Chống dịch tốt mới phục hồi được kinh tế

	Tạo nền tảng để phục hồi và phát triển
	Kinh tế toàn cầu vẫn duy trì đà phục hồi
	Đẩy nhanh tiêm vaccine để phục hồi kinh tế

TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV:

Cần chấp nhận chính sách tài khóa nghịch chu kỳ

TS. Cấn Văn Lực

Nếu dịch bệnh được kiểm soát trong quý III và tiêm chủng đạt miễn dịch cộng đồng chậm nhất vào cuối quý II/2022, thì tăng trưởng GDP năm nay có thể ở mức 4,8-5%. Ở kịch bản tiêu cực, tăng trưởng có thể chỉ ở mức 3,5-4%. Dự báo lạm phát cả năm chỉ ở mức 2,8-3% do sức cầu còn rất yếu, vòng quay đồng tiền chậm.

Theo tôi, ưu tiên số một hiện nay và cũng là tiền đề, là cơ sở quan trọng nhất để kinh tế phục hồi đó là kiểm soát dịch bệnh và đẩy nhanh chiến lược vaccine. Động lực chính cho tăng trưởng hiện nay vẫn là xuất khẩu, đầu tư nước ngoài và đầu tư công. Cùng với đó, cần đẩy mạnh hơn nữa chuyển đổi số, kinh tế số và coi đây là một động lực quan trọng cho tăng trưởng trước mắt và lâu dài…

Trong bối cảnh dịch bệnh còn rất phức tạp hiện nay, các chính sách hỗ trợ, cứu trợ là vô cùng quan trọng và phần lớn cần phải dựa vào chính sách tài khóa và phải chấp nhận thâm hụt ngân sách, nợ công ở mức cao hơn so với bối cảnh thông thường. Những năm qua, kinh tế phát triển tốt, ta đã có điều kiện củng cố tài khóa vững chắc hơn, thì bây giờ khó khăn phải chấp nhận chính sách tài khóa nghịch chu kỳ, tăng chi tiêu có kiểm soát và sau đó có các kế hoạch củng cố để đảm bảo tài khóa về trạng thái bền vững hơn.

Bên cạnh đó, việc khẩn trương phải làm là đánh giá sơ bộ thực hiện các gói, giải pháp hỗ trợ đã và đang triển khai, tháo gỡ ngay những vướng mắc, điều chỉnh kịp thời để các chính sách hỗ trợ đạt được hiệu quả cao nhất. Đồng thời sớm có thêm các gói giải pháp hỗ trợ bổ sung cho cả người dân và doanh nghiệp. Cần mở rộng đối tượng hỗ trợ tới tất cả lao động tự do (ước tính ngân sách chi bổ sung khoảng 29.300 tỷ đồng); Giảm tiếp, giảm mạnh hơn và mở rộng đối tượng giảm với gói hỗ trợ tiền điện (ước tính ngân sách giảm thêm khoảng 6.800 tỷ đồng); Giảm cước viễn thông; Tăng khả năng tiếp cận vốn, hỗ trợ thanh khoản đối với doanh nghiệp thuộc những lĩnh vực, ngành nghề, địa phương thực sự khó khăn, bị tác động nặng nề bởi dịch bệnh, thông qua sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ để thiết kế gói tín dụng phù hợp, hiệu quả.

Chúng tôi ước tính, tổng các biện pháp hỗ trợ bổ sung gần 40.000 tỷ đồng, tương đương 0,62% GDP năm 2021 (chưa kể giá trị hỗ trợ có thể gia tăng thêm khi các chính sách hiện hành được điều chỉnh, gia hạn). Ngoài phần hỗ trợ riêng của các địa phương theo Nghị quyết 68, chúng tôi đề xuất Chính phủ xem xét sớm mở rộng đối tượng hỗ trợ tới tất cả lao động tự do với mức trợ cấp 1 triệu đồng/người (hỗ trợ một lần). Với tổng số lao động năm 2020 là 54,6 triệu người, trong đó có khoảng 29,3 triệu người (53,7%) là lao động tự do, như vậy quy mô cho hỗ trợ bổ sung này vào khoảng 29.300 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, tôi đề nghị sớm xây dựng chiến lược phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh “bình thường mới” và sau dịch Covid-19 nhằm chủ động tận dụng cơ hội phục hồi mạnh cũng như kiểm soát rủi ro phát sinh (lạm phát tăng, đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi lao động...) nhằm đạt được mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 và sau đó.

TS. Lê Duy Bình - Giám đốc Economica Vietnam:

Kỳ vọng sản xuất, xuất khẩu sẽ hồi phục trong quý IV

TS. Lê Duy Bình

Dù diễn biến đại dịch Covid vẫn rất khó lường trên toàn cầu và quá trình phục hồi kinh tế thế giới còn mong manh, nhưng sức cầu của các thị trường nhập khẩu lớn của chúng ta vẫn rất lớn, tạo dư địa thuận lợi cho nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Đặc biệt, những tháng cuối năm sẽ là mùa mua sắm rất mạnh ở các thị trường châu Âu và Mỹ.

Thách thức của các doanh nghiệp hiện nay chính là làm sao đáp ứng nhu cầu tăng lên đó, khi sản xuất gặp rất nhiều khó khăn vì dịch bệnh. Trong kịch bản tốt nhất, nếu như đợt dịch hiện nay được hoàn toàn khống chế trong vòng tháng 9 này thì chúng ta vẫn có đủ thời gian để giúp sản xuất phục hồi, qua đó đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên cũng nên tính toán tới kịch bản “kém tốt hơn”, đó là dịch vẫn phức tạp, đặc biệt các trung tâm sản xuất tại vùng Đông Nam bộ trong nhiều tháng nữa. Với kịch bản đó, cần có các điều chỉnh về cách thức chống dịch để tận dụng mọi cơ hội có thể nhằm tái tạo không gian cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Chúng ta có thể chủ động, linh hoạt tận dụng tốt nhất động lực từ xuất khẩu.

Cũng cần nhấn mạnh rằng, cả hai kịch bản này đều phải được hỗ trợ bằng các biện pháp chống dịch quyết liệt, các biện pháp mở rộng tiêm chủng và nâng cao năng lực của hệ thống y tế, và bằng ý thức kỷ luật ngày một cao hơn của người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đầu tư công cũng vẫn được là động lực tăng trưởng quan trọng. Nhưng 8 tháng chúng ta mới giải ngân được 245 nghìn tỷ đồng, bằng 51% kế hoạch năm vì nhiều dự án, công trình trọng điểm nằm ở các địa bàn thực hiện giãn cách… Với những khó khăn như vậy việc giải ngân toàn bộ vốn đầu công dường như nằm ngoài tầm với nhưng vẫn có thể kỳ vọng tốc độ giải ngân được đẩy mạnh hơn trong 4 tháng còn lại của năm.

Cần hỗ trợ để doanh nghiệp duy trì hoạt động sản xuất và giữ chân người lao động

Về tiêu dùng trong nước, sau những tháng liên tục chịu ảnh hưởng của dịch bệnh vừa qua, sức mua của nhiều tầng lớp nhân dân đã bị suy yếu đáng kể. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng liên tục giảm từ tháng 5 đến nay so với cùng kỳ, đặc biệt giảm mạnh trong tháng 7 và tháng 8 vừa qua cho thấy rõ điều này. Nhưng có thể kỳ vọng tiêu dùng trong nước sẽ không suy giảm thêm và tăng trở lại trong những tháng cuối năm khi dịch bệnh được kiểm soát, các biện pháp phòng chống dịch dẫn đến hạn chế trong chi tiêu và lưu thông hàng hóa được dỡ bỏ.

Mục tiêu năm nay không phải là con số tăng trưởng kinh tế cao, mà là nỗ lực đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, các chỉ số lớn của nền kinh tế, duy trì năng lực sản xuất của doanh nghiệp, bảo vệ việc làm, bảo vệ người lao động, an sinh xã hội.

Chúng ta cần đặt mục tiêu cho những tháng cuối năm về việc hình thành được những mô hình khác nhau cho việc phòng chống dịch bệnh và phát triển kinh tế trong nhiều kịch bản. Đồng thời, các mục tiêu về mức độ mở rộng tiêm chủng, về hình thành tính tự giác, tự kỷ luật trong phòng chống dịch bệnh của mỗi cá nhân, từng doanh nghiệp, về hình thành các hình mẫu, mô hình chống dịch - phát triển kinh tế trong các kịch bản không Covid và vẫn còn Covid, về nâng cao năng lực của hệ thống y tế. Đây là những “vốn liếng” quan trọng để chúng ta mang theo và bước sang năm 2022 với tâm thế tự tin và lạc quan hơn rất nhiều.

PGS.TS. Quách Mạnh Hào - Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế Việt Nam - Anh quốc tại Đại học Lincoln:

Sẵn sàng để hoạt động trở lại

PGS.TS. Quách Mạnh Hào

Các chỉ số kinh tế - xã hội tháng 8 đã thể hiện rõ tác động từ đại dịch Covid-19 nặng nề hơn. Cụ thể, các chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe của nền kinh tế như sản xuất công nghiệp, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, vốn đầu tư… đều đã liên tiếp giảm so với cùng kỳ năm trước. Chuỗi cung đã có những lúc, những chỗ đứt gãy; công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ nội địa vốn là động lực cho tăng trưởng cũng sụt giảm mạnh. Nghĩa là các động lực tăng trưởng chính yếu đang bị ảnh hưởng nặng nề. Vì thế, dự báo tăng trưởng GDP cả năm sẽ về dưới 5%.

Hiện dịch bệnh còn rất phức tạp, khó khăn còn kéo dài, nên cần có chính sách thực tế hơn và có đối sách phù hợp cho từng đối tượng, từng ngành nghề và từng địa phương. Đặc biệt cần hiểu “mục tiêu kép” là chống dịch để đảm bảo sức khỏe của người dân, đồng thời đảm bảo “sức khỏe” của nền kinh tế; vừa chống dịch, vừa đảm bảo chuẩn bị sẵn sàng cho các hoạt động kinh tế trở lại.

Trong bối cảnh các hoạt động kinh tế đang bị gián đoạn vì dịch bệnh, do vậy không nên hiểu rằng vừa chống dịch lại vừa có thể duy trì các hoạt động kinh tế một cách bình thường. Bởi vậy, “sẵn sàng” là rất quan trọng. Sẵn sàng tức là các hoạt động kinh tế thiết yếu cần phải duy trì. Một nhân tố quan trọng nữa là duy trì một sự “sẵn sàng” hoạt động trở lại của doanh nghiệp.

Vì thế, để thực hiện “mục tiêu kép”, sẵn sàng cho các hoạt động kinh tế trở lại, thì chính sách lúc này phải thực tiễn, không nhất thiết phụ thuộc vào lý thuyết và thông lệ truyền thống. Lúc này cần chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người dân, cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp khó khăn và người lao động cần tồn tại trước đã. Vì vậy nên hỗ trợ trực tiếp bằng tiền cho doanh nghiệp khó khăn và người nghèo, người lao động gặp khó khăn, như thế sẽ hiệu quả hơn và mang lại mục tiêu xã hội tốt hơn, người dân và doanh nghiệp duy trì cuộc sống sẽ giải quyết được cả vấn đề sức khỏe, kinh tế, y tế và xã hội.