Doanh nghiệp gian nan tìm lối thoát

Sau khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát, hoạt động sản xuất kinh doanh đã phục hồi mạnh mẽ. Tuy nhiên những khó khăn từ các thị trường xuất khẩu đã tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất trong nước trong những tháng cuối năm 2022. Khó khăn càng lộ rõ khi bước sang năm 2023.

Đại diện một doanh nghiệp thuộc Hội thủ công mỹ nghệ và chế biến gỗ TP.Hồ Chí Minh (HAWA) cho biết, nhiều mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là vào các thị trường xuất khẩu chính của ngành như Mỹ, EU đã giảm lượng tiêu thụ rõ rệt, (châu Âu đã giảm tới 60%, trong khi Mỹ giảm 30-40%), tồn kho tăng lên chiếm 20-25% dẫn đến quý IV/2022 và quý I/2023, chỉ có rất ít, thậm chí không có đơn hàng mới. Cùng với đó, còn là sự cạnh tranh gay gắt về giá. Hệ quả là nhiều doanh nghiệp đã phải giảm quy mô sản xuất để tránh thua lỗ.

Nhiều doanh nghiệp ngành gỗ đang rơi vào cảnh thiếu đơn hàng trầm trọng

Phản ánh về thực trạng khó khăn của doanh nghiệp sản xuất trong nước, bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP.Hồ Chí Minh chia sẻ, hiện nay đang diễn ra một thực tế đáng báo động là do không ít doanh nghiệp không có đơn hàng, doanh thu sụt giảm nên phải thu hẹp sản xuất hoặc sản xuất cầm chừng. Điều này vô hình trung đã tạo ra mảnh đất màu mỡ để các quỹ đầu tư nước ngoài nhòm ngó, tìm cách "săn" các doanh nghiệp này để thâu tóm.

“Thực tế, không doanh nghiệp nào muốn “bán mình” cho các tập đoàn, công ty nước ngoài khi đã ổn định việc kinh doanh và có uy tín trên thị trường. Nhưng khó khăn đã khiến không ít doanh nghiệp chật vật xoay xở, phải bán tài sản để trả nợ, có doanh nghiệp phải chủ động tìm cách đàm phán với các đối tác nước ngoài để bán bớt cổ phần, tránh vỡ nợ. Vì vậy, các doanh nghiệp sản xuất trong nước đang rất cần sự hỗ trợ về mọi mặt, để yên tâm giữ vững sản xuất", bà Chi phân tích.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch HUBA cho rằng, để giảm bớt khó khăn trước mắt cho các doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, truớc tiên nên tiếp tục áp dụng thuế suất thuế GTGT 8% cho tất cả các ngành kinh tế, không phải chỉ giới hạn ở một số ngành như hiện nay, thời hạn áp dụng tới hết năm 2023; đồng thời xem xét miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền thuê đất, thuế tiêu thụ đặc biệt… Sửa đổi Luật Thuế xuất nhập khẩu, không để tình trạng nhập nguyên thiết bị máy móc thì thuế nhập khẩu 0%-10% hoặc miễn thuế, trong khi chế tạo máy trong nước phải nhập khẩu nguyên vật liệu, linh kiện phụ tùng thì thuế nhập khẩu lên đến 15%. Điều chỉnh chi phí bến bãi, logistics, giảm chi phí sản xuất kinh doanh…

Ngoài ra, TP.Hồ Chí Minh cũng cần xem xét triển khai lại chương trình cho vay kích cầu đầu tư đã từng thực hiện trước đây nhằm tạo điều kiện nâng cao khả năng đầu tư phát triển của doanh nghiệp. Cùng với đó, nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực quản trị, kỹ thuật và vốn để đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Hoạt động kích cầu đối với ngành công nghiệp hỗ trợ cũng cần được quan tâm đẩy mạnh, đáp ứng nhu cầu thu hút dòng chuyển dịch đầu tư từ các nước chuyển qua. Mở rộng ngành nghề, nâng số vốn cho vay từ Chương trình kích cầu đầu tư để chương trình có hiệu quả lan tỏa trên mọi lĩnh vực. Cùng với đó là cải cách các thủ tục hành chính để các doanh nghiệp được tiếp cận với nguồn vốn thuận lợi hơn.

Theo ông Võ Văn Hoan, Phó chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh, mặc dù tăng trưởng kinh tế của thành phố năm 2022 đạt mức 9,03%, cao hơn mức trung bình của cả nước là 6%, nhưng từ cuối năm 2022 tình hình diễn biến phức tạp, ảnh hưởng khá toàn diện lên hoạt động của doanh nghiệp trên nhiều lĩnh vực.

Hiện thành phố đang tập trung xây dựng chiến lược cụ thể hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận dễ dàng và thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng nhiều hơn các nền tảng số trong việc điều hành quản lý. Các việc cụ thể bao gồm hỗ trợ kinh phí cho các công tác tuyên truyền, đào tạo, huấn luyện, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sử dụng thử các phần mềm quản lý trong thời gian nhất định, từ đó tạo động lực chuyển đổi số. Tăng cường chuỗi liên kết giữa các doanh nghiệp nhỏ và vừa, giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa với doanh nghiệp FDI, tập đoàn tư nhân lớn dẫn dắt chuỗi giá trị. Hình thành hệ sinh thái sản phẩm doanh nghiệp nhỏ và vừa, đẩy mạnh tính liên kết, kết nối, hợp tác và hợp lực cùng phát triển.