Kinh tế 2025: Kỳ vọng cao, thách thức lớn

Sẵn sàng đối mặt rủi ro để bứt phá

Theo báo cáo cập nhật kinh tế “Điểm lại” do Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố, dự báo GDP của Việt Nam sẽ tăng trưởng ở mức 6,8% trong năm 2025 và 6,5% vào năm 2026. Dù các mức tăng trưởng mà WB đưa ra vẫn ấn tượng, tiếp tục đưa Việt Nam vào nhóm nền kinh tế phát triển nhanh nhất Đông Á và toàn cầu, nhưng vẫn thấp hơn tăng trưởng năm 2024.

Theo ông Sacha Dray - chuyên gia kinh tế của WB tại Việt Nam, sự phục hồi của xuất khẩu nhờ nhu cầu toàn cầu đối với sản phẩm công nghệ gia tăng là yếu tố hỗ trợ quan trọng cho tăng trưởng kinh tế trong năm 2024. Tuy nhiên, đà tăng này dự kiến sẽ chậm lại trong năm 2025 do những bất ổn như tốc độ tăng trưởng toàn cầu chậm hơn dự kiến và nguy cơ gián đoạn thương mại giữa các đối tác thương mại lớn của Việt Nam. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) dự báo duy trì ổn định ở mức khoảng 25 tỷ USD (giải ngân), tiếp tục cho thấy sức hút của Việt Nam với nhà đầu tư quốc tế. Cùng với đó, kỳ vọng đầu tư công được đẩy mạnh và sự phục hồi của thị trường bất động sản nhờ đẩy nhanh quá trình giải phóng mặt bằng sẽ giúp hỗ trợ nhu cầu trong nước, góp phần bù đắp các rủi ro từ môi trường bên ngoài.

Lý giải về mức dự báo tăng trưởng GDP 6,8% trong năm nay, TS. Andrea Coppola - Chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào cho biết, mức dự báo này dựa trên những dữ liệu mà WB quan sát được gần đây. Trong đó, sức cầu thế giới năm 2024 tăng, nhưng có vẻ sẽ chậm lại trong năm 2025. Trong 2 tháng đầu năm, dù tốc độ tăng trưởng hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng, nhưng chậm hơn nhiều, chỉ hơn 8%, tức bằng khoảng một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, dù sản xuất chế biến chế tạo vẫn thể hiện khả năng chống chịu tốt, nhưng chỉ số PMI gần đây cho thấy những tín hiệu lực cầu suy yếu. Ngoài ra, vốn FDI cam kết trong 2 tháng đầu năm nay cũng giảm so với cùng kỳ năm ngoái…

Chính phủ và Quốc hội Việt Nam đặt mục tiêu GDP tăng trưởng ít nhất 8% trong năm 2025, cao hơn đáng kể so với dự báo của WB. Trước câu hỏi liệu Việt Nam có thể đạt được mức tăng trưởng này không, TS. Andrea Coppola nhận định, đây là một mục tiêu rất tham vọng và thách thức. Tuy nhiên, ông cho rằng điều này có thể thực hiện được nếu có các điều kiện thuận lợi từ cả bên ngoài và trong nước.

Điều kiện bên ngoài là lực cầu tốt. Việt Nam cần có môi trường kinh tế toàn cầu thuận lợi, đặc biệt là sức cầu mạnh từ các đối tác thương mại chính như Hoa Kỳ và châu Âu… Bên cạnh đó, các yếu tố như lạm phát, lãi suất trên toàn cầu cũng là yếu tố có tác động quan trọng. Nếu lãi suất toàn cầu không giảm, nhu cầu thị trường đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Đồng thời, yếu tố nội địa cũng rất quan trọng, đặc biệt là vai trò của chính sách tài khóa trong hỗ trợ tăng trưởng.

Theo các chuyên gia WB, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ thương mại trên GDP cao nhất thế giới, với giá trị xuất khẩu chiếm khoảng 90% GDP (năm 2024). Điều này khiến nền kinh tế dễ bị tác động bởi những biến động từ bên ngoài. Do đó thời gian tới, nếu xuất khẩu giảm thì vai trò thị trường nội địa rất quan trọng. Nhưng đầu tư và tiêu dùng trong nước cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố thách thức, bất định. Đơn cử, khi người tiêu dùng lo ngại về thu nhập giảm, họ có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn để phòng ngừa rủi ro.

Các chuyên gia WB khuyến nghị cần tập trung vào các biện pháp cải thiện chất lượng đầu tư công

Thách thức duy trì đà tăng trưởng

TS. Andrea Coppola cho rằng, bối cảnh bất định bên ngoài hiện nay, chẳng hạn như diễn biến lạm phát tại Hoa Kỳ và chính sách điều hành của Fed, khiến dư địa điều hành chính sách tiền tệ bị hạn chế. “Mặc dù kỳ vọng chung hiện nay là trong năm 2025, lãi suất tại Hoa Kỳ có thể giảm, nhưng nếu lãi suất Hoa Kỳ không giảm mạnh như kỳ vọng, NHNN sẽ gặp khó khăn hơn trong việc tiếp tục cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng. Trong bối cảnh đó, chính sách tài khóa sẽ trở nên quan trọng hơn để thích ứng với tình hình và thúc đẩy nền kinh tế”, chuyên gia này nêu quan điểm.

Cùng với đó, TS. Andrea Coppola khẳng định: “Việt Nam có dư địa tài khóa để làm điều này nhờ mức nợ công hiện tại thấp”, nhưng đồng thời lưu ý, chính sách tài khóa cần hiệu quả hơn, đặc biệt là đẩy nhanh giải ngân đầu tư công và chú trọng các chính sách hỗ trợ kích cầu tiêu dùng trong nước. Việc tăng mức đầu tư công, đồng thời nâng cao chất lượng đầu tư vào các lĩnh vực có năng suất cao như hạ tầng giao thông, năng lượng và phát triển nguồn nhân lực, sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng cao hơn. Dù đối mặt với nhiều thách thức, các chuyên gia WB vẫn đánh giá cao triển vọng tăng trưởng của Việt Nam. TS. Andrea Coppola khẳng định: “Việt Nam năm 2025 sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh, rất nhanh và một lần nữa sẽ là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ở Đông Á và trên toàn cầu”.

Tại Báo cáo “Điểm lại” các chuyên gia WB cũng nêu: Việt Nam cần tập trung vào các biện pháp cải thiện chất lượng đầu tư công, thúc đẩy tiêu dùng nội địa và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước để tạo động lực tăng trưởng bền vững. Đồng thời, cần theo dõi sát sao diễn biến kinh tế toàn cầu và có các biện pháp kịp thời để ứng phó với những rủi ro có thể xảy ra nhằm đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô. Đáng chú ý, báo cáo nhận định, mặc dù nền kinh tế sẽ tăng trưởng vững chắc trong các năm 2025 -2026, nhưng tình trạng thiếu hụt hạ tầng hiện nay đòi hỏi phải đầu tư nhiều hơn. “Dư địa tài khóa hiện hành và những cải thiện về quản lý đầu tư công có thể giúp dành ra nguồn lực cần thiết cho những dự án đó để đảm bảo động lực tăng trưởng bền vững trong trung và dài hạn, cụ thể trong các lĩnh vực năng lượng, hậu cần (logistics) và vận tải”, báo cáo nêu.

Ngoài ra, WB cũng khuyến nghị Việt Nam đẩy mạnh cải cách cơ cấu, xanh hóa nền kinh tế, hình thành vốn nhân lực, tăng cường chiều sâu hội nhập thương mại và hội nhập hệ sinh thái của khu vực tư nhân trong nước vào các chuỗi giá trị toàn cầu, giải quyết các điểm yếu trong lĩnh vực tài chính… để tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng dài hạn.