Điểm lại thông tin kinh tế tuần từ 26 - 30/5

Điểm lại thông tin kinh tế

Tổng quan

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng ngày 28/5, Tổng Bí thư đã đưa ra nhiều chỉ đạo quan trọng, cấp thiết về thị trường này.

Theo đó, thị trường vàng được đánh giá là chưa phù hợp với diễn biến cung cầu chung trên thị trường thế giới, gây hệ lụy cho nền kinh tế, nhất là tình trạng buôn lậu vàng, chảy máu ngoại tệ ra nước ngoài; thị trường còn tồn tại tình trạng độc quyền, không kích thích cạnh tranh và thúc đẩy hoạt động kinh doanh vàng lành mạnh; cơ chế, chính sách quản lý chưa tạo được động lực để huy động các nguồn lực nhàn rỗi trong dân cho phát triển kinh tế - xã hội, người dân còn đầu tư nhiều vào vàng tích trữ.

Thực tế, việc độc quyền vàng miếng có từ khi Nghị định 24/2012 ra đời. Theo đó, NHNN trở thành đơn vị duy nhất được phép sản xuất vàng miếng, chọn SJC làm thương hiệu vàng miếng quốc gia, thay thế 9 thương hiệu trước đó. Cơ chế này cũng yêu cầu các ngân hàng dừng huy động và đóng cửa các sàn vàng. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ, những bất cập bắt đầu lộ rõ. Mạng lưới kinh doanh vàng miếng thu hẹp mạnh, từ 12.000 điểm xuống còn khoảng 2.600 địa điểm thuộc 37 ngân hàng và doanh nghiệp. Máy móc sản xuất vàng miếng của SJC bị niêm phong, trong khi NHNN không cấp thêm phép sản xuất hay nhập khẩu nguyên liệu cho doanh nghiệp trong suốt thời gian dài.

Có thể thấy, cơ chế, chính sách quản lý thị trường vàng những năm qua đã điều chỉnh, hoàn thiện nhưng vẫn còn chậm đổi mới, chưa theo kịp sự phát triển của thị trường và thực tiễn; do đó, cần sớm đổi mới, hoàn thiện các cơ chế, chính sách này.

Về quan điểm, mục tiêu, các nhiệm vụ, giải pháp cho thời gian tới, Tổng Bí thư yêu cầu, chuyển mạnh từ tư duy hành chính sang tư duy thị trường có kỷ cương, từ “siết để kiểm soát” sang “mở để quản trị”; nhất định phải quán triệt, xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; đồng thời phải đưa thị trường vàng vận động phù hợp với các nguyên tắc của thị trường, có sự quản lý của nhà nước; tránh can thiệp cứng nhắc, bó hẹp sự vận động và phát huy ưu điểm của thị trường, bảo đảm nguyên tắc tôn trọng quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp; bảo đảm sự minh bạch trên thị trường; cần xác định việc lưu trữ vàng của người dân như một hình thức tiết kiệm và đầu tư, là nhu cầu chính đáng, cần tôn trọng và tiếp cận xây dựng cơ chế, chính sách quản lý một cách phù hợp trên cơ sở quan điểm này.

Các giải pháp cụ thể gồm:

- Hoàn thiện pháp lý, sớm điều chỉnh Nghị định 24/2012 theo hướng thị trường hóa có kiểm soát và lộ trình, nhằm tạo kết nối hiệu quả giữa thị trường trong nước và quốc tế;

- Xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng. Việc này trên nguyên tắc NN vẫn quản lý nhưng cho phép nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia, nhằm tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, đa dạng nguồn cung và ổn định giá;

- Mở rộng quyền nhập khẩu vàng có kiểm soát để tăng nguồn cung, góp phần giảm chênh lệch với giá thế giới, đồng thời hạn chế buôn lậu qua biên giới. Cùng với đó, thị trường vàng trang sức được khuyến khích phát triển để từng bước đưa Việt Nam thành trung tâm chế tác, xuất khẩu chất lượng cao mặt hàng này, giúp chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng;

- Việt Nam cần phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động vàng trong dân cư, nghiên cứu thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc cho phép đưa mặt hàng này vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa;

- Nghiên cứu, áp dụng thuế đối với giao dịch mua bán vàng để nâng cao tính minh bạch thị trường, khả năng theo dõi thị trường của cơ quan quản lý và hạn chế mua bán vàng vì mục đích đầu cơ; nghiên cứu xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với vàng trang sức mỹ nghệ để khuyến khích phát triển sản xuất và xuất khẩu vàng trang sức của Việt Nam.

Đảng ủy NHNN được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, báo cáo, đề xuất cụ thể các giải pháp nêu trên.

Các chuyên gia cho rằng, việc xóa bỏ độc quyền vàng miếng là bước đi tất yếu, nhằm đưa thị trường vàng vận hành theo đúng quy luật cung - cầu. Việc cải cách thị trường vàng được coi là bước đi cần thiết để xây dựng một thị trường vàng minh bạch, cạnh tranh và phù hợp với cơ chế thị trường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và huy động hiệu quả nguồn lực trong dân.

Tóm lược thị trường trong nước tuần từ 26 - 30/5

Thị trường ngoại tệ trong tuần từ 26 - 30/5, tỷ giá trung tâm được NHNN điều chỉnh giảm 2 phiên đầu tuần rồi tăng trở lại sau đó. Chốt ngày 30/5, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 24.978 VND/USD, tăng 18 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Giá mua USD được niêm yết ở mức 23.780 VND/USD, cao hơn 50 đồng so với tỷ giá sàn; trong khi giá bán USD được niêm yết mức 26.176 VND/USD, thấp hơn 50 đồng so với tỷ giá trần.

Tỷ giá đô-đồng liên ngân hàng trong tuần từ 26 - 30/5 cũng biến động giảm đầu tuần và tăng 3 phiên cuối tuần. Kết thúc phiên 30/5, tỷ giá liên ngân hàng đóng cửa tại 26.035, tăng mạnh 87 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Tỷ giá đô-đồng trên thị trường tự do tuần qua giảm nhẹ. Chốt phiên 30/5, tỷ giá tự do giảm 20 đồng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, giao dịch tại 26.260 VND/USD và 26.360 VND/USD.

Thị trường tiền tệ liên ngân hàng tuần từ 26 - 30/5, lãi suất VND liên ngân hàng các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống biến động giảm ở hầu hết các phiên. Chốt ngày 30/5, lãi suất VND liên ngân hàng giao dịch ở mức: qua đêm 3,08% (-0,90 điểm phần trăm); 1 tuần 3,88% (-0,24 điểm phần trăm); 2 tuần 4,12% (-0,08 điểm phần trăm); 1 tháng 4,36% (-0,01 điểm phần trăm).

Lãi suất USD liên ngân hàng biến động nhẹ ở tất cả các kỳ hạn trong tuần qua. Phiên 30/05, lãi suất USD liên ngân hàng giao dịch tại: qua đêm 4,30% (không thay đổi); 1 tuần 4,36% (không thay đổi); 2 tuần 4,40% (-0,02 điểm phần trăm) và 1 tháng 4,42% (-0,02 điểm phần trăm).

Trên thị trường mở tuần qua, ở kênh cầm cố, NHNN chào thầu 140.000 tỷ đồng với các kỳ hạn 7 ngày, 14 ngày, 35 ngày và 91 ngày, lãi suất đều giữ ở mức 4,0%. Có 19.518,68 tỷ đồng trúng thầu ở cả 4 kỳ hạn; có 14.458,13 tỷ đồng đáo hạn trong tuần qua trên kênh cầm cố.

NHNN tiếp tục không chào thầu tín phiếu NHNN.

Như vậy, NHNN bơm ròng 5.060,55 tỷ đồng ra thị trường trong tuần qua qua kênh thị trường mở. Có 49.960,05 tỷ đồng lưu hành trên kênh cầm cố.

Thị trường trái phiếu ngày 28/5, Kho bạc Nhà nước đấu thầu thành công 3.875 tỷ đồng/10.000 tỷ đồng trái phiếu chính phủ gọi thầu, tỷ lệ trúng thầu chỉ đạt 39%. Trong đó, kỳ hạn 10 năm huy động được 3.600 tỷ đồng/7.000 tỷ đồng gọi thầu và kỳ hạn 30 năm huy động được 275 tỷ đồng/500 tỷ đồng gọi thầu. Kỳ hạn 5 năm và 15 năm lần lượt gọi thầu 500 tỷ đồng và 2.000 tỷ đồng trái phiếu, tuy nhiên, không có khối lượng trúng thầu ở cả hai kỳ hạn. Lãi suất trúng thầu ở kỳ hạn 10 năm là 3,08% (+0,02 điểm phần trăm) và 30 năm là 3,30% (+0,02 điểm phần trăm).

Ngày 4/6, Kho bạc Nhà nước dự kiến chào thầu 10.000 tỷ đồng trái phiếu chính phủ, trong đó kỳ hạn 5 năm chào thầu 500 tỷ đồng, kỳ hạn 10 năm chào thầu 7.000 tỷ đồng, kỳ hạn 15 năm chào thầu 2.000 tỷ đồng và 30 năm chào thầu 500 tỷ đồng.

Giá trị giao dịch Outright và Repos trên thị trường thứ cấp tuần qua đạt trung bình 18.601 tỷ đồng/phiên, tăng khá so với mức 15.938 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Lợi suất trái phiếu chính phủ trong tuần qua tăng ở tất cả các kỳ hạn. Chốt phiên 30/05, lợi suất trái phiếu chính phủ giao dịch quanh 1 năm 2,12% (+0,02 điểm phần trăm so với phiên cuối tuần trước); 2 năm 2,16% (+0,02 điểm phần trăm); 3 năm 2,23% (+0,02 điểm phần trăm); 5 năm 2,49% (+0,03 điểm phần trăm); 7 năm 2,81% (+0,03 điểm phần trăm); 10 năm 3,11% (+0,03 điểm phần trăm); 15 năm 3,23% (+0,01 điểm phần trăm); 30 năm 3,42% (+0,01 điểm phần trăm).

Thị trường chứng khoán tuần từ 26 - 30/5 tuy tăng tích cực đầu tuần nhưng các chỉ số giảm nhẹ ở 2 phiên cuối tuần. Kết thúc phiên 30/5, VN-Index đứng ở mức 1.332,60 điểm, tăng mạnh 18,14 điểm (+1,38%) so với phiên cuối tuần trước đó; HNX-Index thêm 6,90 điểm (+3,19%) lên 223,22 điểm; UPCoM-Index tăng 2,27 điểm (+2,36%) lên 98,49 điểm.

Thanh khoản thị trường trung bình đạt khoảng gần 22.900 tỷ đồng/phiên, tăng nhẹ so với mức 21.600 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Khối ngoại tiếp tục bán ròng mạnh hơn 3.230 tỷ đồng trên cả 3 sàn.

Tin quốc tế

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) công bố biên bản cuộc họp tháng 5. Trong biên bản này, Fed cho biết dữ liệu lạm phát giá tiêu dùng tại thời điểm cuộc họp vẫn ở mức cao; tỷ lệ thất nghiệp ổn định ở mức tương đối thấp; tăng trưởng GDP đã yếu đi đáng kể trong quý đầu 2025 (chủ yếu do nhập khẩu tăng đột biến trong khi xuất khẩu không tăng tương ứng). Fed cho rằng chính sách tiền tệ hiện tại vẫn đang thắt chặt ở mức vừa phải trong bối cảnh sự bất định đang gia tăng. Cơ quan này đang ở vị thể tốt để chờ đợi triển vọng rõ ràng hơn về lạm phát và kinh tế. Fed khẳng định mục tiêu ưu tiên kép vẫn là đưa lạm phát về ổn định ở mức 2,0% trong dài hạn và đồng thời đạt được toàn dụng nhân công.

Để hỗ trợ các mục tiêu trên, Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC, thuộc Fed) quyết định giữ lãi suất chính sách ở mức 4,25% - 4,5% trong cuộc họp này, và sẽ xem xét các dữ liệu tiếp theo để đưa ra quyết định phù hợp.

Cuộc họp tiếp theo của Fed sẽ diễn ra ngày 18/06. Trong cuộc họp tới, thị trường chờ đợi các dự báo của Fed về triển vọng kinh tế, lạm phát, thị trường lao động Mỹ, cũng như đường đi của lãi suất chính sách trong dài hạn (dot plot). Hiện tại, công cụ dự báo của CME cho thấy có 95% khả năng Fed giữ lãi suất chính sách đi ngang ở cuộc họp tháng 6 và chỉ có 5% cắt giảm lãi suất chính sách 25 đcb. Theo kịch bản chiếm ưu thế, Fed có thể cắt giảm 2 lần (25 điểm cơ bản/lần) trong năm nay vào tháng 9 và tháng 12, đưa lãi suất chính sách cuối năm về mức 3,75% - 4,0%.

Nước Mỹ ghi nhận nhiều thông tin kinh tế quan trọng. Đầu tiên, Văn phòng Thống kê Mỹ cho biết GDP nước này giảm 0,2% so với quý trước trong quý đầu năm, điều chỉnh nhẹ hơn so với mức giảm 0,3% theo báo cáo sơ bộ lần 1. Về lạm phát, chỉ số giá tiêu dùng cá nhân PCE toàn phần và PCE lõi tại Mỹ cùng tăng 0,1% so với tháng trước trong tháng 4, bằng với mức tăng của tháng 3 và khớp với dự báo của thị trường. So với cùng kỳ năm 2024, PCE toàn phần và PCE lõi tháng 4 lần lượt tăng 2,1% và 2,5% so với cùng kỳ, cùng thu hẹp so với mức tăng 2,3% và 2,7% ghi nhận ở tháng trước đó.

Tiếp theo, tại thị trường lao động, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tại Mỹ tuần kết thúc ngày 24/5 ở mức 240 nghìn đơn, tăng lên từ 226 nghìn đơn của tuần trước đó và đồng thời vượt qua mức 229 nghìn đơn theo dự báo. Số đơn trung bình 4 tuần gần nhất là 230,75 nghìn đơn, giảm nhẹ 0,25 nghìn so với 4 tuần liền trước.

Về lĩnh vực bất động sản, doanh số nhà chờ bán tại Mỹ giảm khá mạnh 6,3% so với tháng trước trong tháng 4 sau khi tăng 5,5% ở tháng trước đó, sâu hơn nhiều so với dự báo chỉ giảm 0,9%. So cùng kỳ năm 2024, doanh số nhà chờ bán trong tháng 4 giảm 2,5% so với cùng kỳ.

Cuối cùng, chỉ số niềm tin tiêu dùng tại Mỹ do Conference Board khảo sát ở mức 98,0 điểm trong tháng 5, phục hồi khá mạnh từ mức 85,7 điểm của tháng 4, đồng thời vượt nhiều so với dự báo chỉ ở 87,1 điểm.

Nước Úc tuần qua cũng đón một số chỉ báo kinh tế đáng chú ý. Theo Văn phòng Thống kê Úc (ABS), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) toàn phần tại Úc tăng 2,4% so với cùng kỳ trong tháng 4, không thay đổi so với mức tăng của tháng 3 và cao hơn một chút so với dự báo ở mức 2,3%. Đóng góp lớn nhất vào CPI chung là nhóm thực phẩm và đồ uống không cồn với mức tăng 3,1% so với cùng kỳ, bên cạnh đó giá dịch vụ nhà ở tăng 2,2% (riêng giá nhà cho thuê tăng 5%) và nhóm dịch vụ giải trí tăng 3,6% so với cùng kỳ.

Tiếp theo, sản lượng xây dựng tại nước này đi ngang trong tháng 3 sau khi tăng 0,9% ở tháng trước đó, trái với dự báo tiếp tục tăng 0,5%. So với cùng kỳ năm 2024, sản lượng xây dựng tại Úc tăng 3,5% so với cùng kỳ.

Cuối cùng, doanh số bán lẻ tại nước Úc ghi nhận mức giảm 0,1% so với tháng trước trong tháng 4, trái với dự báo tiếp tục tăng 0,3% như kết quả đạt được ở tháng trước đó. So cùng kỳ, doanh số bán lẻ ghi nhận mức tăng 3,8% so với cùng kỳ.