Đầu tư công: Danh mục đã rõ, vấn đề nằm ở triển khai

Khó có thể giải ngân hết số vốn được giao

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết về Chương trình phục hồi, tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, Quốc hội đã quyết nghị tăng chi từ nguồn ngân sách nhà nước tối đa 176 nghìn tỷ đồng, thực hiện chủ yếu trong 2 năm 2022 và 2023 để hỗ trợ, đầu tư các nhiệm vụ, dự án trong từng ngành, lĩnh vực. Đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương của Chương trình 2 đợt cho 223 nhiệm vụ, dự án với số vốn là 161.848,315 tỷ đồng.

Như vậy, số vốn còn lại chưa phân bổ (đợt 3) là 14.151,685 tỷ đồng. Trong số vốn còn lại chưa phân bổ này, có: 13.369,468 tỷ đồng của 45 dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giao vốn; 273 tỷ đồng của dự án đầu tư hạ tầng ổn định đời sống nhân dân của xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam và xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải thuộc tỉnh Ninh Thuận chưa thể phê duyệt chủ trương đầu tư do vướng mắc về quy hoạch xây dựng các Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2; và 509,217 tỷ đồng không phân bổ do chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư trước ngày 31/3/2023 theo quy định tại Nghị quyết số 69/2022/QH15.

Kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2023 đã được Quốc hội quyết nghị là 338.415 tỷ đồng, trong đó bố trí cho các nhiệm vụ, dự án của Chương trình phục hồi là 137.844 tỷ đồng. Tờ trình của Chính phủ cho biết, phần lớn các dự án thuộc Chương trình phục hồi là dự án khởi công mới, khó có thể giải ngân hết số vốn được giao trong năm 2023. Trong khi đó, một số nhiệm vụ, dự án thuộc Kế hoạch đầu tư công thực hiện giai đoạn 2021-2025 của các bộ, địa phương có nhu cầu bổ sung nguồn vốn để đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa vào khai thác sử dụng.

“Do đó, việc điều hòa linh hoạt giữa Kế hoạch đầu tư công thực hiện giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình phục hồi là hết sức quan trọng, cấp thiết”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng báo cáo.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị kéo dài thời hạn giải ngân chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sang năm 2024-2025

Trình bày Báo cáo Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí việc rà soát, bố trí vốn đối với các dự án đã đủ thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc theo quy định tại Nghị quyết số 43; đề nghị Chính phủ hết sức cân nhắc trong việc phân bổ các nguồn vốn, cần căn cứ trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng về tiến độ giải ngân thực tế của từng bộ, ngành, địa phương để đề xuất phân bổ vốn cho những dự án đủ điều kiện, có khả năng giải ngân, bảo đảm tính khả thi, tránh tình trạng không giải ngân được hết, không đáp ứng được yêu cầu của Nghị quyết số 43.

Một số ý kiến Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc giải ngân các dự án thuộc Chương trình phục hồi trong năm 2022, 2023 là không khả thi, đề nghị báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện đến 2024, 2025.

Đối với số vốn còn lại của Chương trình phục hồi còn lại chưa phân bổ được (782,217 tỷ đồng), Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị không phân bổ tiếp, theo quy định tại khoản 10 Điều 2 của Nghị quyết số 69/2022/QH15 của Quốc hội.

Điều chỉnh kịp thời, hiệu quả

Về việc điều hòa linh hoạt giữa Kế hoạch đầu tư công thực hiện 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình phục hồi, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, Chương trình phục hồi chưa được tổng kết, chưa đủ cơ sở để điều chỉnh chính sách. Vì vậy, việc bổ sung cho phép áp dụng cơ chế mới về điều hòa vốn cần gắn với đánh giá tổng thể kết quả thực hiện Chương trình. Đề nghị Chính phủ tiếp tục quyết liệt triển khai thực hiện, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình theo quy định của Nghị quyết số 43, Luật Đầu tư công và đánh giá kỹ lưỡng tình hình thực hiện, các khó khăn, vướng mắc. Trong trường hợp cấp bách, cần thiết, cần điều hòa linh hoạt giữa Kế hoạch đầu tư công thực hiện giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình phục hồi, Chính phủ báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội, Quốc hội theo quy định Nghị quyết số 43.

Về Kế hoạch đầu tư công thực hiện vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 còn lại chưa phân bổ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, số vốn còn lại phải báo cáo Quốc hội cho ý kiến trước khi giao là 142.992,317 tỷ đồng. Trong đó, đối với các nhiệm vụ, dự án đã đủ thủ tục đầu tư (có số vốn là 87.359,227 tỷ đồng, Chính phủ kiến nghị phân bổ, giao Kế hoạch đầu tư công thực hiện số vốn 80.590,227 tỷ đồng cho 4 nhiệm vụ, 180 dự án đã đáp ứng đủ điều kiện, hoàn thiện thủ tục đầu tư trước ngày 31/3/2023 và 6.769 tỷ đồng cho các dự án Bộ Quốc phòng đã hoàn thiện thủ tục đầu tư sau ngày 31/3/2023). Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí với đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc, tiêu chí theo quy định của Luật Đầu tư công và Nghị quyết của Quốc hội.

Đối với các dự án phát sinh yếu tố quan trọng quốc gia, quan hệ đối ngoại của đất nước đang hoàn thiện thủ tục đầu tư với số vốn dự kiến là 1.700 tỷ đồng (gồm 2 dự án), Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất với đề xuất của Chính phủ việc bố trí vốn cho các dự án, sớm hoàn thiện thủ tục đầu tư, giao vốn cho dự án khi dự án đủ thủ tục đầu tư theo quy định sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư.

Đối với số vốn 15.746,187 tỷ đồng các bộ, cơ quan trung ương đang tiếp tục hoàn thiện thủ tục đầu tư, Chính phủ kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định khi các dự án đầy đủ thủ tục đầu tư. Có ý kiến trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí với đề xuất này của Chính phủ, nhưng đa số ý kiến Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng đây là các dự án đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục đầu tư, chưa đủ điều kiện phân bổ, do đó đề nghị đưa số vốn trên vào dự phòng chung của Kế hoạch đầu tư công thực hiện giai đoạn 2021-2025 theo đúng quy định tại Nghị quyết số 69 của Quốc hội. Việc sử dụng dự phòng chung của Kế hoạch đầu tư công thực hiện sẽ được thực hiện theo đúng quy định của Luật Đầu tư công.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng nhất trí với đề xuất của Chính phủ số vốn 37.303,015 tỷ đồng thu hồi về dự phòng chung theo quy định tại khoản 10 Điều 2 của Nghị quyết số 69/2022/QH15 của Quốc hội; nhất trí phân bổ 444,407 tỷ đồng còn lại của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bố trí cho Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Về đề xuất của Chính phủ điều chỉnh giảm kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 trong nội bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc điều chỉnh từ các dự án không còn nhu cầu sử dụng cho các dự án còn thiếu vốn, cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành trong giai đoạn là cần thiết, mức độ thay đổi về cơ cấu vốn theo ngành, lĩnh vực không lớn. Do vậy, nhất trí đề xuất của Chính phủ.

Phần cuối của Báo cáo Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nhấn mạnh: “Đề nghị Chính phủ trong chỉ đạo triển khai thực hiện Kế hoạch đầu tư công thực hiện giai đoạn 2021-2025, vốn Chương trình phục hồi theo các Nghị quyết của Quốc hội rút kinh nghiệm để đảm bảo thực hiện kịp thời, hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội và kiểm điểm trách nhiệm đơn vị, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu và báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cụ thể việc chậm trễ trong thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội”.

Theo chương trình dự kiến, vào ngày 22/6/2023, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết về các nội dung này.