Nâng cao chất lượng sản phẩm - chìa khóa sống còn trong chiến lược xuất khẩu

Xuất khẩu là một trong những trụ cột quan trọng giúp kinh tế Việt Nam phát triển nhanh và bền vững

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Một mặt, xuất khẩu mang lại cơ hội lớn để mở rộng thị trường, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Mặt khác, các rào cản kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại từ các nước nhập khẩu ngày càng thắt chặt, đòi hỏi doanh nghiệp phải có chiến lược bài bản để đối phó.

Thực tế cho thấy, không chỉ những ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn như gỗ, thủy sản, dệt may, thép... bị điều tra bán phá giá, mà ngay cả các sản phẩm nhỏ như mật ong, gạch men, giấy bọc thuốc lá cũng đã trở thành mục tiêu của các vụ kiện phòng vệ thương mại. Đây chính là lời cảnh tỉnh rõ ràng rằng, bất kỳ sản phẩm nào nếu không tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế nghiêm ngặt đều có nguy cơ bị chặn đứng trên con đường hội nhập.

Nhìn nhận sâu hơn, nguyên nhân chính dẫn đến những vụ kiện này phần lớn bắt nguồn từ tư duy cạnh tranh lệch lạc của một số doanh nghiệp khi chỉ tập trung vào việc hạ giá thành, giành thị phần bằng mọi giá mà bỏ qua yếu tố đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc này không những làm giảm giá trị sản phẩm mà còn dẫn đến rủi ro bị cáo buộc bán phá giá, nhận trợ cấp không minh bạch hoặc né tránh thuế. Đó là một cái bẫy nguy hiểm mà nhiều doanh nghiệp phải trả giá đắt. Do đó, nâng cao chất lượng sản phẩm không chỉ đơn thuần là yêu cầu thị trường mà còn là chiến lược sống còn để bảo vệ thương hiệu và mở rộng bền vững.

Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam Đinh Quốc Thái chia sẻ, một trong những yếu tố giúp cho thép đứng vững trước “bão” phòng vệ là do ngành thép đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sản xuất, đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh, phát triển bền vững ngày càng phổ biến tại nhiều quốc gia.

Theo các chuyên gia kinh tế, cùng với việc tăng sản lượng, doanh nghiệp cần tập trung xây dựng thương hiệu và nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hóa. Bởi thương hiệu không chỉ giúp khách hàng nhận diện mà còn tạo dựng niềm tin và uy tín trên thị trường quốc tế. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế, cải thiện năng lực truy xuất nguồn gốc nguyên liệu, đồng thời đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu là những bước đi tất yếu. Đây là bài học quan trọng mà doanh nghiệp Việt cần rút ra từ các vụ kiện phòng vệ thương mại trong thời gian qua.

Đổi mới công nghệ và chuẩn hóa chất lượng để vượt rào cản quốc tế

Một trong những điểm sáng trong bức tranh phát triển xuất khẩu của Việt Nam là sự chủ động của nhiều doanh nghiệp trong việc đầu tư đổi mới công nghệ và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế để nâng cao chất lượng sản phẩm. Ở các địa phương như Thanh Hóa hay Hưng Yên, nhiều doanh nghiệp đã có bước tiến rõ rệt khi ứng dụng công nghệ hiện đại, xây dựng nhãn hiệu tập thể, khai thác chỉ dẫn địa lý và áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến như ISO hay Lean Six Sigma. Đây không chỉ là dấu hiệu tích cực của sự chuyên nghiệp mà còn góp phần khẳng định vị thế của doanh nghiệp Việt trên thị trường trong nước và quốc tế.

Điều đáng chú ý là những doanh nghiệp áp dụng hiệu quả đổi mới công nghệ không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí, tiết kiệm năng lượng và thân thiện hơn với môi trường. Xu hướng tiêu dùng toàn cầu hiện nay ngày càng nghiêng về các sản phẩm xanh - sạch - bền vững, do đó, việc doanh nghiệp Việt nắm bắt và thích ứng với xu hướng này là một lợi thế lớn để tiếp cận các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Câu chuyện thành công của Công ty TNHH lâm sản Đại Phát tại Thanh Hóa là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của chiến lược đầu tư đồng bộ vào công nghệ và quản lý chất lượng. Việc sản xuất thành công ván ép phủ phim lần đầu tiên tại địa phương, lượng xuất khẩu ổn định sang các thị trường châu Âu và Trung Quốc cùng với việc tạo công ăn việc làm ổn định cho lao động địa phương cho thấy rằng, khi doanh nghiệp kiên định đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh tế và vị thế cạnh tranh sẽ được cải thiện rõ rệt.

Anh Lê Văn Vượng, Giám đốc điều hành Công ty TNHH lâm sản Đại Phát cho biết thêm: "Trong quá trình sản xuất, đơn vị đã sử dụng các máy móc hiện đại, điều đó đảm bảo các đơn hàng, sản phẩm đẹp hơn khi làm thủ công, lao động cũng bớt làm nặng hơn trước, thị trường xuất khẩu mở rộng…".

Tuy nhiên, để đạt được kết quả như vậy không chỉ đơn thuần là nỗ lực riêng lẻ của doanh nghiệp mà còn cần sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, địa phương và tổ chức hỗ trợ kỹ thuật. Các cơ quan quản lý cần tiếp tục đẩy mạnh việc hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đào tạo nhân lực, cập nhật thông tin về thị trường và đặc biệt là thúc đẩy ứng dụng công nghệ số để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tạo sự minh bạch và thuận tiện trong kiểm tra, giám sát.

Vai trò thiết yếu của chính sách trong xuất khẩu bền vững

Không thể phủ nhận rằng, ngoài ý chí và sự nỗ lực đổi mới của doanh nghiệp thì sự hỗ trợ đồng bộ từ các cơ quan quản lý nhà nước là nhân tố quyết định trong việc xây dựng nền xuất khẩu phát triển bền vững. Các chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi đào tạo, đồng thời tạo lập cơ chế cảnh báo sớm và chia sẻ thông tin về các rủi ro thị trường sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc ứng phó với những biến động bất ngờ.

Ví dụ điển hình cho sự phối hợp này là Tổng Công ty May Hưng Yên - một doanh nghiệp dệt may lớn đã chủ động xây dựng và thực hiện các giải pháp để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe trong các FTA, từ đó duy trì hiệu quả sản xuất với quy mô lớn và đội ngũ lao động lành nghề. Đặc biệt, việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do làm bàn đạp để mở rộng thị trường xuất khẩu và đa dạng hóa khách hàng tiềm năng đã giúp doanh nghiệp này vượt qua nhiều thử thách và thách thức trong môi trường hội nhập.

Tương tự, Công ty TNHH Mây tre xuất khẩu Phú Minh Hưng Yên cũng cho thấy sức bật mạnh mẽ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi chủ động kiểm soát chất lượng từ khâu nguyên liệu đến khâu hoàn thiện sản phẩm, góp phần đưa sản phẩm vào các thị trường Nhật Bản, châu Âu và Mỹ - những thị trường yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn khắt khe.

Ông Nguyễn Văn Khiêm, Giám đốc Công ty TNHH Mây tre xuất khẩu Phú Minh Hưng Yên cho biết: “Mỗi sản phẩm của công ty khi xuất khẩu đều được kiểm soát chặt chẽ ở tất cả các công đoạn. Hiện nay, các sản phẩm mây tre đan của công ty chủ yếu xuất khẩu sang các thị trường Nhật Bản, Châu Âu, Mỹ”.

Như vậy, có thể thấy rằng sự thành công trong xuất khẩu không chỉ là câu chuyện của chất lượng sản phẩm, mà còn là kết quả của sự đồng hành giữa doanh nghiệp và chính sách nhà nước. Để Việt Nam có thể duy trì và phát triển thị trường xuất khẩu bền vững trong tương lai, việc xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện từ chính sách, đào tạo nhân lực, cập nhật công nghệ đến bảo vệ thương hiệu và minh bạch thông tin là điều không thể thiếu.

Nâng tầm giá trị bằng chất lượng và thương hiệu

Xuất khẩu là một trong những trụ cột quan trọng giúp kinh tế Việt Nam phát triển nhanh và bền vững. Tuy nhiên trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào giá rẻ hay số lượng mà cần nâng tầm giá trị bằng chất lượng và thương hiệu. Việc đổi mới công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn chất lượng, kiểm soát chuỗi giá trị và đáp ứng các tiêu chí xanh - sạch - bền vững chính là con đường tất yếu giúp hàng hóa Việt Nam vượt qua các rào cản kỹ thuật và phòng vệ thương mại khắt khe của thế giới.

Sự hỗ trợ đồng bộ từ chính sách và quản lý nhà nước đóng vai trò “cần câu” để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, sẵn sàng ứng phó với các thách thức và tận dụng tốt các cơ hội từ hội nhập quốc tế. Từ những bài học thực tiễn, rõ ràng doanh nghiệp Việt Nam cần nhìn nhận nghiêm túc và đầu tư bài bản vào phát triển chất lượng và thương hiệu nhằm giữ vững và khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Nếu không chủ động đổi mới, không chú trọng đến chất lượng và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, doanh nghiệp sẽ dễ dàng trở thành “con mồi” cho các vụ kiện phòng vệ thương mại và mất đi cơ hội quý giá trong cuộc cạnh tranh toàn cầu. Vì vậy, nâng cao chất lượng chính là chìa khóa sống còn, không thể thiếu trong chiến lược phát triển xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.