737 MAX bị cấm bay, Boeing đối mặt khủng hoảng

Một quyết định khó tránh

Quyết định này - cùng với việc hàng loạt các quốc gia khác đã có động thái tương tự trước đó - đang đặt nhà chế tạo máy bay lớn nhất thế giới này trước nguy cơ một cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong nhiều năm. Vào ngày 13/3, từ Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donad Trump thông báo Mỹ có thể cấm bay trên không phận Mỹ với các máy bay Boeing 737 MAX và ngay sau đó, Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đã ban hành lệnh cấm khẩn cấp với tất cả máy bay Boeing 737 MAX-8, 737 MAX-9 và những biến thể khác gắn với dòng sản phẩm này.

Những sự cố liên tiếp với 737 MAX khiến Boeing đối mặt với khủng hoảng

Các máy bay đang trên hành trình sẽ tiếp tục nốt chuyến bay, sau đó phải “phủ mền” tại sân bay đến cho tới khi có thông báo mới. Tại Mỹ, hiện có 3 hãng hàng không sử dụng các máy bay Boeing 737 MAX là American Airlines, Southwest Airlines và United Airlines.

FAA đã trích dẫn dữ liệu vệ tinh và bằng chứng từ hiện trường vụ tai nạn vừa xảy ra tại Ethiopia để đưa ra quyết định trên. Quyết định của Mỹ được đưa ra vài giờ sau khi Canada cấm các máy bay Boeing 737 MAX vào không phận, với lý do dữ liệu theo dõi vệ tinh cho thấy có điều tương tự - dù chưa được chứng minh - giữa hai vụ rơi máy bay Boeing 737 MAX 8 thuộc hãng hàng không Ethiopian Airlines và Lion Air (Indonesia). Cả hai máy bay này đều rơi khi vừa cất cánh và thay đổi độ cao vài lần trước khi gặp nạn. Như vậy, hiện đã có trên 40 quốc gia quyết định tạm thời đình chỉ bay hoặc cấm bay vào không phận với Boeing 737 MAX.

Vụ tai nạn vừa qua là thảm họa thứ 2 trong vòng chưa đầy 5 tháng liên quan đến 737 MAX - dòng máy bay chở khách hiện đại được bán nhiều nhất thế giới của Boeing. Trước đó vào ngày 29/10/2018, chiếc Boeing 737 MAX 8 thuộc hãng hàng không Lion Air đã rơi xuống biển Java khiến toàn bộ 189 người trên máy bay thiệt mạng.

“Thông tin mới từ vụ tai nạn ở Ethiopia và các dữ liệu mới từ vệ tinh về đường bay của máy bay cho thấy một số điểm tương đồng giữa 2 thảm họa và là cơ sở cho việc cần thiết điều tra thêm liệu các tai nạn có chung nguyên nhân hay không”, FAA cho biết trong một tuyên bố ngày 13/3.

Quản lý tạm quyền của FAA Daniel Elwell cho biết: “Hộp đen của chiếc Boeing 737 MAX 8 thuộc Ethiopian Airlines sẽ được gửi đến Pháp để phân tích”. Ông Daniel Elwell không cung cấp thêm chi tiết vì cuộc điều tra vẫn đang được tiếp tục và có thể sẽ mất nhiều thời gian để có được kết luận cuối cùng. Vị này cũng thông tin thêm, hiện chưa rõ lệnh cấm sẽ kéo dài bao lâu và một bản sửa lỗi phần mềm cho 737 MAX đã được Boeing triển khai kể từ sau vụ tai nạn nghiêm trọng của chiếc Boeing 737 MAX 8 thuộc Lion Air vào tháng 10 năm ngoái, nhưng sẽ phải mất vài tháng để hoàn thành.

3 ngày, bốc hơi trên 30 tỷ USD

Boeing 737 - dòng máy bay phản lực bán chạy nhất trong lịch sử Boeing - là một ưu tiên trọng tâm của Boeing trong cuộc cạnh tranh với đối thủ Airbus từ châu Âu. Và các biến thể mới của Boeing 737 được xem là sẽ có khả năng phù hợp với các hãng hàng không toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới. Boeing 737 MAX được nhiều hãng hàng không toàn cầu ưa chuộng. Đến cuối tháng 1/2019, Boeing đã giao hơn 350 chiếc trong tổng số hơn 5.000 chiếc theo các đơn đặt hàng. Theo ước tính của Melius Research và Jefferies, nếu toàn bộ dòng này bị cấm bay trong 3 tháng, Boeing có thể tốn khoản phí lên tới 1–5 tỷ USD. Một trong những chi phí lớn có thể là tiền đền bù cho các hãng bay.

Đây là lần thứ hai FAA quyết định tạm dừng các chuyến bay của một dòng máy bay của Boeing trong 6 năm qua. Trước đó vào năm 2013, FAA từng quyết định tạm dừng bay với 787 Dreamliner do lỗi hệ thống pin. Phản ứng trước động thái mới nhất của FAA, Boeing dù khẳng định các máy bay của họ là an toàn nhưng cho biết ủng hộ quyết định trên.

“Boeing đã xác định – với quan điểm hết sức thận trọng và để trấn an công chúng về an toàn của máy bay – và đề nghị với FAA về việc đình chỉ hoạt động tạm thời của toàn bộ phi đội máy bay 371, 737 MAX trên toàn cầu”, tuyên bố của Boeing cho biết. Cổ phiếu của Boeing kết thúc phiên 13/3 với mức tăng 0,5%, ghi nhận một sự phục hồi sau khi giảm tới hơn 3% trong phiên khi quyết định của FAA được đưa ra. Mặc dù vậy, cổ phiếu của Boeing đã giảm khoảng 12%, khiến vốn hóa bốc hơi hơn 30 tỷ USD chỉ trong 3 ngày qua.

Các nhân viên hàng không ở Mỹ đã hoan nghênh quyết định trên của FAA. Chủ tịch quốc tế Nghiệp đoàn vận tải của Mỹ, John Samuelsen, người đại diện cho các công nhân hàng không và phi hành đoàn, cho rằng quyết định ngừng đội bay 737 MAX là một quyết định đúng đắn với cả hành khách bay và các nhân viên hàng không.

Tim Ghriskey, chiến lược gia đầu tư tại quỹ Inverness Counsel cho rằng, việc ngừng sử dụng 737 MAX sẽ cho Boeing có thêm thời gian để giải quyết tất cả các vấn đề và không phải đối mặt với bất kỳ nguy cơ thảm họa nào khác trong tương lai. Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban Vận tải và Hạ tầng Hạ viện Peter DeFazio đã kêu gọi một cuộc điều tra về lý do 737 MAX nhận được chứng chỉ bay.