Phải khắc phục tình trạng chồng chéo giữa kiểm toán và thanh tra chuyên ngành

Báo cáo một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Nguyễn Đức Hải nêu rõ, sau kỳ họp thứ 7, trên cơ sở tổng hợp ý kiến thảo luận của các vị đại biểu Quốc hội về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Tài chính và Ngân sách (TCNS) đã chủ trì, phối hợp với Kiểm toán nhà nước (KTNN), các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho ý kiến tại phiên họp

Về bổ sung các nội dung liên quan đến Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Giám định tư pháp, Ủy ban TCNS thống nhất việc bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, việc bổ sung các nội dung này vào dự thảo Luật sẽ chưa thể bảo đảm đủ căn cứ pháp lý để KTNN triển khai thực hiện vì phải sửa các Luật có liên quan hoặc ban hành nhiều văn bản hướng dẫn.

Hơn nữa, theo giải trình của KTNN, việc ký thông tư liên tịch để tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan trong phòng chống tham nhũng, việc xử phạt vi phạm hành chỉnh để xử lý vi phạm của các cá nhân không phải là công chức, viên chức trên thực tế chưa phát sinh nhiều trong hoạt động kiểm toán và có thể xử lý thông qua việc ký kết các quy chế phối hợp hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định.

Vì vậy, để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS đề nghị nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các nội dung này khi sửa đổi các luật liên quan (Luật Ban hành VBQPPL, Luật Xử lý vi phạm hành chính).

Về phía cơ quan soạn thảo, KTNN cho rằng những nội dung đề xuất sửa đổi Luật KTNN liên quan các Luật khác là để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn hoạt động kiểm toán; cùng với việc đề nghị sửa đổi Luật KTNN thì KTNN đã kịp thời bám sát kế hoạch sửa đổi các luật liên quan có văn bản đề nghị sửa đổi để bảo đảm phù hợp, đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật. Vì vậy, đề nghị cho giữ nguyên như dự thảo Luật về các nội dung liên quan đến thẩm quyền ban hành VBQPPL, về xử phạt vi phạm hành chính.

Đối với quy định tránh chồng chéo giữa thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, Ủy ban TCNS cho rằng, đây là vấn đề trọng tâm đặt ra yêu cầu sửa Luật KTNN nêu rõ trong Nghị quyết 18-NQ/TW đồng thời hiện nay, việc chồng chéo giữa thanh tra các cấp và KTNN vẫn diễn ra, chưa khắc phục được. Các quy định trong Dự thảo luật còn chung chung, chưa giải quyết được vấn đề thực tiễn đặt ra, nhất là để khắc phục tình trạng chồng chéo giữa KTNN với thanh tra chuyên ngành của các bộ và thanh tra địa phương. Vì vậy, dự thảo Luật cần quy định rõ nguyên tắc phối hợp để tránh chồng chéo trong lập kế hoạch; nguyên tắc, cách thức xử lý chồng chéo trong hoạt động thanh tra, kiểm toán và kế thừa kết quả của nhau giữa KTNN và thanh tra các cấp.

Vấn đề này, KTNN cho rằng, KTNN và thanh tra Chính phủ đã ký kết và thực hiện Quy chế phối hợp và những nội dung đề xuất trong Dự thảo luật đã bảo đảm xử lý chồng chéo giữa Thanh tra và KTNN. Vì vậy, đề nghị giữ như Dự thảo luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Nguyễn Đức Hải báo cáo tại phiên họp

Về bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng, Ủy ban TCNS thống nhất việc cho phép KTNN được truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng. Tuy nhiên dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng có nhiều loại thông tin khác nhau, có cả những thông tin mật, tối mật, tuyệt mật đồng thời việc truy cập đòi hỏi trình độ nhất định về công nghệ thông tin nên để quản lý, giám sát kiểm toán viên và truy cứu trách nhiệm khi xảy ra vi phạm, sự cố thì cần quy định điều kiện về trình độ và phân quyền truy cập phù hợp với từng cấp độ kiểm toán viên.

Trong dự thảo Luật, KTNN bổ sung thêm nội dung “KTNN, Kiểm toán viên nhà nước chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính bảo mật quy định tại khoản 1 Điều 8 Luật này” vào đề xuất bổ sung quyền truy cập vào dữ liệu điện tử nhưng chưa quy định điều kiện về trình độ và phân quyền truy cập phù hợp.

Thảo luận tại phiên họp, nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoan nghênh những kết quả hoạt động mà Kiểm toán Nhà nước đã đạt được trong thời gian qua; đồng thời chia sẻ với những bất cập, vướng mắc của ngành kiểm toán trong thực tiễn hiện nay.

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng chỉ rõ, đến thời điểm này, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước gần như hoàn thiện, do đó, cần thống nhất một số nội dung còn ý kiến khác nhau. Cụ thể vào một số vấn đề như khi có sự chồng chéo giữa cơ quan Thanh tra và cơ quan Kiểm toán thì ai sẽ là người điều hòa, điều hòa như thế nào, thẩm quyền trách nhiệm ra sao để hai cơ quan cùng phối hợp, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Do đó, Luật cần quy định rất rõ về vấn đề này để đảm bảo không vướng mắc khi triển khai thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, Kiểm toán Nhà nước Việt Nam là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công, giúp tài chính nhà nước minh bạch, hạn chế tham nhũng. Với vị trí của Kiểm toán thì không nên đưa quan điểm Kiểm toán như một Bộ, mà Dự luật này cần tháo gỡ các vướng mắc cho kiểm toán trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ trong thực tế. Bên canh đó, Dự Luật này liên quan rất nhiều đến Luật khác, do đó cần nghiên cứu một cách kỹ lưỡng để tránh được sự chồng chéo khi áp dụng; đồng thời bổ sung thêm một số quyền cho Kiểm toán Nhà nước.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, đối với những vấn đề còn ý kiến khác nhau mà cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra chưa thống nhất được hướng tiếp thu thì trên cơ sở phiên họp này, hai cơ quan sẽ tiếp thu theo hướng: không mở rộng thêm hai nhiệm vụ của KTNN; quy định rõ một cơ quan có thẩm quyền để giải quyết, điều phối nếu có sự chồng chéo giữa hoạt động thanh tra và kiểm toán; giữ nguyên phạm vi hoạt động của KTNN. Sau buổi làm việc này, giao Ủy ban TCNS và KTNN phối hợp với các cơ quan hữu quan hoàn chỉnh Dự luật và báo cáo tiếp thu giải trình để trình Ủy ban Thường vụ cho ý kiến vào Phiên họp thứ 37 tới đây./.