ASEAN cùng nhau lớn mạnh

Tại Hội nghị truyền thông ASEAN: 55 năm ASEAN cùng nhau lớn mạnh do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức, các ý kiến cho rằng, sau khi gia nhập ASEAN, kinh tế Việt Nam đã lớn mạnh nhanh chóng, tác động tích cực cho xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam như thúc đẩy đa dạng hóa cơ cấu mặt hàng xuất khẩu. Việt Nam đã tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng như mở rộng cơ hội đầu tư sang các nước ASEAN khác, đặc biệt trong các lĩnh vực như viễn thông, ngân hàng…

Ảnh minh họa

Ông Triệu Minh Long, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ TTTT cho biết, thành lập ngày 8/8/1967, 55 năm qua, ASEAN đã đạt được nhiều kết quả to lớn, trở thành tổ chức đóng vai trò trung tâm trong khu vực. Tháng 10/2003, các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố Ba-li II đề ra mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2020 với ba trụ cột chính: Cộng đồng An ninh (ASC), Cộng đồng Kinh tế (AEC) và Cộng đồng Văn hóa - Xã hội (ASCC).

Sau khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN được tuyên bố chính thức hình thành năm 2015, ASEAN tiếp tục Kế hoạch xây dựng Cộng đồng AEC đến năm 2025 với 5 mục tiêu là tạo ra một nền kinh tế hội nhập cao và gắn kết; một ASEAN cạnh tranh, đổi mới và năng động; nâng cao kết nối và hợp tác chuyên ngành; một ASEAN có sức bật, phát triển toàn diện, hướng tới con người và lấy con người làm trung tâm...

Một số nội dung quan trọng trong kế hoạch trên đã, đang được các nước ASEAN triển khai nhằm xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN đến năm 2025 bao gồm: đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA); đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Australia - New Zealand; đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc. Ngoài ra, ASEAN cũng đang tích cực đàm phán Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Canada. Bên cạnh đó ASEAN cũng đang đàm phán Hiệp định Khung về Kinh tế số (DEFA); Hiệp định khung ASEAN về cạnh tranh; xây dựng Khung ASEAN về chứng nhận uy tín trong thương mại điện tử…

"Gia nhập ASEAN ngày 28/7/1995, 27 năm qua, Việt Nam đã tích cực và chủ động tham gia hội nhập kinh tế ASEAN và cùng các nước thành viên ASEAN khác xây dựng nền móng quan trọng để hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN". Bà Phạm Quỳnh Mai, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên, Bộ Công thương cho biết. Cho đến nay, khu vực thương mại tự do ASEAN là một trong những khuôn khổ hợp tác mà Việt Nam có cam kết mở cửa thị trường hàng hóa mạnh mẽ nhất. Tỷ lệ xóa bỏ thuế nhập khẩu của Việt Nam dành cho các nước ASEAN đạt 98%.

Thông qua ASEAN, Việt Nam có điều kiện thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư với các đối tác quan trọng khác thông qua việc ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa ASEAN với các đối tác này. Trong số 15 FTA mà Việt Nam đã ký kết, có đến 8 hiệp định thuộc khuôn khổ hợp tác ASEAN. ASEAN đã cùng 5 nước đối tác gồm: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) vào năm 2020, khi Việt Nam giữ cương vị Chủ tịch ASEAN. Hiệp định này có hiệu lực từ 1/1/2022 đã tạo ra một khu vực thương mại tự do có quy mô lớn nhất thế giới xét về dân số (khoảng 2,2 tỷ người tiêu dùng) với nhiều tiềm năng phát triển của các chuỗi giá trị trong khu vực, giúp thúc đẩy hơn nữa phát triển kinh tế của các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam.

Việc gia nhập ASEAN nâng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước này lên gấp nhiều lần so với thời điểm ký kết các FTA tương ứng. Đơn cử, kim ngạch xuất khẩu của hàng hoá của Việt Nam sang Trung Quốc tăng từ hơn 3 tỷ USD lên gần 56 tỷ USD; xuất khẩu sang Hàn Quốc tăng từ 664 triệu USD lên 21,9 tỷ USD; xuất khẩu sang Nhật Bản tăng từ mức 8,5 tỷ USD lên 20,1 tỷ USD năm 2021…

Kinh tế Việt Nam vì thế cũng đã có những thay đổi vượt bậc về mọi mặt. Nếu như năm 1995, GDP bình quân đầu người của Việt Nam chỉ đạt 276,8 USD thì đến năm 2021 con số này đã là 3.694 USD, tăng hơn 13 lần so với năm 1995. Quy mô nền kinh tế tăng hơn 17 lần, từ 20,7 tỷ USD năm 1995 lên 362,6 tỷ USD vào năm 2021, đứng thứ sáu trong khu vực ASEAN tính theo GDP danh nghĩa. Việc tham gia ASEAN cũng góp phần tạo chuyển biến tích cực trong việc xây dựng và hoàn thiện thể chế chính sách, luật lệ và thủ tục trong nước, tạo ra môi trường kinh doanh và đầu tư ngày càng minh bạch, qua đó giúp nâng cao thứ hạng của Việt Nam trong báo cáo thường niên về Môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (WB).

Định hướng hợp tác trong giai đoạn tới về nội khối, bà Mai cho biết Việt Nam sẽ tiếp tục cùng các nước ASEAN triển khai Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN đến 2025, tham gia đàm phán nâng cấp ATIGA nhằm bảo vệ các lợi ích kinh tế của ta, đồng thời góp phần giải quyết các vấn đề tồn đọng trong hợp tác ASEAN.

Về ngoại khối ASEAN, Việt Nam sẽ cùng tham gia rà soát, đề xuất nâng cấp các lĩnh vực cần thiết trong các hiệp định thương mại tự do giữa ASEAN với các nước đối tác; phối hợp tham gia đàm phán Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Canada cũng như triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (RCEP) vừa có hiệu lực từ tháng 1/2022, từ đó góp phần nâng tầm hợp tác kinh tế của Việt Nam, hỗ trợ phục hồi phát triển hậu đại dịch, hướng tới thịnh vượng bền vững.