Hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền: Đơn vị kinh doanh nhỏ lo vướng

Nghị định 70/2025/NĐ-CP sẽ chính thức có hiệu lực từ 1/6/2025, trong đó quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên và doanh nghiệp bán hàng, cung cấp dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng cuối trong các lĩnh vực kinh doanh ăn uống, bán lẻ, giải trí, chăm sóc sức khỏe, làm đẹp… phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Theo đó, các chủ doanh nghiệp, tiểu thương đang băn khoăn về cách hiểu và diễn giải thế nào là hoạt động bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng cuối? Nếu doanh nghiệp bán hàng cho doanh nghiệp nhưng có bán cho vài cá nhân những mặt hàng thuộc danh mục có phải lên hóa đơn điện tử từ máy tính tiền không?

Trong khi đó, một số cán bộ thuế ở các tỉnh thành phố hướng dẫn: Nếu doanh nghiệp kinh doanh trong các lĩnh vực được quy định tại Nghị định 70 và có bán lẻ (dù chỉ 1-2 cái hóa đơn mỗi ngày) đều phải lên hóa đơn điện tử từ máy tính tiền; việc này đơn vị lo ngại lãng phí chi phí đầu tư thiết bị máy móc?

Các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ lo việc đầu tư bộ máy tính tiền, phần mềm, thiết bị ký số, dịch vụ hóa đơn điện tử là gánh nặng đáng kể làm gia tăng chi phí.

Chủ một quán cà phê nhỏ (Bình Thạnh - TP. Hồ Chí Minh) băn khoăn, khách hàng uống ly trà đá 5.000 đồng cũng phải đợi in hóa đơn, trong khi đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ phải đầu tư thiết bị, phần mềm, đường truyền để phục vụ cơ quan thuế sẽ là bất cập.

“Tôi lên Chi cục Thuế hỏi thì được trả lời phải xuất hóa đơn máy tính tiền cho cả khách lẻ. Bạn tôi ở Biên Hòa thì được cán bộ thuế nói là chưa cần. Mỗi nơi hướng dẫn một kiểu, không biết đâu mà lần” - chị Thanh Dung (nhân viên kế toán một hệ thống spa ở Bình Dương) bày tỏ.

Theo khảo sát nhanh, có gần 82% kế toán doanh nghiệp nhỏ và hộ cá thể cho rằng họ chưa sẵn sàng triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền vào ngày 1/6 tới. Nguyên nhân chủ yếu do cán bộ ở các đơn vị hữu quan hướng dẫn còn chưa thống nhất, chi phí đầu tư phần mềm và thiết bị cao, và hạ tầng công nghệ kém.

“Bên tôi có 3 cơ sở bán đồ ăn nhanh, tổng doanh thu chưa đến 1,5 tỷ đồng/năm, vừa qua bị “mời làm việc” vì không triển khai hóa đơn từ máy tính tiền, dù chưa có phần mềm nào có chi phí hợp lý cả. Một số phần mềm giá thấp thì lại không kết nối được với cơ quan thuế” - đại diện một doanh nghiệp nhỏ sản xuất đồ gỗ tại Đồng Nai cho biết.

Ông Nguyễn Văn Thái, chủ một cửa hàng bún bò (Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh) phản ánh, quán của ông chủ yếu bán cho người dân lao động. Một ngày cả trăm giao dịch nhỏ, mỗi hóa đơn vài chục nghìn đồng. Đầu tư máy tính tiền, phần mềm, chữ ký số, internet ổn định, lại phải thuê người đứng máy, thuê người làm dịch vụ thuế, sổ sách kế toán… chi phí bị đội lên, lợi nhuận bị thu hẹp.

Theo tính toán của các doanh nghiệp, mỗi bộ máy tính tiền, phần mềm, thiết bị ký số, dịch vụ hóa đơn điện tử dao động từ 6-15 triệu đồng, chưa tính phí duy trì hằng tháng. Với các doanh nghiệp nhỏ, hộ cá thể chi phí này sẽ đè nặng lên kinh doanh nhỏ lẻ.

Ghi nhận tại một số Chi cục Thuế ở TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương cho thấy, chưa có hướng dẫn, giải thích những tình huống đặc thù phát sinh trong đời sống kinh doanh. Ví dụ: Khách mua hàng không yêu cầu hóa đơn, trường hợp thanh toán không đủ điều kiện in lập tức, hay điểm bán lưu động.

Theo giới kinh doanh, hộ kinh doanh nhỏ, doanh nghiệp vừa tái khởi động sau khó khăn kinh tế, nhà nước cần có hỗ trợ để ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động quản lý. Bên cạnh đó, ngành thuế triển khai Nghị định 70/2025/NĐ-CP trong thời gian tới cần rà soát và có điều chỉnh kịp thời trước ngày 1/6/2025 khi Nghị định có hiệu lực để tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh và an toàn.