Đừng “cản” sự phát triển của thương mại điện tử 

	Thương mại điện tử xuyên biên giới
	Tín hiệu vui từ xuất khẩu online cho doanh nghiệp Việt Nam
	Để phát triển thương mại điện tử bền vững

Theo Dự thảo, về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh với người tiêu dùng trong các giao dịch trên không gian mạng, tại Điều 39, khoản 3 điểm l quy định việc tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian phải: "Kết nối, cung cấp dữ liệu thông tin theo thời gian thực phục vụ hoạt động kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền”. Có ý kiến cho rằng phải có cơ chế cụ thể về cung cấp thông tin theo “thời gian thực”.

Tuy nhiên, ông Ngô Vĩnh Bạch Dương - Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Viện Nhà nước và Pháp luật lưu ý hành vi bất hợp tác trong cung cấp thông tin chỉ diễn ra ở một số ít doanh nghiệp. Việc chỉ căn cứ vào một vài hiện tượng bất hợp tác ở một số ít doanh nghiệp để buộc phần lớn doanh nghiệp luôn nghiêm túc cung cấp thông tin theo yêu cầu và phải đầu tư thêm chi phí, nguồn lực (gồm đầu tư về trang thiết bị, công nghệ, giải pháp kết nối và nhân sự để phục vụ cho quá trình vận hành) chỉ để tuân thủ quy định.

"Với gần 8.500 website/ứng dụng TMĐT phải tuân thủ quy định “kết nối, cung cấp thông tin theo thời gian thực” thì nguồn lực xã hội để phục vụ cho hoạt động này là không hề nhỏ. Cần lưu ý rằng, không doanh nghiệp nào chịu các chi phí này mà phân bổ vào giá bán sản phẩm, dịch vụ và người tiêu dùng sẽ là người phải gánh chịu", ông phân tích. Hơn nữa, kể cả khi có “thông tin theo thời gian thực” thì cơ quan quản lý nhà nước cũng không thể tự truy cập thông tin và giải quyết với người tiêu dùng mà không làm việc với nền tảng. Việc này sẽ dẫn đến hậu quả lãng phí nguồn lực cho tất cả các bên.

Ảnh minh họa

Một hệ lụy khác mà ông Dương chỉ ra từ việc hệ thống quản lý thông tin của các nền tảng trung gian lưu giữ một khối lượng lớn các thông tin, dữ liệu cá nhân của cả người bán hàng, người mua hàng và cũng lưu giữ các thông tin nhạy cảm về tài chính và thương mại. Việc tiếp cận chúng có thể tạo lợi thế cạnh tranh cho các đối thủ cạnh tranh khác trên thị trường. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp TMĐT và với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin như hiện nay thì việc yêu cầu “kết nối, cung cấp thông tin theo thời gian thực” mà khâu bảo mật không tốt sẽ tạo cơ hội cho các hoạt động khai thác, sử dụng thông tin thuộc bí mật kinh doanh của doanh nghiệp một cách trái phép.

Ông Trần Mạnh Hùng - Công ty Luật Quốc tế BMVN/Baker McKenzie Việt Nam lo ngại khái niệm "dữ liệu thông tin" chung chung, chưa rõ những loại thông tin nào phải được kết nối, cung cấp phục vụ hoạt động kiểm tra, giám sát của cơ quan có thẩm quyền rất dễ dẫn đến sự lạm dụng, vượt quá khuôn khổ, mục đích của việc bảo vệ người tiêu dùng để đặt ra các yêu cầu, gây khó cho doanh nghiệp trong quá trình thực thi luật.

Nhấn mạnh việc tạo điều kiện cho sự phát triển của TMĐT theo định hướng của Chính phủ mới thực sự là biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong dài hạn, ông Bạch Dương phân tích, quy định như trong Dự thảo sẽ tạo rào cản gia nhập thị trường cung cấp dịch vụ nền tảng số, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp khởi nghiệp, nhưng lại có thể tạo điều kiện để các doanh nghiệp TMĐT lớn củng cố sức mạnh thị trường vốn có của họ, bởi họ có đủ nguồn lực để tuân thủ. Ông cũng lo ngại "quy định này vô tình tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các nền tảng xuyên biên giới, vốn đang phải chịu rất ít sự ràng buộc, điều chỉnh bởi các quy định hiện hành so với các nền tảng số trong nước".

Từ đó, ông Bạch Dương kiến nghị chỉnh sửa quy định nêu trên theo hướng yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin định kỳ với tần suất cập nhật hơn và cung cấp thông tin theo yêu cầu để phục vụ hoạt động kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, kèm theo đó là chế tài nghiêm khắc đối với hành vi bất hợp tác trong quá trình cung cấp thông tin.

Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN đề nghị bỏ quy định tại điểm c, khoản 3, Điều 39, "tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian có trách nhiệm cung cấp thông tin về tổ chức, cá nhân kinh doanh hoạt động trên nền tảng khi người tiêu dùng có yêu cầu" vì có khả năng dẫn đến vi phạm quyền được bảo mật thông tin của các cá nhân, tổ chức. Nếu quy định, cần làm rõ những thông tin nào và trong những trường hợp nào thì nền tảng mới phải cung cấp thông tin.

Trần Mạnh Hùng - Công ty Luật Quốc tế BMVN/Baker McKenzie Việt Nam đề nghị bỏ quy định tại khoản 4, Điều 39 của Dự thảo luật quy định "tổ chức, cá nhân kinh doanh được xác định là nền tảng số lớn theo quy định của Chính phủ phải thiết lập kho lưu trữ các quảng cáo có sử dụng thuật toán để nhắm đến người, nhóm người dùng cụ thể". Bởi thực tế không phát sinh bất cứ vấn đề cấp bách, nghiêm trọng hoặc khó khăn nào trong việc quản lý cũng như xử lý vi phạm trong lĩnh vực quảng cáo mà trực tiếp do việc các nền tảng số lớn không có kho lưu trữ quảng cáo, ngược lại khiến chủ quản nền tảng số sẽ tốn kém rất nhiều chi phí, nguồn lực để thực hiện.