Giữ chân người lao động: Cần tư duy dài hạn

Thu hút người lao động trở lại làm việc sau Tết

Nhu cầu tuyển dụng tăng cao

Dẫn kết quả một khảo sát mới đây của đơn vị mình, ông Lê Quốc Việt - Đại diện Website Vienlamnhamay.vn cho biết, hiện số người lao động trở lại thành phố làm việc chưa được như những năm trước đây. Nhiều người lao động chưa quay lại thành phố làm việc, nguyên nhân đầu tiên là lo ngại dịch bệnh (52%); từ so sánh lợi ích đánh đổi khi quay trở lại thành phố làm việc so với ở quê (49%); do thay đổi về quan điểm sống của mọi người sau đại dịch, họ muốn ở gần nhà hơn, thay vì mưu sinh xa nhà (25%); và một bộ phận khác là có thêm cơ hội làm việc tại quê hương.

Còn theo ông Phạm Văn Tuyên - Phó giám đốc Sở Lao động thương binh xã hội tỉnh Bình Dương, đại dịch đã làm ảnh hưởng nặng nề đến lực lượng lao động tại tỉnh, theo thống kê, có khoảng 100.000 người đã rời Bình Dương tới các địa phương khác trong đợt dịch lần thứ tư. Hiện tại, tuy số lượng doanh nghiệp đã quay trở lại hoạt động đạt khoảng 95% nhưng tình hình lao động vẫn đang thiếu hụt, nhu cầu tuyển dụng khoảng 40.000 người sau Tết.

Cải thiện thu nhập, chăm lo tốt cho đời sống người lao động chính là “chìa khoá” phát triển dài hạn của doanh nghiệp

Về phía doanh nghiệp, ông Trần Như Tùng - Chủ tịch HĐQT CTCP Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam thông tin, các doanh nghiệp đã ký được các hợp đồng đến quý III/2022, dự kiến năm nay nếu dịch bệnh được kiểm soát tốt, dệt may Việt Nam sẽ khởi sắc. Đáp ứng nhu cầu tăng đơn hàng, doanh nghiệp đã xây nhà máy mới và tăng tốc thu hút người lao động từ các địa phương trở về làm việc.

Việc người lao động trở về quê cũng đã tạo ra nhiều áp lực không nhỏ cho các địa phương. Ông Vi Ngọc Quỳnh - Phó giám đốc Sở Lao động thương binh xã hội tỉnh Nghệ An cho biết, đã có trên 150.000 nghìn người quay trở về Nghệ An trong thời gian vừa qua, trong đó gần 90.000 người trong độ tuổi lao động. Việc này đã khiến địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức đón, cách ly, đưa người lao động trở về với gia đình và cả công tác quản lý, đảm bảo an ninh trật tự. Một áp lực nữa là bố trí việc làm cho người lao động trở về quê hương, chỉ gần 40% số người lao động quay về có qua đào tạo lao động.

“Chìa khoá” giữ chân người lao động

"Việc người lao động rời thành phố về quê là một quyết định bất đắc dĩ. Bên cạnh lý do về sợ lây nhiễm của dịch bệnh, còn nguyên nhân là họ không có tích luỹ trong quá trình làm việc, kể cả những người làm lâu năm. Vì vậy người lao động không yên tâm trụ lại thành phố. Ngoài ra, hai năm vừa rồi không tăng lương tối thiểu vùng trong khi đó chi phí sinh hoạt tăng, chi phí phát sinh vì dịch bệnh tăng đã trở thành một gánh nặng cho người lao động. Kết quả điều tra cho thấy trên 50% người lao động phải cắt giảm chi tiêu, thậm chí là gộp bữa ăn trong ngày", TS. Phạm Thị Thu Lan - Phó viện trưởng Viện Công nhân Công đoàn, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam nhận định.

Chính vì vậy, theo bà Lan, trong thời gian tới cần cân nhắc tới việc tăng mức lương tối thiểu. Về phía doanh nghiệp, cần có tư duy phát triển bền vững, chú trọng tới việc nâng cao đời sống của người lao động. Cần tạo môi trường làm việc an toàn vệ sinh lao động và phòng chống dịch hiệu quả. Để thu hút và giữ chân người lao động ở lại làm việc với mình, các doanh nghiệp cũng cần thực hiện đúng các quy định của pháp luật về chế độ lương, thưởng; chú trọng, điều chỉnh các chính sách, các chế độ đãi ngộ hấp dẫn hơn, để người lao động yên tâm làm việc…

Bên cạnh đó, cũng cần rà soát lại trình độ năng lực lao động và có kế hoạch đào tạo lại, đào tạo nâng cao một số nguồn nhân lực cho phù hợp với nhu cầu chuyển dịch sản xuất sau đại dịch. Điều này không chỉ tạo sự gắn bó, tin tưởng của người lao động đối với doanh nghiệp mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, nhất là khi Việt Nam tham gia vào các Hiệp định thương mại tự do.

Trong câu chuyện dài hạn hơn, TS. Phạm Thị Thu Lan cũng lưu ý thêm, không nhất thiết phải tìm mọi cách đưa người lao động quay trở lại doanh nghiệp, nhất là ở các ngành thâm dụng lao động, kỹ năng giản đơn, công việc lặp đi lặp lại, trong tương lai không phải là các ngành phát triển việc làm mà sẽ tự động hoá. Do đó chúng ta cần nghĩ tới việc chuyển đổi ngành nghề cho người lao động, chuyển đổi số, đồng thời tạo việc làm tại địa phương cho người lao động, nhất là tạo việc làm trong lĩnh vực nông nghiệp.

Ông Trần Văn Lê - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Cơ điện và Thương mại Phương Linh cho rằng, đại dịch là một bài học đắt giá cho doanh nghiệp về việc sử dụng và chuẩn bị nguồn lao động, cũng như ứng phó với những thay đổi trong tâm lý người lao động. Chia sẻ câu chuyện của doanh nghiệp mình, ông Lê cho biết số lượng công nhân rời đi không đáng kể, nhờ vào việc doanh nghiệp lắng nghe người lao động và chủ động ứng phó với các diễn biến của đại dịch, đưa việc bảo vệ sức khoẻ, đời sống của người lao động lên hàng đầu.

Đối với các địa phương, ông Vi Ngọc Quỳnh cho biết tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ người lao động. Nếu họ có nguyện vọng ở lại quê hương thì tư vấn, giới thiệu việc làm phù hợp, còn nếu muốn quay trở lại các thành phố, tỉnh đứng ra làm đầu mối, phối hợp với các địa phương tạo điều kiện cho người lao động trở lại làm việc. Hiện đã có 45.000 lao động Nghệ An trở lại các tỉnh thành làm việc.

Phó giám đốc Sở Lao động thương binh xã hội tỉnh Bình Dương cũng thông tin đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành kế hoạch đón người lao động quay trở lại, lãnh đạo tỉnh đã thành lập nhiều đoàn công tác tới các địa phương để bàn bạc cách thức đưa đón người lao động quay trở lại làm việc. Về phía tỉnh sẽ hỗ trợ tiêm vaccine, hỗ trợ doanh nghiệp các biện pháp phòng chống dịch phù hợp, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện tốt chính sách pháp luật về phúc lợi, tham gia đầy đủ bảo hiểm xã hội cho người lao động. Đồng thời đẩy mạnh thông tin về thị trường lao động, tạo sự kết nối giữa người lao động và doanh nghiệp đồng thời thực hiện nhiều biện pháp khác để hỗ trợ người lao động yên tâm làm việc.