Ngành công nghiệp hỗ trợ hàng không: Cơ hội mới cho Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu

Tiêu chuẩn khắt khe và các thách thức

Ngành hàng không vốn được xem là một trong những lĩnh vực khó tiếp cận nhất đối với doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, bởi yêu cầu kỹ thuật, công nghệ và quản trị đều vượt trội so với các ngành chế tạo thông thường. Ông Onaga Masaru, Chủ tịch Công ty TNHH Onaga, doanh nghiệp chuyên sản xuất linh kiện trong lĩnh vực công nghệ hàng không của Nhật Bản cho biết, để trở thành nhà cung ứng trong lĩnh vực này, doanh nghiệp Việt Nam phải đáp ứng tiêu chuẩn IS9100 – hệ thống quản lý chất lượng hàng không vũ trụ được quốc tế công nhận. Đây là bộ tiêu chuẩn đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt từ quy trình sản xuất, quản lý nguyên vật liệu, cho tới kiểm định sản phẩm đầu ra.

Tuy nhiên, theo ông Onaga, điểm tích cực là Việt Nam đang sở hữu lực lượng lao động dồi dào, có khả năng tiếp thu nhanh công nghệ mới nếu được đào tạo bài bản. Bằng chứng là nhiều kỹ sư, thực tập sinh Việt Nam đã tham gia chương trình đào tạo tại Nhật Bản, Hàn Quốc và sau đó trở về làm việc cho các dự án hàng không trong nước. Đây chính là nguồn nhân lực quý báu để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ hàng không trong tương lai.

Để gia nhập chuỗi cung ứng, ông Onaga nhấn mạnh, doanh nghiệp Việt không thể đi theo lối mòn gia công đơn thuần, mà phải xây dựng năng lực thiết kế, sản xuất linh kiện chính xác cao, cũng như duy trì hệ thống quản lý chất lượng theo chuẩn quốc tế. Nếu đáp ứng được các điều kiện này, họ hoàn toàn có cơ hội trở thành vệ tinh trong chuỗi cung ứng của những tập đoàn hàng không lớn toàn cầu.

Việt Nam đang có nhiều lợi thế để phát triển công nghiệp hỗ trợ hàng không

Cơ hội từ hạ tầng và sự đồng hành của hiệp hội

Song hành với yêu cầu cao của thị trường, Việt Nam lại đang có nhiều lợi thế để phát triển công nghiệp hỗ trợ hàng không. Việc xây dựng sân bay Long Thành với quy mô hàng đầu khu vực sẽ kéo theo nhu cầu khổng lồ về dịch vụ, linh kiện và hệ thống kỹ thuật hỗ trợ. Cùng với đó, các sân bay như Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Cam Ranh cũng đang trong quá trình mở rộng, tạo ra thị trường hấp dẫn cho các doanh nghiệp tham gia.

Ông Phạm Hải Phong, Chánh văn phòng Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho biết, hiệp hội đang tập hợp một nhóm doanh nghiệp trong nước mong muốn phát triển sản phẩm linh kiện hàng không. Nhóm này đã bước đầu kết nối với những nhà cung cấp cấp 1 của ngành hàng không thế giới, điển hình là Tập đoàn Safran (Pháp). Đây là mô hình đáng chú ý, cho thấy doanh nghiệp Việt có thể tham gia từ khâu nhỏ nhất, từng bước nâng cấp năng lực để trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng.

Theo ông Phong, với ngành công nghiệp hỗ trợ hàng không, doanh nghiệp phải kiên trì, sẵn sàng đầu tư dài hạn và tham gia vào các chương trình nâng cao năng lực mà Hiệp hội cùng cơ quan quản lý tổ chức. Ông nhấn mạnh, chính sự đồng hành của hiệp hội, thông qua đào tạo, tư vấn, cũng như kết nối trực tiếp với đối tác quốc tế, sẽ là “cầu nối” giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản kỹ thuật và thâm nhập thị trường toàn cầu.

Từ góc nhìn chính sách, các chuyên gia cũng cho rằng, Nhà nước cần xây dựng cơ chế ưu đãi riêng cho ngành công nghiệp hỗ trợ hàng không, bởi đây là lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, mang lại lợi ích lâu dài cho nền kinh tế. Việc ưu tiên tín dụng, hỗ trợ thuế và tạo điều kiện tiếp cận đất đai cho các dự án sản xuất linh kiện hàng không sẽ là bước đệm cần thiết để hình thành ngành công nghiệp mới đầy tiềm năng.

Các chuyên gia kinh tế thì nhận định, ngành công nghiệp hỗ trợ hàng không Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn, nhất là khi hạ tầng hàng không quốc gia được mở rộng và các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tạo điều kiện cho xuất khẩu. Dù thách thức từ tiêu chuẩn quốc tế rất cao, nhưng nếu doanh nghiệp biết tận dụng lợi thế nguồn nhân lực, kiên trì đầu tư công nghệ, đồng thời nhận được sự hỗ trợ thiết thực từ hiệp hội và chính sách nhà nước, thì khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu là hoàn toàn khả thi.

Các chuyên gia đều thống nhất cho rằng, doanh nghiệp Việt cần bản lĩnh và có tầm nhìn dài hạn để bước vào lĩnh vực hàng không. Khi đó, thành công không chỉ dừng ở lợi ích riêng của doanh nghiệp, mà còn góp phần nâng cao vị thế quốc gia, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng mới trong bản đồ công nghiệp hỗ trợ toàn cầu.