Đổi mới trong tăng trưởng tín dụng năm 2015
TS. Võ Trí Thành |
Đâu là lý do giúp tín dụng tăng trưởng dương trong những tháng đầu năm?
Tôi nghĩ có hai nhân tố. Một là yếu tố thời vụ do Tết năm nay khá muộn, rơi vào giữa tháng 2 nên nhu cầu vay vốn phục vụ trong dịp lễ Tết vào tháng 1 cũng sẽ nhiều hơn so với những năm trước. Thứ hai, dù còn khó khăn nhưng DN kỳ vọng ít nhiều vào sự hồi phục nền kinh tế tăng trưởng tốt hơn. Vì vậy, các DN cũng tích cực đẩy mạnh triển khai kế hoạch sản xuất kinh doanh.
Liệu đây là tiền đề để tín dụng tăng đều qua các quý như mong muốn của các NH?
Câu chuyện này cũng đã được đề cập khá nhiều trong thời gian qua. TTTD nằm trong tổng thể mục tiêu chính sách tiền tệ nhằm góp phần hồi phục, giữ ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời thực hiện nhiệm vụ tái cấu trúc nền kinh tế. Ví dụ, NH đẩy mạnh cho vay nông nghiệp gắn với công nghệ cao hỗ trợ DN gia tăng giá trị sản xuất...
Nhưng theo tôi, điều quan trọng giúp phân bổ vốn đều là sự phối hợp giữa chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ. Thông thường trong nhiều năm qua, “bên” tài khoá phân bổ vốn đầu tư, nhất là trái phiếu đầu năm xong nhưng phải đến nửa cuối năm mới triển khai. Nên chính sách tiền tệ được kỳ vọng đẩy nhanh hơn một chút trong những tháng đầu năm. Còn những tháng cuối năm, khi bên tài khoá đẩy mạnh hơn thì lúc đó chính sách tiền tệ có thể điều chỉnh phù hợp chậm hơn để tạo sự tương tác giữa hai chính sách này.
Những năm qua, sự tương tác này vẫn chưa thực sự tốt. Nhưng năm nay, dù mới 2 tháng, chưa nói được nhiều nhưng việc tín dụng tăng trưởng dương ngay từ những tháng đầu năm cho thấy sự phối hợp giữa hai chính sách tài khoá và tiền tệ đã hài hoà hơn đôi chút. Đây là tiền đề tốt trong TTTD nói riêng và điều hành chính sách tiền tệ nói chung trong năm 2015.
Theo ông, mục tiêu TTTD năm 2015 có khả thi?
Mục tiêu TTTD năm 2015 có cao hơn một chút so với năm 2014 ở mức 13-15% và như Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cho biết có thể linh hoạt nới rộng hơn lên 17%.
Tôi nghĩ mục tiêu trên là phù hợp, đảm bảo hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, đồng thời giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Chính sự ổn định kinh tế vĩ mô và kỳ vọng lạm phát tương đối thấp khi phần lớn các dự báo lạm phát quanh mức 3-4%... tạo điều kiện cho chính sách tín dụng linh hoạt hơn. Tất nhiên, tín dụng tăng còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác nữa như xử lý nợ xấu…, nhưng tôi nghĩ mục tiêu trên của NHNN hoàn toàn có thể đạt được.
Các DN kỳ vọng vào sự tăng trưởng của nền kinh tế, đẩy mạnh triển khai kế hoạch SXKD ngay từ đầu năm |
Vì sao NHNN chỉ chốt TTTD chỉ ở mức 17%, dù có nhiều dự báo con số này vẫn có thể tăng hơn nữa?
Như tôi đã nói ở trên, do có dư địa nhờ ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát thấp nên NHNN có cơ sở để linh hoạt hơn trong điều chỉnh TTTD. Nhưng cách đặt mục tiêu cho thấy NHNN vẫn thận trọng với mục tiêu đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô. Còn tại sao là con số 17% thì tôi được biết NHNN có một số mô hình, bộ công cụ tính toán đưa các phương án kịch bản khác nhau liên quan đến tăng trưởng, lạm phát và liên quan đến một số yếu tố kinh tế vĩ mô khác. Có thể dựa vào đấy, NHNN đưa ra con số TTTD trong năm 2015 là 13 – 15% và cao nhất chỉ là 17%.
Ông đánh giá thế nào về chất lượng TTTD năm 2014?
Đây là câu hỏi rất khó trả lời chính xác vì bản chất tín dụng là hỗ trợ quá trình đầu tư và nằm trong tổng đầu tư toàn xã hội nên rất khó bóc tách riêng ra được. Dù cần phải phân tích sâu hơn nữa, song, đánh giá sơ bộ tôi thấy chất lượng tín dụng được cải thiện qua việc thời gian qua tuy tín dụng tăng trưởng thấp hơn nhiều năm trước nhưng vẫn hỗ trợ tích cực cho DN, nền kinh tế.
Theo đó, phản ánh quan hệ tín dụng với tăng trưởng chất lượng tốt hơn theo nghĩa không phải cứ bơm thêm nhiều tiền thì tăng trưởng tốt hơn. Biểu hiện rõ hơn hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, tín dụng tốt hơn qua hệ số ICOR trong 3 năm trở lại đây tuy vẫn cao nhưng thấp hơn rất nhiều so với 5 năm trước.
Tuy nhiên, nếu nhìn chi tiết một chút thì chất lượng tín dụng vẫn còn dấu hỏi. Ví dụ, các gói hỗ trợ tín dụng liệu thực sự có đem lại thay đổi về chất lượng tăng trưởng hay không.
Tôi lấy dẫn chứng: trong 3 năm trở lại đây từ năm 2012, tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn tăng khá mạnh nhưng tăng trưởng nông nghiệp vẫn chưa thực sự cao. Về nguyên tắc các gói hỗ trợ tín dụng không hoàn toàn mang tính thị trường. Mà đã không hoàn toàn mang tính thị trường thì vẫn có thể méo mó trong việc phân bổ nguồn lực. Vì vậy, theo tôi, cách hỗ trợ thế nào để bớt méo mó thị trường vẫn là một vấn đề cần được cơ quan quản lý giải quyết không phải bây giờ mà cả khi thực hiện xong các gói hỗ trợ tín dụng này.
Năm nay Thống đốc NHNN ráo riết kêu gọi các NH hạ lãi suất cho vay trung, dài hạn. Ông nghĩ sao về điều này?
Tôi biết NHNN rất mong muốn giảm lãi suất cho vay trung, dài hạn thêm 1-1,5%. Vừa qua, NHNN cũng đã có một số “mẹo” giúp các NH thực hiện giảm lãi suất như cho phép NHTM tăng tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn; giảm hệ số rủi ro một số lĩnh vực đầu tư mang tính trung, dài hạn. Hay là có thể sử dụng một số biện pháp khác hỗ trợ công cụ tiền tệ như tái cấp vốn, dự trữ bắt buộc để chuyển dịch dòng vốn trung, dài hạn nhiều hơn vào nền kinh tế.
Nhưng lãi suất thực sự có giảm được không thì tôi nghĩ không đơn giản vì đòi hỏi sự phối hợp rất tốt với chính sách tài khóa. Chúng ta biết năm 2015 ngân sách phải phát hành một lượng lớn trái phiếu Chính phủ (TPCP) mà kỳ hạn phổ biến 5 năm trở lên. Và khi muốn phát hành TPCP trung, dài hạn thành công rõ ràng lãi suất phải đủ hấp dẫn. Hơn thế, ở Việt Nam 80-85% khách mua TPCP là các NHTM. Điều này ảnh hưởng nhiều đến việc thay đổi lãi suất cho vay trung, dài hạn.
Xin cảm ơn ông!