5 rủi ro của ngân hàng số trong tương lai
![]() |
Bà Nguyễn Thị Anh Thơ |
Để đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính và quyền lợi của người dùng, ngân hàng số cần nhận diện những rủi ro tiềm ẩn và xây dựng phương án quản trị phù hợp.
Ngân hàng số được tập trung phát triển trên nhiều nước nhằm thúc đẩy nền tài chính toàn diện, giúp tăng tính cạnh tranh, tạo ra giá trị gia tăng cho khách hàng.
Về cơ bản, các ngân hàng số vẫn tuân thủ tối thiểu các yêu cầu tuân thủ như các ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, vì hoạt động chủ yếu trên Internet, ngân hàng số sẽ có nhiều rủi ro khác biệt cần nhận diện và quản trị.
Rủi ro về sự tin dùng của khách hàng
Theo khảo sát của Deloitte về ngân hàng số toàn cầu năm 2018, có khoảng 86% người tham gia khảo sát thực hiện các giao dịch tại các chi nhánh, hoặc thông qua ATM, đặc biệt các thế hệ baby boomer, Gen X, và Millennials.
Có thể thấy, dù các kênh ngân hàng số ngày càng trở nên thông dụng nhưng giao dịch trực tiếp với nhân viên ngân hàng tại quầy hoặc qua ATM vẫn được khách hàng ưa chuộng hơn. Người tiêu dùng quan niệm rằng giao dịch viên có thể giải đáp thắc mắc, tư vấn các sản phẩm, dịch vụ tài chính phù hợp với nhu cầu của bản thân.
Do đó, ngân hàng số cần đảm bảo các thao tác dễ dàng sử dụng, xây dựng các giải pháp tùy chỉnh theo nhu cầu của khách hàng, đồng thời đảm bảo sự tin cậy của hệ thống và phản hồi nhanh với khách hàng.
Rủi ro an ninh mạng
Phân tích của IMF năm 2018 đánh giá mức độ thiệt hại do tấn công an ninh mạng gây ra cho các định chế tài chính tại hơn 50 quốc gia có thể lên đến 350 tỷ USD, tương đương với 34% lợi nhuận thuần.
Theo một khảo sát của Deloitte năm 2020 về quản lý rủi ro toàn cầu, 87% giám đốc quản trị rủi ro (CROs) cho rằng ưu tiên cao nhất trong hai năm tới chính là việc cải thiện khả năng quản lý rủi ro an ninh mạng.
Để giảm thiểu rủi ro một cách có hệ thống, các tổ chức tài chính cần sự tham gia của cấp điều hành và hội đồng quản trị, xây dựng chiến lược triển khai quản lý rủi ro an ninh mạng phù hợp với định hướng của tổ chức, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý để nâng cao năng lực và nghiệp vụ khi áp dụng công nghệ mới, đảm bảo tuân thủ yêu cầu theo quy định.
Rủi ro từ bên thứ ba
Triển khai áp dụng ngân hàng số sẽ liên quan đến việc nhiều nhà cung cấp bên thứ ba tham gia vào quá trình cung ứng, hỗ trợ hoạt động. Các ngân hàng, tổ chức tín dụng mong muốn bên thứ ba đạt được trình độ quản lý rủi ro tương đương với mục tiêu ngân hàng đề ra trong các hoạt động cơ bản như quản lý rủi ro an ninh mạng, khả năng phục hồi hoạt động,…
Theo khảo sát của Deloitte, chưa đến 50% người tham gia khảo sát tự tin khẳng định việc quản lý khôi phục và kinh doanh liên tục, đạt hiệu quả hoạt động và danh tiếng khi hoạt động hiệu quả với bên thứ ba. Vì thế các tổ chức tham gia khảo sát đặt ra công tác quản lý bên thứ ba là một trong các ưu tiên cao nhất.
Quản lý rủi ro bên thứ ba được các ngân hàng triển khai với các hoạt động quy trình rà soát thẩm định thông tin về bên thứ ba trước khi ký hợp đồng, chuẩn hóa hợp đồng cung ứng dịch vụ và các SLAs, quy định rõ vai trò và trách nhiệm, thường xuyên giám sát năng lực, đánh giá định kỳ.
Rủi ro mô hình
Mô hình kinh doanh tinh gọn của ngân hàng số với số lượng nhân sự ít phụ thuộc nhiều vào các mô hình áp dụng dựa trên công tác phân tích dữ liệu, áp dụng mô hình học máy (machine learning) và trí tuệ nhân tạo để tự động hóa các quy trình và đưa ra quyết định. Tuy nhiên, trí tuệ nhân tạo với khả năng tự học đôi khi như một “hộp đen” khiến ngay cả những người xây dựng không chắc chắn về khả năng giải thích và thẩm định tính chính xác. Thực tế lịch sử cũng đã chứng khiến những lần sụp đổ của các tổ chức tài chính lớn vì quá phụ thuộc vào kết quả mô hình.
Để quản lý rủi ro mô hình, các ngân hàng số cần có sự ủng hộ và chỉ đạo từ cấp quản lý cao nhất và đội ngũ nhân sự có chuyên môn cao và toàn thời gian. Chương trình quản lý cần được xây dựng trên nền tảng quản trị phù hợp, thực hiện giám sát và quản lý vòng đời mô hình từ việc duy trì kho mô hình sử dụng, thực hiện đánh giá rủi ro và triển khai các chốt kiểm soát.
Rủi ro từ tội phạm tài chính
Việc đầu tiên và khó khăn nhất trong công tác phòng chống tội phạm tài chính là xác định danh tính khi khách hàng mở tài khoản trực tuyến. Một số nước đã có các phương thức giúp ngân hàng số xác định danh tính như truy cập vào cơ sở dữ liệu danh tính chung tại Singapore, hoặc xác thực thông qua các tài liệu xác định danh tính và dữ liệu sinh trắc học tại HongKong, Malaysia.
Tại Việt Nam, mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 16/2020/TT-NHNN, trong đó có điều 14a về mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử, nhưng công tác xác định danh tính vẫn là thách thức lớn khi cơ sở dữ liệu công dân đang được hoàn thiện và cách thức tiếp cận để xác thực định danh khách hàng chưa rõ ràng.
Trong thời gian hoàn thiện cơ sở dữ liệu và chờ hướng dẫn từ các bộ ban ngành, các ngân hàng có thể xác định danh tính khách hàng thông qua việc lựa chọn nhà cung cấp giải pháp eKYC đủ năng lực để triển khai, cân bằng giữa việc tuân thủ các quy định và tăng trải nghiệm cho khách hàng để thực hiện tuân thủ theo các yêu cầu của pháp luật và giảm thiểu rủi ro rửa tiền/gian lận.
Các tin khác
![Cẩn trọng trước áp lực lạm phát gia tăng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2023/112023/17/00/3a13820231117000822.jpg?rt=20231117000826?231117031411)
Cẩn trọng trước áp lực lạm phát gia tăng
![Chính sách tiền tệ đã quá sức, cần tập trung đẩy mạnh chính sách tài khóa](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2023/072023/31/15/tsnguynnhcung-152085277620230731153357.jpg?rt=20230731153359?230731033408)
Chính sách tiền tệ đã quá sức, cần tập trung đẩy mạnh chính sách tài khóa
![Đưa Quỹ Phát triển DNNVV thành “bà đỡ” của doanh nghiệp](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2023/072023/20/21/dua-quy-phat-trien-dnnvv-thanh-ba-do-cua-doanh-nghiep-20230720214816.jpg?rt=20230720214818?230721123411)
Đưa Quỹ Phát triển DNNVV thành “bà đỡ” của doanh nghiệp
![Phục hồi tổng cầu: Đầu tư công sẽ là điểm nhấn](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2023/072023/14/08/to-trung-thanh20230714085640.jpg?rt=20230714085643?230715083829)
Phục hồi tổng cầu: Đầu tư công sẽ là điểm nhấn
![Đẩy mạnh cho vay tín chấp, nhưng không chủ quan](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2023/072023/07/09/6f81b4e0-f28d-4290-8af6-8ea5fe1ad361-28620230707093843.jpg?rt=20230707093847?230710014951)
Đẩy mạnh cho vay tín chấp, nhưng không chủ quan
![NHNN ba lần giảm lãi suất: "Chủ động trong thận trọng"](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2023/052023/25/20/tss116394586-291480695272401-2-8335-9693-159656358820230525203707.png?rt=20230525203709?230530094236)
NHNN ba lần giảm lãi suất: "Chủ động trong thận trọng"
![Biến thách thức thành cơ hội](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/canhnq/012023/13/22/2817_5015_a123d_Copy_1.jpg?230113103118)
Biến thách thức thành cơ hội
![Hành động mạnh mẽ và quyết đoán hơn nữa](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/canhnq/012023/13/22/1300_5027_a123b_Copy.jpg?230113102434)
Hành động mạnh mẽ và quyết đoán hơn nữa
![Tín dụng: Tăng trưởng song hành cùng chất lượng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/minhvl/092022/09/00/2915_photo1662425742241-166242574253689643229_Copy.jpg?220909124000)
Tín dụng: Tăng trưởng song hành cùng chất lượng
![Có nên thu hẹp mạng lưới ATM?](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/minhvl/082021/12/19/4948_pgs-ts-dinh-trong-thinh-khung-hoang-kinh-te-dang-den-gan-va-no-rat-khac-voi-nam-2008-.jpg?220822092511)
Có nên thu hẹp mạng lưới ATM?
![Bảo mật tốt hơn qua ứng dụng AI](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/minhvl/112020/20/09/5824_813be5cfba2b184fb881dc335764caa9_ngo-tan-vu-khanh.jpg?220326092813)
Bảo mật tốt hơn qua ứng dụng AI
![Điều hành chính sách tiền tệ góp phần an dân](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/minhvl/022022/01/02/2759_photo1637827012001-1637827012091483509999.jpg?220201023219)
Điều hành chính sách tiền tệ góp phần an dân
![Kinh doanh ngân hàng sẽ khởi sắc](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/minhvl/012022/13/22/1303_4838_l---quang-trung-1569645077-width500height500.jpg?220115070212)
Kinh doanh ngân hàng sẽ khởi sắc
![Đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/08/medium/vna-potal-doan-ngan-hang-nha-nuoc-viet-nam-vieng-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-stand-120240726082431.jpg?rt=20240726082538?240726110320)
Đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
![Hàng vạn người dân xếp hàng trong đêm vào viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/06/medium/xep-hang-260724-520240726065234.1807910.jpg?240726065301)
Hàng vạn người dân xếp hàng trong đêm vào viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
![Xúc động những dòng sổ tang của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/10/medium/ghi-so-tang-250724-120240725103248.3729990.jpg?240725033117)
Xúc động những dòng sổ tang của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân
![Ngành Ngân hàng đã tiên phong triển khai tốt Đề án 06](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/15/medium/z5659882807573-7c71c402bfbcc50dec37b8b1773ad06220240723150201.jpg?rt=20240723150210?240723033314)
Ngành Ngân hàng đã tiên phong triển khai tốt Đề án 06
Đa phương tiện
Videos Podcast Infographic Longform - Emagazine
![thuc day thuc hanh esg trong nganh ngan hang](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/video_data/2024/072024/26/07/banner-220240726074432.jpg)
Thúc đẩy thực hành ESG trong ngành Ngân hàng
“Kim chỉ nam” cho tín dụng chính sách ở Quảng Ngãi
Nghệ An nâng cao chất lượng quỹ tín dụng nhân dân
Quảng Nam phát huy nguồn lực tín dụng chính sách
![VPBank ký kết hợp tác chiến lược với hãng xe điện BYD](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/22/anh-bao-chi-120240722222043.jpg?rt=20240722222045?240722102508)
VPBank ký kết hợp tác chiến lược với hãng xe điện BYD
![Điểm danh loạt quyền lợi miễn chê dành cho chủ xe VF 8 Lux đặt cọc sớm](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/17/diem-danh-loat-quyen-loi-mien-che-danh-cho-chu-xe-vf-8-lux-dat-coc-som-20240720172011.jpg?rt=20240720172017?240720055141)
Điểm danh loạt quyền lợi miễn chê dành cho chủ xe VF 8 Lux đặt cọc sớm
![Đích đến an cư lý tưởng cho gia đình đa thế hệ tại trung tâm TP. Đông Hà](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/10/a120240718103510.jpg?rt=20240718103526?240718103746)
Đích đến an cư lý tưởng cho gia đình đa thế hệ tại trung tâm TP. Đông Hà
![Siêu phẩm Hoàng Gia trên đảo Vũ Yên chính thức ra mắt](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/09/image00120240717092537.jpg?rt=20240717092539?240717093857)
Siêu phẩm Hoàng Gia trên đảo Vũ Yên chính thức ra mắt
Dịch vụ ngân hàng hiện đại
Ebanking Vay đâu - gửi đâu Quản lý tài chính thông minh Ngân hàng bán lẻ Tư vấn Nhân sự
![VPBank mở rộng chấp nhận thanh toán thẻ UnionPay trên cổng thanh toán EcomPay](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/07/medium/kv-800x60020240726070437.png?rt=20240726070438?240726070921)
VPBank mở rộng chấp nhận thanh toán thẻ UnionPay trên cổng thanh toán EcomPay
![Thận trọng phòng tránh rủi ro lừa đảo khi thanh toán](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/13/medium/than-trong-pho-ng-tranh-ru-i-ro-lu-a-da-o-khi-thanh-toan-20240724131324.jpg?240724015414)
Thận trọng phòng tránh rủi ro lừa đảo khi thanh toán
![Gửi tiết kiệm trên Sacombank Pay được tặng lãi suất lên đến 0,7%/năm](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/16/medium/stb-tang-lai-suat20240723164505.jpg?240723044937)
Gửi tiết kiệm trên Sacombank Pay được tặng lãi suất lên đến 0,7%/năm
![BAOVIET Bank giữ vững tăng trưởng ổn định, đẩy mạnh hợp lực trong hệ sinh thái Bảo Việt](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/17/medium/img-446320240719172438.jpg?rt=20240719172439?240719052859)
BAOVIET Bank giữ vững tăng trưởng ổn định, đẩy mạnh hợp lực trong hệ sinh thái Bảo Việt
![Nhận diện và phòng chống lừa đảo trên không gian mạng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/09/medium/7c8720240719093032.jpg?rt=20240719093036?240719034334)
Nhận diện và phòng chống lừa đảo trên không gian mạng
![Ngân hàng số Cake nhận giải thưởng Ngân hàng AI tốt nhất của The Asian Banker](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/14/medium/best-ai-the-asian-banker-final20240719140022.jpg?240719025703)
Ngân hàng số Cake nhận giải thưởng Ngân hàng AI tốt nhất của The Asian Banker
![OCB bổ nhiệm ông Phạm Hồng Hải giữ chức vụ Tổng Giám đốc](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/12/medium/ocb-bo-nhiem-ong-pham-hong-hai-giu-chuc-vu-tong-giam-doc-20240716125002.jpg?240716020217)