EVFTA: Hiểu đúng để hành động trúng

Ngày 24/9, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), với sự hỗ trợ của Viện Friedrich Naumann Foundation for Freedom (CHLB Đức) tổ chức Hội thảo “Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) - Những điều doanh nghiệp cần biết”. Hội thảo được tổ chức với mục đích nhằm cung cấp cho doanh nghiệp và các đơn vị liên quan thông tin những nội dung cốt lõi, những điều cơ bản về EVFTA cũng như cập nhật tình hình thực thi Hiệp định từ phía doanh nghiệp và Chính phủ sau 2 tháng có hiệu lực.

Các chuyên gia thảo luận về cách thức tận dụng và hiện thực hóa cơ hội từ EVFTA của doanh nghiệp

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI nhận định: EVFTA chính thức có hiệu lực đã mở ra một tương lai đầy hứa hẹn trong quan hệ Việt Nam và EU. Đây chính là giấy thông hành cho các doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam đến với một thị trường đầy tiềm năng, một đối tác tin cậy cho chiến lược phát triển bền vững của nước ta cũng đồng thời mở cửa đón các doanh nghiệp châu Âu đến với Việt Nam - một nền kinh tế mới nổi đầy triển vọng.

Theo ông Lộc, EVFTA là một trong những hiệp định thương mại được mong chờ nhất trong suốt những tháng ngày qua. Theo báo cáo của Chính phủ, dưới tác động của EVFTA sẽ có sự tăng trưởng ấn tượng về xuất khẩu, nhập khẩu giữa hai bên, với kim ngạch xuất khẩu sang EU sẽ tăng 42,7%, nhập khẩu từ EU sẽ tăng 33,06% vào năm 2025, so với kịch bản không có EVFTA. Hoạt động thương mại đầu tư cho EVFTA cũng dự báo sẽ giúp gia tăng 146 nghìn việc làm mỗi năm, tăng thu nhập cho người dân, đặc biệt là lao động trong nhóm doanh nghiệp FDI và ngân sách nhà nước khoảng 4.500 tỷ đồng trong vòng 10 năm tới.

Thực tế thực thi EVFTA trong 2 tháng vừa qua cho thấy các cơ hội EVFTA đã bắt đầu được hiện thực hóa, mang lại những lợi ích đầu tiên cho doanh nghiệp Việt Nam. Theo số liệu của Bộ Công thương, chỉ trong tháng đầu thực hiện EVFTA, đã có trên 7.200 bộ Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu EUR.1 với kim ngạch 277 triệu USD hàng hóa xuất khẩu sang EU.

Tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cho thấy, xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam cũng bắt đầu khởi sắc nhờ EVFTA. Các đơn hàng thủy sản sang EU trong tháng 8/2020 tăng 10% về kim ngạch so với tháng 7/2020. Giá các sản phẩm gạo của Việt Nam cũng được cải thiện sau khi EVFTA có hiệu lực, với mức tăng từ 80 - 200 USD/tấn so với cuối tháng 7/2020, và 126 tấn gạo thơm đầu tiên đã được xuất khẩu sang EU với thuế suất 0% vào ngày 22/9/2020.

Toàn cảnh Hội thảo

Những kết quả ban đầu là tương đối khả quan, nhất là trong bối cảnh thị trường vẫn còn khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, tuy nhiên các chuyên gia cũng cho rằng Hiệp định vẫn còn rất mới mẻ với đa số doanh nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, VCCI cho rằng, EVFTA là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tiêu chuẩn cao điển hình. Đây là hiệp định đầu tiên với đối tác chưa từng có FTA với Việt Nam trước đây, đối tác có nguồn công nghệ hàng đầu thế giới và là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, thị trường có sức mua lớn thứ 2 thế giới và các nhà đầu tư FDI lớn nhất thế giới. Dưới tác động của dịch, đang có xu hướng chuyển dịch sản xuất và chuỗi giá trị, tránh “bỏ trứng vào một giỏ” và EVFTA là công cụ giúp Việt Nam có lợi thế trong xu hướng chuyển dịch này. Tuy nhiên, doanh nghiệp muốn tận dụng được cơ hội này phải có những hành động cụ thể, đặc biệt là hiểu rõ về các cam kết trong hiệp định.

Cũng theo Chủ tịch VCCI, mỗi doanh nghiệp có thể hiện thực hóa kì vọng về EVFTA ở mức nào còn phụ thuộc rất nhiều vào chính bản thân doanh nghiệp. Có rất nhiều việc doanh nghiệp cần làm để biến những cơ hội tiềm tàng trong EVFTA thành những cơ hội cụ thể. Cũng như vậy cách thức, kế hoạch cụ thể của mỗi doanh nghiệp sẽ khác nhau.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, hầu hết với các FTA chúng ta đều mong đợi sẽ có FDI vào Việt nam mà quên đi việc tăng nội lực cho chính đất nước mình, muốn tăng xuất khẩu nhưng lại quên đi nhập khẩu. “Tôi tin lần này sẽ khác lần trước, bởi lẽ chúng ta đã nhận ra nội lực mới là quan trọng. Chúng ta đang ở giai đoạn khó khăn vì dịch bệnh, đây là lúc doanh nghiệp không chơi được theo cách cũ, muốn sống sót thì phải thay đổi. EVFTA đang tạo ra cơ hội để thay đổi”, bà Lan nhấn mạnh.

Cũng đồng tình với ý kiến này, ông Lương Hoàng Thái - Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên, Bộ Công Thương nhấn mạnh đến việc thực thi hiệp định EVFTA gồm có 2 khâu, thứ nhất là tận dụng tốt để xuất khẩu sang EU, một khâu nữa là chúng ta nhập khẩu từ EU, đây cũng là cơ hội lớn khi từ trước đến nay chúng ta chưa chú tâm.

Tại Hội thảo, nhiều doanh nghiệp cũng đã chia sẻ những vướng mắc, khó khăn trong quá trình tiếp cận ưu đãi của EVFTA, kỳ vọng tới đây sẽ có những hướng dẫn cụ thể để cộng đồng doanh nghiệp có thể tận dụng tốt cơ hội mà hiệp định này mang lại.

Để giúp cộng đồng doanh nghiệp trong việc tiếp cận EVFTA, tại Hội thảo, VCCI đã công bố Cẩm nang doanh nghiệp “Tóm lược Hiệp định EVFTA” - ấn phẩm đầu tiên tại Việt Nam hướng dẫn chi tiết và đầy đủ về các cam kết cốt lõi của EVFTA cho doanh nghiệp.