Hạn chế xe máy, câu chuyện từ quy hoạch

	Tăng giá tính thuế trước bạ với ô tô xe máy hạng sang
	Thu hồi xe máy quá “đát” để giảm ô nhiễm: Cần tính kỹ

Tuy nhiên, nhìn một cách bao quát, sẽ nhận thấy để cấm xe máy, một phương tiện được coi là phổ biến quen thuộc, thuận tiện và “đa năng” vì nó thích ứng với quy hoạch hiện trạng của Hà Nội lại là một điều thực sự nan giải. Cái khó đầu tiên chính là các đường phố trong nội đô đều nhỏ hẹp, ít làn chạy. Khó nữa là dọc trên các tuyến đường trục chính chạy xuyên tâm đều xuất hiện hàng loạt các chung cư cao cấp, cao tầng tọa lạc.

Giai đoạn 2017 - 2030, sẽ phân vùng hạn chế hoạt động của xe máy, phù hợp với cơ sở hạ tầng

Chính những khu nhà chọc trời mọc lên giữa một quy hoạch gồm các phố nhỏ từ thời Pháp, đã đẩy mật độ giao thông tăng lên theo cấp số nhân, trong khi khả năng mở rộng nâng cấp làn đường là điều gần như không thể, bởi chi phí đền bù quá cao.

Những tuyến phố chính đã vậy, thì việc cấm xe máy trong những con ngõ nhỏ còn khó khăn hơn gấp bội. Hà Nội có đặc trưng với những cụm dân cư nằm sâu trong những con ngõ dài ngoằn ngoèo vài km (số lượng khá nhiều) mà chiều rộng ngõ chỉ vừa cho 2 chiếc xe máy tránh nhau. Thậm chí, rất phổ biến đó là những con ngõ mà một người đi, một người phải dừng để nhường đường. Với mạng lưới giao thông rộng lớn mà tỷ lệ ngõ, hẻm không hề nhỏ trong nội đô thì rõ ràng, sự cơ động, linh hoạt khiến xe máy được nhiều người lựa chọn làm phương tiện di chuyển hàng ngày.

Chiếc xe máy gắn liền với nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội, từ sinh viên, công nhân đến dân văn phòng... Hay ngay cả những người vốn đã sắm ô tô, vẫn luôn có chiếc xe máy để “dự phòng”. Với một bộ phận người dân lao động, xe máy còn là công cụ để kiếm sống, phương tiện chuyên chở hàng hóa, vật liệu vật dụng vào các khu cư dân sâu trong những con ngõ dài hẹp do các phương tiện vận tải khác không thể vào được.

Thậm chí, trong những con ngõ đó, xe máy cũng chính là phương tiện vận chuyển người cần đi cấp cứu, chuyên chở trẻ nhỏ đến trường... Do đó, xe máy trở thành “đôi chân” linh hoạt của người dân Hà Nội giúp họ xử lý hầu hết các nhu cầu đi lại, chuyên chở, vận chuyển thiết yếu.

Hà Nội sẽ không thể cấm xe máy nếu không giải quyết được triệt để vấn đề quy hoạch. Bên cạnh việc quy hoạch lại hạ tầng thì việc đẩy nhanh phát triển các phương tiện giao thông công cộng, tạo điều kiện thông thoáng cho người tham gia giao thông là điều hết sức cần thiết.

Ông Tô Anh Tuấn - Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội cho biết, nhóm giải pháp đầu tiên cần phải thực hiện là hạn chế bớt nhu cầu đi lại bằng cách phân bố dân cư hợp lý, không để tập trung quá đông vào khu vực nội đô. Tiếp đến mới tính đến hạn chế hoặc cấm một số loại phương tiện.

Anh Trần Thanh Phong (Thanh Xuân) chia sẻ, thực tâm mà nói tôi ủng hộ phương án hạn chế và tiến tới loại bỏ xe máy trong khu vực nội đô. Bởi đây là phương tiện giao thông kém an toàn và gây ra ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn nghiêm trọng.

Thế nhưng, trước khi hạn chế và cấm hoàn toàn xe máy theo lộ trình đến năm 2030, chính quyền cần phải xác định được phương tiện nào sẽ thay thế xe máy! Từ đó, quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị phù hợp với phương tiện thay thế ấy. Cá nhân tôi ủng hộ xe buýt, song xe buýt cần phải đổi mới nhiều hơn nữa.

Thực tế, tôi đã từng có thời gian lựa chọn xe buýt để di chuyển thay xe máy tới chỗ làm, song vẫn phải quay lại với xe máy bởi xe buýt chạy không đều, thường xuyên tới chậm giờ, bỏ bến... Anh Phong cũng cho rằng, nếu hệ thống giao thông công cộng hiện đại, thuận tiện, phù hợp với nhu cầu đi lại của người dân thì không cần hạn chế người dân cũng sẽ tự bỏ phương tiện giao thông cá nhân để sử dụng phương tiện công cộng.

Chị Nguyễn Thu Hà (Ba Đình) thẳng thắn, không ai muốn đi xe máy giữa trời nắng nóng hoặc mưa ngập đường, ai cũng muốn đi ô tô hay tàu điện ngầm. Nhà nước hãy nghiên cứu, sắp xếp, quy hoạch hệ thống và mạng lưới giao thông công cộng, tự khắc người dân sẽ điều chỉnh. Hơn nữa, nói cho chính xác không phải cấm xe máy mà phải là hạn chế phương tiện cá nhân (xe máy, ô tô, xe đạp điện…), đồng thời cũng cần loại bỏ dần các phương tiện xe thô sơ tự chế.

Cùng với đó, để hạn chế xe máy theo lộ trình, chính quyền phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, chẳng hạn giảm giá vé các phương tiện công cộng, xây dựng được các tuyến xe buýt liên tục, tăng số chuyến, kéo dài thời gian phục vụ trong ngày… đối với các tuyến ngõ nhỏ phải có phương tiện trung chuyển phù hợp hơn cho người dân.

Theo Đề án tăng cường quản lý phương tiện nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn, giai đoạn 2017 - 2020 tầm nhìn 2030 (Đề án hạn chế xe cá nhân) sẽ được thảo luận vào đầu tháng 7 tới thì giai đoạn 2017 - 2020, sẽ chỉ điều tra, rà soát số lượng xe máy đã qua sử dụng theo năm sản xuất để đề xuất các biện pháp xử lý đối với xe không đảm bảo chất lượng, an toàn; đề xuất quy định về tiêu chuẩn khí thải nhằm kiểm soát xe máy hoạt động trên địa bàn.

Giai đoạn 2017 - 2030, sẽ phân vùng hạn chế hoạt động của xe máy, phù hợp với cơ sở hạ tầng và năng lực phục vụ của hệ thống vận tải công cộng, tiến tới dừng hoạt động xe máy trên địa bàn các quận vào năm 2030. Như vậy Hà Nội sẽ có hơn 10 năm để chuẩn bị cho việc hạn chế xe cá nhân. Thế nhưng để việc này nhận được sự đồng thuận đồng lòng của người dân thì công tác quy hoạch hạ tầng, phát triển giao thông công cộng có lẽ phải bắt đầu lâu rồi.