AI và “cú hích” cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Sân chơi trí tuệ nhân tạo nóng dần

Tạo ra những thay đổi từ nhỏ đến lớn

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang làm thay đổi cơ bản doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) ở khắp các ngành, nghề trên thế giới cũng như tại Việt Nam.

Mới đây, tổ chức Oxford Insights (Vương quốc Anh) đã công bố báo cáo "Chỉ số sẵn sàng AI của chính phủ (Government AI Readiness Index) năm 2022”. Theo đó, Việt Nam hiện xếp vị trí thứ 55/181 quốc gia và đứng thứ 6 trong ASEAN về khai thác những ứng dụng của AI để vận hành và cung cấp dịch vụ. Trong khi đó, vốn chiếm 97% tổng số DN cả nước nên có thể thấy, số lượng DNNVV tại Việt Nam đang khai thác và sử dụng AI là rất lớn.

Máy bay phun thuốc trừ sâu rất đa dụng nhưng có giá thành khá cao

Ông Nguyễn Phương Dũng, chủ DN cung cấp dịch vụ bữa ăn văn phòng cho biết, nhờ có AI và ứng dụng một số công nghệ khác, DN đã thay đổi cách cung cấp dịch vụ, đưa ra giải pháp không tiếp xúc, loại bỏ các vật trung gian như thẻ, phiếu... cho hơn 200 suất ăn mỗi ngày. Với mỗi đơn hàng, đơn vị có thể ghi nhật ký bữa ăn, các món ăn được lựa chọn và ghi nhận phản hồi, độ hài lòng của công nhân sau khi dùng bữa. Ngoài ra, AI còn giúp đưa ra tư vấn về mặt hàng nên bổ sung dựa trên nhu cầu của từng khu vực. Toàn bộ các dữ liệu này được cập nhật đến bộ phận nhân sự để sử dụng trong quản lý và phân tích tạo ra thực đơn phù hợp hơn với khách hàng.

Không chỉ vậy, AI còn giúp nhiều DNNVV trong ngành nông nghiệp giải phóng sức lao động, cải thiện năng suất và tăng lợi nhuận. Hiện trên các cánh đồng khắp cả nước, máy bay không người lái xuất hiện ngày càng nhiều, làm thay nhà nông nhiều công đoạn trong trồng trọt.

Ông Vương Trọng Nghĩa, Giám đốc Công ty cổ phần Trọng Nghĩa – chuyên cung cấp dịch vụ cho thuê máy bay phun thuốc trừ sâu không người lái chia sẻ, phần lớn diện tích đất nông nghiệp tại Việt Nam là các khoảnh diện tích từ 5-10 ha, trước đây sử dụng phương pháp phun xịt thuốc trừ sâu truyền thống, nông dân mất nhiều thời gian và công sức để phun xịt, di chuyển... Nhưng với thiết bị này, người nông dân chỉ mất khoảng 180 nghìn đồng/ha đã có thể phun xong 1 ha trong vòng 7-10 phút với một lần bay mà không cần động tay đến việc phun hay rửa bình sau khi phun. Ngoài chức năng phun thuốc, công nghệ AI trên thiết bị không người lái còn mang đến một số trải nghiệm khác như tích hợp khả năng gieo hỗn hợp hạt giống và phân bón; xác định tình hình của cây trồng bằng cách phản chiếu lượng NIR và ánh sáng xanh khác nhau; theo dõi chất lượng của đất và cung cấp dữ liệu về mức nitơ và các yêu cầu về tưới tiêu…

Không chỉ ứng dụng AI vào sản xuất, kinh doanh, nhiều DNNVV đã khởi nghiệp thành công bằng công nghệ này. Ông Nguyễn Long, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Tin học Việt Nam cho biết, DNNVV đang vươn lên mạnh mẽ và hòa nhập với cộng đồng AI Việt Nam. Theo đó, nhiều DNNVV đã khởi nghiệp bằng việc đưa AI thành “cốt lõi”, “nền tảng” trong các sản phẩm và dịch vụ của mình; kết hợp với các nhà khoa học trẻ mạnh về AI từ nước ngoài… Nhờ đó, cộng đồng DN tiếp cận công nghệ và xu thế mới thành công hơn.

Cần nhìn nhận về AI nghiêm túc hơn

Từ thực tế trên, ông Nguyễn Long cũng vui mừng vì DN Việt nói chung và DNNVV nói riêng đã bắt đầu nhìn nhận nghiêm túc hơn về AI. Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh nhiều chương trình cho data engineering, data mining, databases, tạo ra một cộng đồng AI và nuôi dưỡng nó. Nhờ đó, các startup AI bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều và dần định hướng. Các sản phẩm AI của Việt Nam đã có khả năng giải quyết vấn đề thật cho khách hàng và thị trường, hoạt động hiệu quả hơn tại Việt Nam và có cơ hội vươn tầm thế giới.

Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ AI cho các DNNVV đang gặp phải một trong những cản trở lớn nhất là thời gian và con người. Hiện tại Việt Nam không có đủ chuyên gia giỏi được đào tạo cơ bản về AI nên thiếu hụt về nguồn nhân lực. Một vấn đề nan giải khác là ở Việt Nam hiện có quá ít dữ liệu tập trung, ông Nguyễn Long cho biết thêm.

Hơn nữa, chi phí để DNNVV nghiên cứu và ứng dụng AI trong sản xuất, kinh doanh hiện nay đang quá lớn.

Ông Vương Trọng Nghĩa phân tích, chỉ tính riêng những chiếc máy bay phun thuốc trừ sâu không người lái đã có giá khoảng 500 triệu đồng/chiếc. Chính vì thế, khả năng mở rộng kinh doanh từ công nghệ này cũng là một thách thức với DNNVV.

Bên cạnh đó, một số DNNVV chưa quyết định sử dụng AI vì lo ngại vấn đề bảo mật, nhất là những doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.

Trong bối cảnh đó, để bổ sung nguồn lực có chuyên môn, kỹ thuật về AI cho thị trường, PGS.TS. Nguyễn Hồng Hải, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Bách khoa cho biết, nhà trường đã triển khai các chương trình đào tạo cử nhân tích hợp kỹ sư hay đào tạo kỹ sư (180 tín chỉ, tương đương với thạc sĩ thực hành) như chuyên ngành Khoa học dữ liệu và AI, chuyên ngành Hệ thống thông tin và AI trong xây dựng… Đây là hướng đi phù hợp khi các vị trí việc làm ngày càng gắn liền với phát triển các sản phẩm, các hệ thống, tiện ích thông minh, kiến tạo đô thị thông minh… Trong khi đó, trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật cũng đang chuẩn bị mở ngành đào tạo về Robot và AI, với nòng cốt là đội ngũ gồm 11 giáo viên, trong đó có 9 tiến sĩ thuộc khoa Cơ Khí và khoa Công nghệ số, đều tốt nghiệp ở các nước phát triển như Pháp, Đức, Đài Loan.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng, các DNNVV cần hiểu đúng hơn về các nền tảng của AI để có những hành động thích hợp; biết tận dụng những ưu điểm của AI để giảm công việc thủ công, tăng hiệu suất công việc. Đồng thời, thay đổi cách tư duy, cách làm việc của mình bằng cách nâng cao trình độ, bồi dưỡng trí tuệ của bản thân các DNNVV tại Việt Nam.