Cấp bách đầu tư hạ tầng hàng không
Kiểm tra, tạm giữ hàng nghìn sản phẩm quần, áo, thắt lưng có dấu hiệu giả nhãn mác | |
Thị phần hàng không dần có sự dịch chuyển |
Ảnh minh họa |
Như vậy, đến tháng 8/2019 ngoài 5 hãng hàng không hiện hữu là: Vietnam Airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways, Jetstar Pacific và Vasco Airlines thì thị trường đã đón nhận thêm 2 hãng hàng không mới. Trong khi đó vẫn còn hàng loạt hãng hàng không nhỏ khác như: Vietravel Airlines, Thiên Minh, Hải Âu… cũng đang xếp hàng chờ được cấp phép.
Theo giới phân tích đầu tư, trong khoảng vài năm tiếp theo cuộc đổ bộ đầu tư vào lĩnh vực vận tải hàng không của các tập đoàn kinh tế tư nhân trong nước sẽ tiếp tục diễn ra mạnh mẽ và có sự cạnh tranh khốc liệt. Khi có sự góp mặt của ngày càng nhiều hãng hàng không thì hoạt động đầu tư các dự án hạ tầng, hậu cần phục vụ bay cũng sẽ có sự khởi sắc và hấp dẫn nhiều DN lớn tham gia.
Tuy nhiên, việc đầu tư vận tải hàng không trong thời điểm này, nhiều chuyên gia vẫn cho rằng đang là quyết định khá mạo hiểm bởi nền tảng hạ tầng và nhân lực ngành hàng không đang thiếu hụt trầm trọng.
Thực tế hiện nay, mặc dù tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận của các hãng hàng không đang khá lớn nhưng “cơn khát” đầu tư vào lĩnh vực hạ tầng bay vẫn chưa lúc nào hạ nhiệt. Cả cơ sở vật chất, hệ thống cảng lẫn nhân lực quản lý nhà nước, nhân lực của từng hãng bay đều đang quá tải và chật chội. Hiện cả nước có 23 sân bay dân sự nhưng mới chỉ có khoảng 5-6 sân bay thực sự kinh doanh có lãi. Số còn lại vẫn đang lỗ đều và chưa cho thấy dấu hiệu sẽ lãi được từ lúc nào.
Ở khu vực TP.HCM hiện nay, Cảng hàng không Tân Sơn Nhất đã vượt công suất thiết kế. Nhiều năm nay nhà ga T1 của cảng này đã phải gồng gánh 1,5 - 2 lần công suất. Tuy nhiên, sau hơn 1 năm đề xuất mở rộng đầu tư nhà ga T3, chủ trương đầu tư Chính phủ vẫn chưa chấp thuận.
Việc tắc nghẽn ở các cảng bay lớn như Nội Bài, Tân Sơn Nhất thời gian qua đã khiến các hãng hàng không ra đời sau như Vietstar Airlines, Bamboo Airlines phải chọn căn cứ bay chính ở các sân bay tỉnh để gia nhập thị trường. Song do các tuyến bay quan trọng của các hãng này đều đích đến là Tân Sơn Nhất và Nội Bài nên áp lực quá tải cho hạ tầng ở hai cảng hàng không lớn ngày một nặng.
Quan sát cho thấy, đến thời điểm hiện nay, trong 7 hãng hàng không nội địa thì Vietravel Airlines hiện mới chỉ bay charter (thuê chuyến), hãng bay Hải Âu mới chỉ bay du lịch với quy mô nhỏ nên hạ tầng hàng không phần nào còn chịu đựng được. Nhưng nếu các hãng hàng không khác tiếp tục ra đời và tham gia vào hạ tầng chật chội, năng lực quản lý cũng chưa theo kịp thì thị trường hàng không sẽ đi theo hướng nào cũng là điều khó đoán.
Ở góc độ hạ tầng “mềm”, tình hình còn thiếu hụt một cách trầm trọng hơn. Theo Cục Hàng không Việt Nam, hiện nay các hãng bay đang thiếu cả phi công và giám sát bay. Cụ thể tính đến tháng 6/2019, lao động có chuyên môn trong ngành hàng không chỉ khoảng 44.000 người và đang có tình trạng cạnh tranh không lành mạnh về nguồn nhân lực. Để đáp ứng đủ nhu cầu phi công và giám sát bay cho tất cả các hãng hàng không hiện hữu, đến năm 2025 cần phải có thêm hơn 1.200 phi công và 1.700 thợ máy. Trong giai đoạn 2019-2025 cũng phải bổ sung gần 40 giám sát viên hàng không để đảm bảo an toàn cho các chuyến bay. Tuy nhiên, chi phí để đào tạo và tuyển dụng một lượng lớn nhân sự hàng không này là rất cao và rất khó để thực hiện.
Với tất cả những thách thức về hạ tầng ngành hàng không như ở trên, có thể nhìn nhận rằng thời điểm này chính là thời điểm mà Chính phủ cần nhanh chóng cởi mở những cơ chế khuyến khích tư nhân đầu tư vào hạ tầng hàng không. Bởi nếu không tháo gỡ các nút thắt đầu tư cho khối tư nhân thì hàng chục tỷ USD đang được các tập đoàn tư nhân đăng ký đầu tư hạ tầng hàng không sẽ không phát huy được hiệu quả.
Thị trường hàng không sẽ phát triển vừa “nóng” vừa “rối” và tình trạng quá tải, chậm, hủy chuyến bay sẽ diễn ra ngày càng nhiều. Công tác đảm bảo an toàn bay cũng sẽ đối mặt nhiều bất cập, rủi ro cho hành khách và các hãng vận chuyển.