Cho vay mua trả góp: Để cung gặp cầu

Người nghèo khó vay

Mới đây, Viettel Store hợp tác với ANZ và HSBC Việt Nam triển khai chương trình mua trả góp 100% giá trị sản phẩm với lãi suất 0% trong vòng 6 tháng đối với các sản phẩm Iphone 6, Iphone6 Plus bản quốc tế, Samsung Galaxy S6 và S6 Edge. Theo quảng cáo của DN này, người vay tiền mua trả góp các sản phẩm trên sẽ được trả góp 100% giá trị được thanh toán qua thẻ.

Mua trả góp dễ vay nhưng phải tính đến lãi suất

Về hình thức vay, nghe ra cũng rất đơn giản. Nếu là chủ thẻ tín dụng ANZ chỉ cần thanh toán qua máy POS từ 3 triệu đồng đến tối đa 100% giá trị giao dịch và điền vào 1 bản “Đơn đăng ký Dịch vụ mua hàng trả góp không lãi suất bằng thẻ tín dụng ANZ”. Trong vòng 3 ngày kể từ ngày mua máy, chủ thẻ chỉ cần gọi điện lên tổng đài của ANZ để chuyển đổi giao dịch sang trả góp lãi 0%, khai báo số hóa đơn mua máy trả góp tại Viettel Store. Phí xử lý chuyển đổi giao dịch (NH thu của khách hàng) ANZ sẽ thu 2,99%.

Quy trình vay tại HSBC cũng diễn ra tương tự, có điều chủ thẻ tín dụng HSBC thanh toán qua máy POS quy định từ 2 triệu đồng trở lên. Bù lại, NH này cho biết sẽ không tính phí chuyển đổi giao dịch trả góp như ANZ.

Ngoài ra, điểm “hấp dẫn” không chỉ nằm ở lãi suất 0%, mà còn nằm ở số tiền mua trả góp. Đó là chủ thẻ trả thấp hơn so với việc mua ngay. Ví dụ, khi mua trả tiền ngay một iPhone 6 (16gb) tại Viettel Store thì khách hàng phải trả 17.199.000 đồng, trong khi đó, giá cho chủ thẻ mua trả góp chỉ còn 16.899.000 đồng. Điều này hoàn toàn mới vì trước giờ, việc mua trả góp luôn luôn cao hơn so với việc mua trả tiền mặt ngay. Chưa kể, hàng tháng người mua trả góp cho NH chỉ phải trả theo số tiền đã quẹt thẻ.

Nhiều sản phẩm được quảng cáo cho vay mua trả góp là 0%

Với những chi tiết trên, rõ ràng bất cứ người tiêu dùng nào cũng cảm thấy hồ hởi. Tuy nhiên, đi sâu hơn nữa vào quá trình vay, vẫn còn không ít bất cập. Để mua trả góp lãi suất 0%, người mua phải có thẻ tín dụng của ANZ/HSBC. Điều đáng nói là điều kiện mở thẻ quá khắt khe. Tại ANZ, phải có thu nhập tối thiểu 7 triệu đồng mới được mở thẻ. Đây là rào cản lớn đối với những người công nhân viên chức bình thường.

Còn đối với HSBC, dù NH này cho biết nếu không đủ chứng từ để chứng minh thu nhập, người mở thẻ có thể đăng ký một thẻ tín dụng đảm bảo. Thế nhưng, mức đảm bảo phải bằng 120% hạn mức tín dụng mà người mở thẻ muốn đăng ký. Tất cả những điều kiện nêu ra phần lớn người mua hàng trả góp đều khó có thể làm được. Nói như chị Quỳnh Trâm (phòng Marketing một NHTMCP trong nước), với thu nhập như trên thì chị không cần mua trả góp làm gì vì rất mất thời gian. Đó là chưa kể trả góp quá hạn sẽ bị tính lãi phạt từ 20-30% tùy NH. Phí thường niên phải đóng mỗi năm dao động từ 250 ngàn đến 1,2 triệu đồng (tùy loại thẻ)…

Cân nhắc lãi suất phù hợp nhất

Không chỉ ANZ hay HSBC, một số NHTMCP trong nước như Sacombank, Techcombank, Vietcombank… khi liên kết với một số điểm bán/cửa hàng cũng triển khai rất nhiều sản phẩm cho vay mua trả góp lãi suất 0%. Tuy nhiên, một điểm chung của cả NH trong lẫn ngoài nước đều đưa ra điều kiện mở thẻ khắt khe. Theo đó, để hưởng lãi suất 0% hay mức lãi suất thấp cố định nào đó, nhiều người nói vui rằng chỉ có người giàu mới được hưởng dịch vụ. Trong khi đó, nhu cầu mua trả góp rơi vào những người có thu nhập thấp, thậm chí là những người chưa có công việc ổn định. Thế nên, cung cầu chẳng mấy khi gặp nhau.

Điều đó lý giải vì sao thời gian qua, phần lớn người vay mua trả góp đều phải chọn những gói sản phẩm có lãi suất đi kèm. Thừa nhận điều này, một giám đốc khối bán lẻ của NH trong nước khuyên rằng, người vay mua trả góp nên chọn những chương trình cho vay trả góp có lãi suất vì điều kiện được nới rộng hơn.

Tuy nhiên, để lựa chọn những gói vay mua trả góp thì vị giám đốc trên đưa ra một số lời khuyên cho người vay để hạn chế “tiền mất tật mang”. Cụ thể, để thu hút người vay, nhiều NH hiện nay liên tục cạnh tranh bằng các chương trình vay ưu đãi với lãi suất hấp dẫn. Với những chương trình cho vay trả góp lãi suất 0%, theo vị giám đốc trên, chỉ dừng lại ở mức độ quảng bá, đánh bóng thương hiệu là chủ yếu. Còn lại, những chương trình cho vay tiêu dùng có lãi suất đa số có thể tiếp cận được.

Tuy nhiên, những gói vay lãi suất thấp thường chỉ áp cho vài tháng đầu, sau đó thả nổi. Do vậy, khách hàng khi vay cần tìm hiểu kỹ xem thời gian ưu đãi là bao lâu, lãi suất sau thời gian ưu đãi sẽ được tính toán cụ thể thế nào, các kỳ điều chỉnh lãi suất ra sao để cân nhắc và quyết định cho phù hợp...

Ngoài ra, người đi vay cần chú ý đến cách tính lãi của NH. Hiện nay, NH có hai hình thức tính lãi là tính theo dư nợ giảm dần và tính theo dư nợ ban đầu.

Ví dụ, có một số NH công bố mức lãi suất vay tiêu dùng chỉ 7-8%/năm để đánh vào tâm lý “lãi suất thấp”, nhưng lại tính theo dư nợ gốc ban đầu. Kết quả, khoản tiền lãi khách hàng phải trả có khi còn cao hơn mức lãi 10-11% tính theo dư nợ giảm dần.

Một điểm nữa cũng cần lưu ý đối với những khoản mua trả góp là chọn thời hạn vay phù hợp. Chẳng hạn, khi vay mua trả góp ti vi 20 triệu đồng trong một năm, thì mỗi tháng sẽ trả dư nợ gốc khoảng 1,6 triệu đồng kèm với lãi. Nhưng nếu thu nhập thấp, có thể kéo dài thời hạn vay lên thành hai năm. Khi đó, mỗi tháng người vay chỉ phải trả khoản dư nợ gốc tầm 800 ngàn đồng kèm với lãi. Nói chung, việc trả nợ chỉ nên chiếm nhiều nhất khoảng 30-40% tổng thu nhập trong tháng. Nếu không, người vay rất có thể rơi vào cảnh đi vay nợ mới để trả nợ cũ.