Cổ phần hóa chậm: Nhiều bộ ngành, địa phương chưa nắm được tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng

Ảnh: VGP

Hôm nay (16/10), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã trực tiếp chủ trì và phát biểu khai mạc Hội nghị “ Đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước”.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ - Trưởng ban chỉ đạo đổi mới và phát triển DN và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng điều hành hội nghị. Tham gia điều hành còn có Bộ trưởng Bộ Tài chính; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Khai mạc Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu “Đánh giá chung thì đạt kết quả tích cực, nhiều nội dung phấn khởi”.

Báo cáo tổng hợp đánh giá tình hình cơ cấu lại, các nhiệm vụ, giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước trình bày tại Hội nghị cho biết, từ năm 2016 đến tháng 9/2019, về cơ bản các Bộ, ngành, địa phương, các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, DNNN đã tích cực triển khai thực hiện các nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Tuy nhiên tình hình thực hiện cổ phần hóa theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là rất chậm.

Cũng theo báo cáo, nhiều Bộ, ngành, địa phương chưa nắm bắt được tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 707/QĐ-TTg nên chưa thực hiện phê duyệt phương án cơ cấu lại tổng công ty, DNNN (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du Lịch, các tỉnh, thành phố như Đà Nẵng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Phú Thọ, Thanh Hóa, Đăk Lăk, Gia Lai, Quảng Nam, Bạc Liêu...).

Một số phương án cơ cấu lại của các tập đoàn, tổng công ty còn đang chờ được phê duyệt. Vì thế đến 30/9/2019 vẫn còn tới 71% số doanh nghiệp (378 doanh nghiệp) chưa được phê duyệt phương án cơ cấu.

Lũy kế giai đoạn 2016 – tháng 9/2019, đã có 168 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị doanh nghiệp là 443.056 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 206.694 tỷ đồng.

Những đơn vị còn nhiều doanh nghiệp phải thực hiện thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị lớn là: Bộ Công Thương (thoái vốn tại Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam), Bộ Giao thông vận tải (thoái 30,4% vốn nhà nước đầu tư tại Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - Công ty CP và 35,16% vốn nhà nước đầu tư tại Tổng công ty Hàng không Việt Nam - Công ty CP), Bộ Xây dựng (còn phải thoái vốn tại 8/11 Tổng công ty cổ phần); Thành phố Hà Nội (còn phải thoái vốn tại 31/34 doanh nghiệp),...

Cổ phần hóa chậm, thoái vốn ít nên việc bán đấu giá cổ phần nhà nước ở Sở giao dịch chứng khoán cũng ít. Tính đến tháng 9/2019: Số doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn 9 tháng đầu năm 2019 bằng 45% so với năm 2018. Tổng giá trị thực tế bán được đạt hơn 4.771 tỷ đồng, bằng hơn 12% tổng giá trị thực tế bán được năm 2018, bằng hơn 3,7% tổng giá trị thực tế bán được năm 2017.

Trước đó, từ năm 2016 đến năm 2018, tổng giá trị thực tế bán được cao, thặng dư thu được từ bán đấu giá cổ phần hóa và thoái vốn tăng mạnh, đặc biệt là năm 2017, cao hơn gấp 5,5 lần với các năm trước do năm 2017 có đợt thoái vốn của Bộ Công Thương tại Sabeco, thoái vốn của SCIC tại CTCP Sữa Việt Nam Vinamilk.

Việc chuyển giao chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về SCIC cũng quá chậm chạm, mới thực hiện chuyền giao 32 doanh nghiệp, còn 30 doanh nghiệp (với tổng số vốn nhà nước là 630 tỷ đồng) chưa chuyển giao.

Mặc dù Bộ Tài chính đã tiến hành nhiều biện pháp để thúc đẩy các doanh nghiệp này đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán, đồng thời xử lý nghiêm các doanh nghiệp vi phạm nhưng tính đến ngày 30/9/2019, theo rà soát, tổng hợp của Bộ Tài chính thì đã có 840 DNNN cổ phần hóa đã đăng ký giao dịch, niêm yết trên hai Sở Giao dịch chứng khoán (trong đó, số lượng doanh nghiệp niêm yết là 314 doanh nghiệp; số lượng doanh nghiệp đăng ký giao dịch là 526 doanh nghiệp). Vẫn còn 755 DNNN cổ phần hóa chưa thực hiện đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ ra rằng: "Trong quá trình cổ phần hóa, thoái vốn có tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm khiến cho việc phê duyệt các phương án cổ phần hóa rất lâu".

Về hiện tượng còn nhiều DN chưa đăng ký, niêm yết, công khai thông tin, Phó Thủ tướng nói: “Việc này thực hiện chưa nghiêm túc, nhưng việc kiểm tra, xử lý rất hạn chế. Chưa có đồng chí nào bị thay thế, cách chức vì việc này. Thua lỗ, không chịu công khai minh bạch, thế mà không ai bị gì. Phải nghiêm túc xem trách nhiệm và nguyên nhân ở đâu”.