Nhu cầu nhân lực công nghệ tại Việt Nam tăng cao vào năm 2030

Ngành công nghệ thông tin và kỹ thuật tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, với tốc độ phát triển nhanh chóng và nhu cầu nhân lực tăng cao. Dự báo đến năm 2030, lĩnh vực công nghệ sẽ chiếm tới 35% tổng nhu cầu nhân lực toàn quốc. Tuy nhiên, để đáp ứng được yêu cầu này, Việt Nam cần chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng và khả năng đào tạo bền vững, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu về kỹ sư công nghệ ngày càng lớn và cạnh tranh khốc liệt.

Dự báo đến năm 2030, lĩnh vực công nghệ sẽ chiếm tới 35% tổng nhu cầu nhân lực toàn quốc (Nguồn ảnh: Internet)

Nhiều cơ hội và thách thức

Việt Nam hiện có khoảng 1 triệu kỹ sư công nghệ, với khoảng 50.000 sinh viên tốt nghiệp ngành công nghệ mỗi năm. Đây là một con số ấn tượng và phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ tại Việt Nam. Tuy nhiên, khi so với nhu cầu thị trường, số lượng nhân lực này vẫn chưa đủ. Các chuyên gia trong ngành dự báo, đến năm 2030, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực công nghệ sẽ tăng lên gấp đôi, chiếm khoảng 35% tổng nhu cầu nhân lực toàn quốc, trong khi các ngành kinh tế, dịch vụ, xã hội chiếm phần còn lại.

Dù số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành công nghệ mỗi năm khá lớn, nhưng thực tế cho thấy số lượng kỹ sư công nghệ vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước và quốc tế. Thị trường đang cần những nhân lực có chuyên môn sâu, không chỉ trong các lĩnh vực truyền thống như phát triển phần mềm hay quản trị mạng, mà còn trong các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo, công nghệ blockchain và công nghiệp bán dẫn.

Chuyên gia, TS. Đỗ Hữu Nguyên Lộc, Giám đốc Gloucestershire Vietnam cho biết Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra mục tiêu phát triển ngành công nghệ trong những năm tới. Đến năm 2030, số lượng sinh viên ngành công nghệ sẽ tăng lên hơn 2,7 triệu người, với những ngành ưu tiên phát triển như kỹ thuật điện, cơ điện tử và tự động hóa.

Theo định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, quy mô đào tạo khối ngành kỹ thuật - công nghệ đến năm 2030 dự kiến đạt hơn 2,7 triệu sinh viên đại học. Những lĩnh vực và ngành đào tạo then chốt được định hướng ưu tiên phát triển có thể kể đến như: Kỹ thuật điện, điện tử và viễn thông; kỹ thuật cơ khí, cơ điện tử, điều khiển và tự động hóa; kỹ thuật ô-tô... Trong dự báo 9 nhóm ngành có nhu cầu nhân lực cao đến 2030 thì 1 trong 2 nhóm dẫn đầu có lĩnh vực kỹ thuật công nghiệp.

Đặc biệt chú trọng chất lượng nguồn lực

GS.TS. Nguyễn Trung Kiên, Phó Hiệu trưởng Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh (HUTECH) dự báo rằng trong 5-10 năm tới, một trong những ngành có nhu cầu nhân lực cao là công nghiệp bán dẫn, với con số cần đến 50.000 lao động trong khoảng thời gian này. Tuy nhiên, các trường đại học hiện tại mới chỉ bắt đầu mở các chuyên ngành về vi mạch bán dẫn, và số lượng nhân lực được đào tạo trong lĩnh vực này hiện vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu.

Mặc dù nhu cầu về nhân lực công nghệ ngày càng gia tăng, nhưng chất lượng nguồn nhân lực vẫn còn là vấn đề cần được chú trọng. Các chuyên gia cho rằng để đáp ứng yêu cầu của thị trường, các cơ sở đào tạo cần phải cải cách chương trình giảng dạy, kết hợp với thực tiễn để đào tạo những kỹ sư có kỹ năng và năng lực đáp ứng được yêu cầu cao của công việc.

TS. Nguyễn Hồng Vi, điều phối viên học thuật ngành kỹ thuật cơ khí Trường Đại học Việt Đức, cho rằng các trường đại học cần liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để đưa vào giảng dạy những kỹ năng thực tế, phục vụ nhu cầu của thị trường lao động. Các kỹ năng mềm như làm việc nhóm, tư duy sáng tạo, và khả năng giải quyết vấn đề cần phải được chú trọng hơn nữa trong đào tạo kỹ sư công nghệ.

Cần đầu tư lớn vào giáo dục và đào tạo

Nhìn về tương lai, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn trong việc phát triển ngành công nghệ. Cùng với sự phát triển của các ngành như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn (Big Data), Internet of Things (IoT) và Blockchain. Ngành công nghệ sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn có thể vươn xa ra toàn cầu. Việt Nam sẽ cần khoảng 1,2 triệu lao động trong các ngành công nghiệp cơ điện tử, tự động hóa, và robot vào năm 2030.

Các chuyên gia nhận định rằng Việt Nam có cơ hội phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghệ cao, nhưng điều này chỉ có thể xảy ra nếu có sự đầu tư lớn vào giáo dục và đào tạo, từ các trường đại học đến các trung tâm đào tạo nghề.

Có thể khẳng định rằng, ngành công nghệ tại Việt Nam đang phát triển với tốc độ nhanh chóng và dự báo sẽ tiếp tục là lĩnh vực dẫn đầu trong nhu cầu nhân lực đến năm 2030. Tuy nhiên, để đáp ứng được nhu cầu này, Việt Nam cần phải nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển các chương trình học và kỹ năng thực tế cho sinh viên, đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi để thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ. Khi đó, ngành công nghệ sẽ không chỉ đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế trong nước mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu.