Sản lượng thóc gạo châu Á sụt giảm

Ảnh minh họa

Dự kiến sản lượng gạo thế giới năm nay sẽ giảm lần đầu tiên kể từ năm 2010, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino khiến những cơn mưa đã không tới được những vựa lúa ở châu Á.

Một “làn sóng nhiệt” đang quét qua nước xuất khẩu gạo hàng đầu Ấn Độ, trong khi Thái Lan cũng đang phải đối mặt với năm hạn hán thứ hai liên tiếp. Còn ở Việt Nam, nhà cung cấp gạo lớn thứ ba, nhiều vùng đất nông nghiệp cũng đang thiếu nước. Ba nước Thái Lan, Ấn Độ và Việt Nam này chiếm hơn 60% lượng gạo giao dịch trên toàn cầu.

Theo ông James Fell, một nhà kinh tế tại Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC), hiện chưa thấy giá gạo tăng do ảnh hưởng của thời tiết nắng nóng, do lượng gạo trong các kho dự trữ ở Ấn Độ và Thái Lan khá lớn. Nhưng điều này sẽ không thể kéo dài mãi. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), lượng gạo tồn kho tại ba quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu sẽ giảm xuống còn khoảng 19 triệu tấn vào cuối năm 2016 và sẽ là năm có mức giảm lớn nhất kể từ năm 2003.

Sự gián đoạn trong hoạt động cung ứng gạo từ các nước kể trên đều có thể gây ra những tác động lớn. Trong năm 2008, sản lượng gạo châu Á sụt giảm do hiện tượng El Nino khiến Ấn Độ tạm cấm xuất khẩu, làm giá gạo toàn cầu tăng và khiến những nước nhập khẩu lớn như Philippines gặp nhiều khó khăn trong việc đưa ra các biện pháp xử lý.

Manila vào thời điểm đó đã phải sử dụng các biện pháp mạnh để giảm đầu cơ và tích trữ gạo; ra lệnh cho quân đội giám sát việc bán gạo trợ cấp và yêu cầu các chuỗi bán đồ ăn nhanh chỉ phục vụ nửa suất.

Thế giới đã phải chịu một loạt các cuộc khủng hoảng lương thực trong thập niên qua liên quan đến thời tiết bất lợi. Thông thường giá gạo cao cũng sẽ làm tăng nhu cầu đối với các loại ngũ cốc khác như lúa mỳ, vốn được sử dụng rộng rãi để sản xuất mỳ ở châu Á và đậu tương, ngô dùng làm thực phẩm hay chăn nuôi.

Giá gạo đầu tháng 4/2016 đã tăng lên 389,50 USD/tấn, mức cao nhất kể từ tháng 7/2015 và tăng 13% so với thời điểm thấp nhất trong vòng 8 năm qua ở mức 344 USD/tấn trong tháng 9/2015.

Chuyên gia Bruce Tolentino của Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế có trụ sở tại Philippines cho rằng mặc dù hiện tại giá gạo vẫn tương đối ổn định song đang có xu hướng nhích lên do lo ngại về tình hình sản lượng gạo sụt giảm ở châu Á. Theo nhận định của IGC, sản lượng gạo thế giới năm 2016 sẽ ở mức khoảng 473 triệu tấn, giảm so với mức 479 triệu tấn năm 2015 và cũng là lần đầu tiên bị sụt giảm trong vòng 6 năm qua.

Một số nước châu Á đã có kế hoạch tăng lượng gạo nhập khẩu. Indonesia dự kiến sẽ nhập khẩu khoảng 2 triệu tấn năm 2016, tăng 60% so với các năm trước. Trung Quốc, nước mỗi năm phải nhập khoảng 5 triệu tấn, dự kiến cũng sẽ tăng lượng gạo nhập khẩu. Trong khi Philippines có lượng gạo dự trữ thấp nhất kể từ tháng tháng 3, mặc dù đã nhập khẩu 750.000 tấn và đang chuẩn bị nhập thêm 500.000 tấn nữa.