú trọng hơn đến vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Đây là điều kiện tiên quyết để duy trì đà tăng trưởng bền vững tại thị trường Trung Quốc.

Tiêu chuẩn để rau quả xuất khẩu ngày càng cao

Ở góc độ doanh nghiệp, nhiều đơn vị xuất khẩu lớn ghi nhận đơn hàng sang Trung Quốc tăng mạnh trong năm nay. Ông Nguyễn Văn Minh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Nafoods Group cho biết, Trung Quốc hiện là một trong ba thị trường lớn nhất của doanh nghiệp. Trước đây, Trung Quốc chủ yếu nhập trái cây tươi. Nay nhu cầu với các sản phẩm chế biến sâu như nước ép, trái cây đông lạnh, sấy lạnh tăng rất nhanh. Điều này tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam gia tăng giá trị xuất khẩu. Tuy nhiên, áp lực ngày càng lớn về tiêu chuẩn. Từ bao bì, nhãn mác, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đến truy xuất nguồn gốc đều được phía Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ hơn. Nếu không đầu tư bài bản, doanh nghiệp rất dễ bị loại khỏi cuộc chơi.

Mục tiêu xuất khẩu 8 - 10 tỷ USD và những “điều kiện bắt buộc”

Theo lãnh đạo Vinafruit, nếu tận dụng tốt cơ hội, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc hoàn toàn có thể hướng tới mục tiêu 8 - 10 tỷ USD trong những năm tới. Tuy nhiên, con đường phía trước không trải đầy hoa hồng.

Thị trường Trung Quốc đang chuyển nhanh từ “dễ tính” sang “khó tính”, với các yêu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc, chất lượng sản phẩm và mẫu mã bao bì. Những tiêu chuẩn này không chỉ áp dụng trên giấy tờ mà được kiểm soát thực chất tại cửa khẩu và trong hệ thống phân phối nội địa.

PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường chia sẻ, để đạt được mục tiêu xuất khẩu 8 - 10 tỷ USD, ngành rau quả Việt Nam cần thay đổi từ gốc. Phát triển vùng nguyên liệu tập trung, kiểm soát chất lượng đồng đều và đầu tư chế biến sâu là con đường duy nhất. Không thể tăng trưởng bằng cách mở rộng diện tích manh mún hay chạy theo số lượng.

Để đạt được mục tiêu xuất khẩu 8 - 10 tỷ USD, ngành rau quả Việt Nam cần thay đổi từ gốc

Thực tế cho thấy, Trung Quốc vẫn sẽ là thị trường lớn nhất và quan trọng nhất của rau quả Việt Nam trong nhiều năm tới. Song, sự phụ thuộc quá lớn vào một thị trường cũng đặt ra yêu cầu phải nâng cao năng lực nội tại của ngành.

Việc xây dựng vùng trồng đạt chuẩn, áp dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc, nâng cấp khâu đóng gói và logistics không còn là lựa chọn, mà là điều kiện bắt buộc. Chỉ khi đáp ứng được những yêu cầu này, rau quả Việt Nam mới có thể giữ vững vị thế tại Trung Quốc và tiến tới những cột mốc cao hơn.

Kỷ lục 5,5 tỷ USD hay mục tiêu 8 - 10 tỷ USD không chỉ là câu chuyện của con số, mà là thước đo cho mức độ chuyên nghiệp và bền vững của cả ngành rau quả Việt Nam trong quá trình hội nhập sâu với thị trường khu vực và toàn cầu.