Cần chặt chẽ hơn các quy định bảo vệ bí mật thông tin khách hàng của ngân hàng

Trong khi đó, các quy định hiện nay mở rộng cho nhiều người, mở rộng xuống nhiều cấp địa phương và đơn vị chức năng được yêu cầu ngân hàng cung cấp thông tin khách hàng. Đại biểu Quốc hội yêu cầu cần siết lại, quy định cụ thể và đưa rõ vào Luật các Tổ chức tín dụng.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Ảnh Quochoi.vn)

Thuộc diện phải bí mật hàng đầu trên thế giới

Đó cũng là nội dung trọng tâm mà đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) đặt ra trong phiên thảo luận tại Hội trường Quốc hội chiều 10/6 về dự án Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi).

Cụ thể, đại biểu Trương Trọng Nghĩa dẫn Khoản 3 Điều 14 tại dự thảo Luật thì “tổ chức tín dụng chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được cung cấp thông tin khách hàng, trừ trường hợp có yêu cầu các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật và được sự chấp thuận của khách hàng”, còn Khoản 2 nói phải bảo đảm bí mật thì theo quy định của Chính phủ. Những điểm này cần được xem xét.

Theo ông, thông lệ quốc tế xác định rõ một số ngành nghề mà bí mật thông tin khách hàng được bảo vệ rất nghiêm ngặt bằng hiến pháp và bằng luật. Đứng đầu là ngành Ngân hàng, thứ hai là ngành y, thứ ba là nghề luật sư.

Việc định rõ như vậy bởi vì bí mật của ngành Ngân hàng thuộc về bí mật đời tư, bí mật gia đình, bí mật riêng tư. Bảo vệ bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là một quyền con người được ghi nhận trong Công ước quốc tế mà Việt Nam là một thành viên.

Đại biểu Nghĩa dẫn lại điểm cụ thể trong Hiến pháp 2013, tại Điều 21 đã ghi rõ: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình. Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn”.

Điều 14 của Hiến pháp 2013 cũng ghi: “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”.

Với những dẫn giải trên, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh: “Nhưng ở đây chuyện cung cấp thông tin khách hàng của ngân hàng thì rõ ràng là hạn chế quyền con người được bảo vệ thông tin. Ở Điều 14 chúng ta lại quy định là theo quy định của Chính phủ hoặc theo quy định của pháp luật là không đầy đủ và ngân hàng chúng ta cũng cần phải cạnh tranh quốc tế. Chúng ta hội nhập rất sâu rồi, cho nên quy định bảo vệ thông tin khách hàng càng chặt chẽ thì uy tín chúng ta càng cao và ngân hàng của chúng ta càng phát triển”.

Theo đó, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị cần sửa lại Điều 14 trong dự thảo là chỉ cung cấp thông tin khách hàng theo quy định của Luật các Tổ chức tín dụng và các luật có liên quan, chứ không phải là pháp luật.

Nhiều đại biểu quan tâm đến việc ban hành dự án Luật các Tổ chức tín dụng sửa đổi và hết sức cần thiết

Cần điều chỉnh lại và đưa rõ vào Luật

Liên quan đến nội dung trên, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhìn lại, khi xây dựng Nghị định 117 năm 2018 của Chính phủ về giữ bí mật thông tin khách hàng của ngân hàng có một ý rất hay và rất đúng. Đó là chỉ được cung cấp thông tin khách hàng theo các quy định cụ thể của của bộ luật, của luật và nghị quyết của Quốc hội.

“Câu này rất chuẩn vì đó là hạn chế quyền con người. Cho nên khi nào bộ luật, luật và nghị quyết của Quốc hội cho phép thì mới được làm. Điều 11 này của Nghị định 117, chúng tôi đề nghị đưa nó vào Điều 14 của Luật các Tổ chức tín dụng để chúng ta thống nhất áp dụng bằng luật”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nói thêm.

Ông cũng đề nghị chỉ yêu cầu ngân hàng cung cấp thông tin đối với những khách hàng có liên quan đến những vụ án đang được khởi tố, điều tra và những nội dung yêu cầu cũng là cần thiết cho việc điều tra, tránh tình trạng thời gian qua các ngân hàng “bỗng dưng có công văn đến yêu cầu cung cấp thông tin khách hàng”.

Tình trạng “bỗng dưng” nói trên có từ quy định mở rộng các đối tượng được yêu cầu. Đại biểu Trương Trọng Nghĩa dẫn cụ thể, theo Điều 10 Nghị định 117 thì diện được cung cấp thông tin mở rộng đến tận thành viên đoàn thanh tra của Chính phủ, thành viên đoàn kiểm toán; các cơ quan điều tra thì mở rộng xuống cấp huyện; các cơ quan có nhiệm vụ điều tra như kiểm ngư, kiểm lâm, hải quan…

Với quy định mở rộng cả về phân cấp đến tận huyện và thành viên các đơn vị trong nhiều ngành như vậy, “tôi tính ra phải hàng chục ngàn người có thẩm quyền yêu cầu cung cấp thông tin khách hàng”, theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa.

Trước thực trạng trên, vị đại biểu Quốc hội của đoàn TP.HCM đề nghị cần có điều chỉnh, quy định cụ thể những đối tượng này được yêu cầu cung cấp thông tin khách hàng của ngân hàng và đưa vào Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).