Né chiến tranh thương mại: Các chuỗi cung ứng của Nhật Bản ra khỏi Trung Quốc

Komatsu di chuyển sản xuất phụ tùng máy xúc thủy lực ở Trung Quốc để lắp ráp tại Mỹ -Ảnh: Reuters

Tờ Nikkei ASEAN Review cho biết nhiều công ty Nhật Bản đang dịch chuyển sản xuất của họ ra khỏi Trung Quốc, nhằm tự bảo vệ mình trước mức thuế leo thang mà Mỹ nhằm vào Bắc Kinh, và ngược lại, khi cuộc chiến thương mại ngày càng tác động đến các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Asahi Kasei - tập đoàn chuyên về hóa chất, nhựa và vật liệu xây dựng, y phẩm, điện tử của Nhật Bản - đã di dời hoạt động sản xuất vật liệu nhựa cung cấp cho thị trường Mỹ từ Trung Quốc đến một nhà máy ở Nhật Bản.

Điều này nhằm để tránh cho các vật liệu vốn dĩ được sử dụng trong sản xuất bánh răng xe hơi và linh kiện ô tô khác - một trong những sản phẩm trong tầm ngắm của mức thuế cao hơn mà Mỹ nhắm vào hàng Trung Quốc - không chịu thêm tác động tiêu cực.

Hành động trên của Asahi Kasei đã được doanh nghiệp này chuẩn bị trước khoảng một tháng, ngay sau khi Mỹ đề xuất danh sách thuế quan mới đối với Trung Quốc.

Tương tự, Komatsu - công ty cung cấp thiết bị xây dựng, khai thác khoáng sản lớn thứ 2 thế giới - cho biết sẽ đẩy mạnh hoạt động tại các cơ sở mà doanh nghiệp đầu tư tại Mỹ, Nhật Bản và Mexico để sản xuất phụ tùng cho máy xúc thủy lực lắp ráp tại Mỹ. Những bộ phận này hiện đang được sản xuất tại Trung Quốc.

Cấu trúc sản xuất linh hoạt của công ty cho phép nó di chuyển sản xuất giữa các thị trường để phù hợp với sự thay đổi kinh tế. Dù vậy, kế hoạch thay đổi nêu trên sẽ khiến Komatsu phải chi phí thêm khoảng 4 tỷ yên (36 triệu USD) một năm.

Có cùng động thái tương tự, Iris Ohyama - một công ty sản xuất hàng gia dụng có trụ sở tại thành phố Kakuda, Nhật Bản - cũng dự định chuyển sản xuất máy lọc không khí, quạt điện và các thiết bị khác cho thị trường Mỹ sang một nhà máy mới ở Hàn Quốc, dự kiến ​​hoàn thành vào năm tới.

Những sản phẩm này vẫn chưa được đưa vào danh sách thuế quan đã được ban hành hoặc dự kiến ​​sẽ được Washington ban hành để đánh vào hàng hóa xuất xứ từ Trung Quốc, nhưng công ty cho biết đang áp dụng các biện pháp phòng ngừa.

Các công ty Nhật Bản tạo ra khoảng 218 tỷ USD doanh thu từ hoạt động sản xuất ở nước ngoài, với sản phẩm được bán bên ngoài Nhật Bản hoặc tại chính quốc gia mà sản phẩm được sản xuất; trong số đó, Trung Quốc chiếm 26 tỷ USD, theo khảo sát của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản.

Dẫu vậy, việc dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh các ảnh hưởng tiêu cực từ cuộc chiến thương mại rất khó để diễn ra ồ ạt.

Asahi Kasei, Komatsu và Iris Ohyama có thể chuyển dịch sản xuất trong các chuỗi cung ứng hiện tại của họ, nhưng nhiều doanh nghiệp khác ty không có khả năng lập kế hoạch đầu tư để đối phó với cuộc chiến thương mại dự kiến còn kéo dài với những đòn trừng phạt của các bên thậm chí sẽ còn nghiêm trọng hơn.

Ví dụ, việc đầu tư một nhà máy ô tô mới đòi hỏi chi phí khoảng 100 tỷ yên (khoảng 900 triệu USD), và chưa bao gồm bất kỳ khoản đầu tư nào mà các nhà sản xuất vệ tinh của nó cần phải bỏ ra để hình thành chuỗi cung ứng mới.

Bên cạnh đó, việc chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc cũng đem đến những rủi ro cho doanh nghiệp tại thị trường này.

“Nếu chúng tôi công bố kế hoạch dời đi mà không thông qua các kênh thích hợp, chúng tôi có thể ‘chọc giận’ các quan chức chính quyền địa phương”, giám đốc điều hành của một công ty Nhật Bản cho biết. Nhà sản xuất này cũng đã chuyển một số sản lượng sản xuất từ Trung Quốc sang Nhật Bản, nhưng không cho biết chi tiết.

Một số công ty của Nhật đang tìm giải pháp để được loại trừ khỏi hàng rào thuế quan mà cuộc chiến thương mại đang dựng lên, với quan điểm rằng họ không có lựa chọn nào khác. Nhà sản xuất thép và luyện kim Japan Steel Works của Nhật đang đệ trình hồ sơ miễn thuế cho thép mà doanh nghiệp này sử dụng để làm vòng bi ở Mỹ. Tuy nhiên, quá trình kiểm tra hồ sơ như vậy sẽ thiếu nhân lực thực hiện và việc này đòi hỏi mất rất nhiều thời gian.