Mở rộng và nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách xã hội vùng Tây Bắc

Chủ trì Hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc; đồng chí Lê Minh Hưng - Ủy viên Trung ương Đảng, Thống đốc NHNN kiêm Chủ tịch HĐQT NHCSXH; đồng chí Cao Đức Phát - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban thường trực Ban Kinh tế Trung ương; đồng chí Hầu A Lềnh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo Tây Bắc; đồng chí Đỗ Văn Chiến - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; đồng chí Nguyễn Văn Vịnh - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai; đồng chí Dương Quyết Thắng - Ủy viên HĐQT, Tổng giám đốc NHCSXH.

Tham dự hội nghị có đại diện các tổ chức: Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Kinh tế Trung ương, Đảng ủy khối Doanh nghiệp Trung ương, NHNN Việt Nam, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội…

Đồng chí Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc phát biểu chủ trì Hội nghị

Vùng Tây Bắc gồm 12 tỉnh (Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Phú Thọ, Tuyên Quang) và 21 huyện phía Tây của hai tỉnh Thanh Hoá và Nghệ An. Đây là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và đối ngoại; là khu vực có nhiều tiềm năng, lợi thế về nông, lâm nghiệp, khoáng sản, du lịch, kinh tế cửa khẩu, đặc biệt có tiềm năng lớn để phát triển thuỷ điện...

Tuy nhiên, vùng Tây Bắc vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức; địa hình phức tạp, núi non hiểm trở chia cắt, giao thông đi lại khó khăn; khí hậu tương đối khắc nghiệt; trình độ dân trí thấp, trình độ canh tác còn lạc hậu, sản xuất còn mang tính tự cung, tự cấp; nhiều nguồn lực và lợi thế của vùng chưa được khai thác và phát huy; nhiều huyện thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (có 45/64 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a của Chính phủ); tỷ lệ hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao (tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn giai đoạn 2011 - 2015 chiếm 34,58%), diện cận nghèo và tái nghèo lớn...

Theo báo cáo tại Hội nghị, trong những năm qua, với sự nỗ lực của các địa phương và sự quan tâm, hỗ trợ của Trung ương, vùng Tây Bắc đã có những bước phát triển và thay đổi tích cực.

Cùng với các Bộ, ngành Trung ương, Ban Chỉ đạo Tây Bắc, NHCSXH đã bám sát chủ trương, định hướng phát triển vùng Tây Bắc của Đảng và Chính phủ để tập trung các nguồn lực, đẩy mạnh thực hiện các chương trình tín dụng chính sách, góp phần thực hiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đặc biệt là mục tiêu giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị trên địa bàn.

Thông qua 2.528 điểm giao dịch đặt tại các trụ sở UBND cấp xã, NHCSXH đã triển khai gần 20 chương trình tín dụng chính sách và một số chương trình, dự án nhận ủy thác cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách.

Từ năm 2011 đến nay, đã có trên 2,2 triệu lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn từ NHCSXH, trong đó có trên 1,5 triệu hộ là đồng bào dân tộc được vay vốn; với doanh số cho vay đạt 44.917 tỷ đồng.

Đến ngày 31/8/2016, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt 32.194 tỷ đồng, hiện có trên 1,2 triệu hộ nghèo và các đối tượng chính sách đang vay vốn. Tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân giai đoạn 2011 - 2015 của vùng Tây Bắc là 12,6%, cao hơn bình quân chung toàn quốc là 2,8%. Đặc biệt nợ quá hạn của vùng chỉ chiếm 0,25% trên tổng dư nợ, thấp hơn bình quân chung của toàn hệ thống.

Vốn tín dụng chính sách thực hiện tại vùng trong giai đoạn 2011 - 2015 đã góp phần giúp trên 318 nghìn hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm mới cho gần 114 nghìn lao động, trong đó gần 6 nghìn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; giúp trên 121 nghìn học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng trên 681 nghìn công trình cung cấp nước sạch, công trình vệ sinh ở nông thôn; hỗ trợ xây dựng gần 61 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách tại vùng Tây Bắc; trong đó, có gần 360 căn nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung (Thanh Hóa và Nghệ An)…; góp phần đáng kể đưa tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn giai đoạn 2011 - 2015 tại vùng Tây Bắc giảm từ 34,58% (cuối năm 2010) xuống còn 14,97% (năm 2015), trong đó, 45 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a giảm từ 57,52% (năm 2010) xuống còn 26% (năm 2015).

Thông qua việc tổ chức hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách, hoạt động của NHCSXH đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện các chương trình mục tiêu về giảm nghèo bền vững, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới, phát triển nguồn nhân lực, giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu; Tập hợp lực lượng, phát triển hội viên của các tổ chức chính trị - xã hội; Thực hiện nhiệm vụ ổn định chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn.

Đặc biệt ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, việc cho vay ưu đãi, kề vai sát cánh với hộ nghèo và các đối tượng chính sách còn có tác động quan trọng đối với việc giữ đất, giữ biên cương Tổ quốc; thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội theo định hướng của Đảng và Nhà nước.

Tuy đạt được những kết quả tích cực, nhưng hoạt động tín dụng chính sách vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững (tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo vùng Tây Bắc còn cao gấp 3 lần cả nước); nguồn vốn địa phương của các tỉnh trong vùng Tây Bắc dành để cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách trên địa bàn còn hạn chế; việc phối hợp với hoạt động khuyến nông và tiêu thụ sản phẩm chưa tốt. Ngoài ra những điều kiện khắc nghiệt của vùng (như mưa lũ, rét đậm, rét hại, băng tuyết, thiên tai, dịch bệnh...) đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và hiệu quả sử dụng vốn tín dụng của hộ vay.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, đồng chí Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh: Hội nghị này rất cấp thiết và có ý nghĩa hết sức quan trọng. Bên cạnh nội dung tổng kết 5 năm thực hiện chính sách tín dụng chính sách vùng Tây Bắc, Hội nghị còn đánh giá những kết quả triển khai thực hiện Chỉ thị 40 ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn vùng Tây Bắc.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình cho biết, kết quả hoạt động tín dụng chính sách xã hội của NHCSXH đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Tại Chỉ thị số 40 của Ban Bí thư ngày 22/11/2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, Ban Bí thư đã khẳng định: “Trong những năm qua, tín dụng chính sách xã hội do NHCSXH thực hiện là một giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, góp phần quan trọng thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế, xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ các vấn đề trọng tâm sau.

Một là, đánh giá và làm rõ kết quả 2 năm tổ chức thực hiện Chỉ thị 40 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội. Trong đó tập trung vào các nhiệm vụ chủ yếu như: Việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội; Việc nâng cao trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện tín dụng chính sách xã hội; Việc tập trung nguồn lực và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm thực hiện hiệu quả tín dụng chính sách xã hội; Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội.

Hai là, đánh giá và phân tích khách quan, khoa học về những kết quả đạt được và những hạn chế, bất cập của hoạt động tín dụng chính sách xã hội vùng Tây Bắc giai đoạn 2011-2015; làm rõ các nguyên nhân của những thành công và hạn chế, bài học kinh nghiệm qua 5 năm triển khai thực hiện.

Ba là, nhận diện và làm rõ bối cảnh, định hướng phát triển kinh tế - xã hội Tây Bắc giai đoạn 2016-2020 cũng như các yêu cầu của công tác giảm nghèo bền vững vùng Tây Bắc trong 5 năm tới.

Bốn là, đề xuất các giải pháp và kiến nghị để mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách xã hội cho vùng Tây Bắc giai đoạn 2016-2020 cũng như các kiến nghị, đề xuất để triển khai thực hiện tốt Chỉ thị 40 của Ban Bí thư.

“Sau Hội nghị này, tôi đề nghị các đơn vị đồng tổ chức và các địa phương tiếp tục phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương trong triển khai xây dựng Đề án “Chủ trương và giải pháp giảm nghèo bền vững đối với các tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao vùng Tây Bắc” để báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư”, đồng chí Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh.