Kỳ vọng từ thương mại hóa mạng 5G

Thử nghiệm tích cực ở nhiều lĩnh vực

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, mạng 5G đã được các nhà mạng Viettel, VNPT và MobiFone thử nghiệm thương mại tại 16 địa phương. Trong đó, ngoài Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM; các nhà mạng đã tập trung phát triển 5G ở một số khu công nghiệp trọng điểm nhằm phục vụ doanh nghiệp, cung cấp những dịch vụ cần tốc độ cao hoặc đầu tư hạ tầng số cho các dự án thành phố thông minh.

Trải nghiệm tại vài địa điểm đã phủ sóng 5G tại TP.HCM (như bến Bạch Đằng, nhà thờ Đức Bà, Nhà văn hóa Thanh Niên…) cho thấy, tốc độ 5G của các nhà mạng đạt khoảng hơn 1 Gbp/s, nhanh gấp 10 lần so với mạng 4G và có độ trễ gần như bằng 0. Việc kết nối 5G đã bắt đầu hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng các công nghệ số hiện đại như các AI, IoT, robot... trong hoạt động sản xuất, thương mại.

Các ứng dụng 5G bắt đầu phổ biến ở nhiều lĩnh vực

Bà Trần Thuý Ngọc - Phó tổng giám đốc Deloitte Việt Nam nhận định, đến cuối tháng 2/2022, Việt Nam có 19,6 triệu thuê bao băng rộng cố định đến tận hộ gia đình. Hiện nay, tốc độ truy nhập Internet di động tại Việt Nam ở khoảng 39 Mbp/s. Vì vậy, việc các nhà mạng chạy đua mở rộng các trạm phát sóng 5G, cung cấp tốc độ đường truyền trên 100Mbp/s, thì các khu công nghiệp, khu chế xuất, trường học, khu nghiên cứu sẽ có nhiều điều kiện phát triển các công nghệ AI, IoT. “Khi các doanh nghiệp sử dụng 5G như một phương tiện để xử lý và phân tích dữ liệu thì doanh thu và định giá sẽ tăng lên. Các mô hình nhà máy thông minh, nông nghiệp thông minh, thành phố thông minh, y tế và giáo dục thông minh cũng có cơ sở để vận hành và tạo ra sản phẩm, dịch vụ”, bà Ngọc nhận định.

Theo nghiên cứu của Tập đoàn Cushman & Wakefield, hiện tại mặc dù số lượng thuê bao 5G tại Việt Nam mới chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ (0,54%) trong 71 triệu thuê bao băng rộng di động (bao gồm 3G, 4G, 5G). Tuy nhiên, việc triển khai 5G tại một số thành phố lớn đã bắt đầu tác động đến thị trường. Theo đó, các doanh nghiệp công nghệ bất động sản (prop-tech) hai năm gần đây đã phát triển khá mạnh. Hiện cả nước đã có gần 60 doanh nghiệp prop-tech khởi nghiệp, cung cấp các dịch vụ như: định giá và phân tích, tài trợ tài chính, quản lý tài sản, quản lý thuê và cho thuê khách sạn… Đa số các doanh nghiệp đều sử dụng mạng 5G để quản lý và phân tích dữ liệu.

Theo tổ chức Edtech Agency, việc phát triển 5G cũng đã giúp thị trường công nghệ giáo dục (Ed-tech) tại Việt Nam thu hút đầu tư từ nước ngoài khá mạnh. Lĩnh vực này đang được các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư nhiều thứ 3 tại Việt Nam. Tổng vốn đầu tư vào các Ed-tech khởi nghiệp đạt khoảng 20,2 triệu USD trong các năm 2020-2021 và sẽ tiếp tục tăng trưởng khoảng 30-40% trong các năm tới thông qua các mô hình kinh doanh B2C (từ doanh nghiệp đến người dùng) và ứng dụng các công nghệ AI, AR, VR, Robot… dựa trên nền tảng 5G.

Thách thức chi phí phủ sóng

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, trọng tâm trong năm nay của bộ này là phấn đấu triển khai thương mại 5G với các thiết bị make in Vietnam. Theo đó, đến hiện tại các thiết bị 5G do Việt Nam nghiên cứu, sản xuất (gồm mạng lõi, mạng truyền dẫn, mạng truy cập) đã được triển khai cung cấp thử nghiệm dịch vụ ở một số khu vực với tốc độ download 1.5 Gbp/s, upload 60Mbp/s.

Cuối năm 2021, các nhà mạng tại Việt Nam đã lắp đặt thử nghiệm thành công trạm 5G theo công nghệ MORAN với tốc độ download 900Mbp/s và upload 60Mbp/s. Trong khi đó, ngành viễn thông cũng đã quy hoạch các băng tần 6/7 GHz và trên 40 GHz cho thông tin di động 5G. Vì vậy, mục tiêu thương mại hóa 5G trong năm nay là khá khả thi ở nhiều khu vực đô thị; và có thể đến năm 2025, mức độ phủ sóng 5G sẽ đạt khoảng 25% dân số và tỷ lệ đóng góp của 5G vào tăng trưởng GDP sẽ đạt 7,34%.

Tuy nhiên, theo phân tích của nhiều chuyên gia lĩnh vực viễn thông, bài toán tối đa hóa chi phí phủ sóng 5G sẽ là thách thức lớn nhất đối với các nhà mạng. Ông Phan Văn Hòa - Chuyên gia tại Cục Tần số Vô tuyến điện (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, hầu hết các trạm di động hiện nay đều đã có sẵn các thiết bị 2G, 3G, 4G vì thế không còn nhiều không gian để lắp đặt các thiết bị 5G. Ngoài ra, khi đấu nối thiết bị 5G, nguồn điện, anten thu sóng… đều cần phải nâng cấp, gây phát sinh chi phí lớn đối với các doanh nghiệp viễn thông. Trong khi đó theo tính toán của Tổng công ty cổ phần Công trình Viettel, khác với mạng 4G, do mạng 5G có độ phủ sóng thấp nên để phủ sóng diện rộng doanh nghiệp cần xây dựng số lượng trạm small cell gấp 4 lần số trạm hiện tại. Vì thế chi phí đầu tư sẽ rất lớn, chưa kể các chi phí thuê địa điểm và mua điện để vận hành hệ thống điều hòa làm mát của nhà trạm.

Để thúc đẩy độ phủ sóng 5G tại Việt Nam, theo các chuyên gia của Huawei Việt Nam, các doanh nghiệp viễn thông nên tối ưu hóa chi phí bằng giải pháp xây dựng các trạm ngoài trời (outdoor). Doanh nghiệp này ước tính, nếu áp dụng giải pháp outdoor với mạng lưới 30.000 trạm small cell, có thể giúp các nhà mạng Việt Nam tiết kiệm được chi phí vận hành 133 triệu USD/năm. Theo Huawei Việt Nam, việc Chính phủ thúc đẩy áp dụng 5G vào các dịch vụ công, nhất là bệnh viện, trường học sẽ tạo ra cơ hội lớn để các doanh nghiệp viễn thông mở rộng các hợp tác, nhận được các khoản tài trợ từ ngân sách. Bên cạnh đó, việc khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân đầu tư vào công nghệ sử dụng 5G bằng các ưu đãi thuế cũng sẽ khiến nhu cầu 5G tăng nhanh, hệ sinh thái 5G có điều kiện thiết lập ở các chuỗi liên kết sản xuất, chuỗi doanh nghiệp tập đoàn lớn, tạo sự cạnh tranh và lan tỏa trong xã hội.