OCOP Hà Tĩnh: Giữ hồn quê, nâng tầm thương hiệu đặc sản

Hiện nay, tỉnh Hà Tĩnh có 396 sản phẩm được công nhận OCOP, trong đó 314 sản phẩm còn hiệu lực, gồm 15 sản phẩm 4 sao và 299 sản phẩm 3 sao.

Đáng chú ý, 100% sản phẩm OCOP Hà Tĩnh đã lên sàn thương mại điện tử của tỉnh, 40% sản phẩm đã có mặt trên các sàn lớn như: Shopee, Lazada, Tiktok, và 7 sản phẩm đã được xuất khẩu.

Việc tận dụng nền tảng thương mại điện tử giúp sản phẩm địa phương tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, thúc đẩy tiêu thụ tăng 14% so với trước.

Những con số ấy không chỉ cho thấy nỗ lực của địa phương, mà còn phản ánh một hành trình khởi nghiệp nông thôn đầy bền bỉ.

40% sản phẩm OCOP của Hà Tĩnh đã có mặt trên các sàn thương mại điện tử lớn

Vào cuối tháng 8/2025, hội đồng thẩm định của tỉnh tiến hành kiểm tra thực tế 8 sản phẩm được đề xuất nâng lên hạng 4 sao như nhang sạch An An, cao xương hươu Việt Gold, rượu nhung hươu Chiến Sơn, nước mắm cốt truyền thống… Đây đều là những sản phẩm mang dấu ấn vùng miền rõ nét, gắn bó với đời sống người dân qua nhiều thế hệ.

Có mặt trong buổi thẩm định, đại diện Công ty Nhung Hươu Việt ở xã Tứ Mỹ chia sẻ một cách chân thành: “Vùng nguyên liệu quyết định chất lượng. Nhung hươu Hương Sơn là báu vật mà chúng tôi xem như của để dành. Nâng sao OCOP là cơ hội để chuẩn hóa quy trình, đưa sản phẩm đi xa hơn.”

Trong khi đó, chủ cơ sở Công ty TNHH AVE FACTORY (xã Tùng Lộc) với sản phẩm nhang sạch An An hương khuynh diệp lại nhìn OCOP theo hướng gần gũi hơn với sức khỏe và an tâm của người tiêu dùng. Đại diện cơ sở nói: “Chúng tôi làm từ khuynh diệp, quế, thảo mộc… không trộn hóa chất để giữ an toàn cho gia đình người Việt. 4 sao hay 5 sao là mục tiêu, nhưng sự an tâm của khách hàng mới là đích đến.”

Giữ chữ tín trong mùa cao điểm

Bước vào tháng 10 và 11/2025, một bầu không khí tất bật trong các làng nghề và cơ sở sản xuất OCOP. HTX Dịch vụ chế biến hải sản Phú Sáng (xã Thiên Cầm) đang hoạt động gần như 24/24 để kịp các đơn hàng Tết. Đây là một trong những đơn vị tiêu biểu khi sản phẩm nước mắm đạt chuẩn OCOP 4 sao.

Bà Nguyễn Thị Sáng – Giám đốc HTX cho biết: "Làng chài Nhượng Bạn xưa vốn nổi tiếng với nghề làm nước mắm, nay đã có bước phát triển ổn định nhờ tham gia chương trình OCOP. Chúng tôi chú trọng tạo ra sản phẩm đồng nhất, cải tiến bao bì, nhãn mác, đăng ký sở hữu trí tuệ và ứng dụng mã QR để minh bạch thông tin, tăng niềm tin cho người tiêu dùng. Quý IV là thời điểm tiêu thụ mạnh nhất trong năm, vì vậy, đơn vị chủ động mở phòng trưng bày, tổ chức trải nghiệm quy trình chế biến nước mắm, đồng thời tích cực tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại. Dự kiến quý IV/2025, cơ sở sẽ đưa ra thị trường gần 20.000 lít nước mắm, nâng tổng sản lượng tiêu thụ cả năm lên trên 35.000 lít, tăng khoảng 15% so với năm 2024".

Bà Sáng trải lòng: “Chúng tôi làm nước mắm không dám ẩu, vì chỉ cần một mẻ sai là đánh mất niềm tin mà bao năm gây dựng. Dịp cuối năm đơn hàng tăng mạnh, nhưng chúng tôi vẫn giữ đúng quy trình ủ, lọc, phơi. Làm nhanh được, nhưng làm ẩu thì không được.”

Tại Công ty SX-XNK Lệ Phương – nơi có sản phẩm kẹo cu đơ đạt OCOP 3 sao – dây chuyền gần như không ngừng nghỉ kể từ đầu tháng 10. Đại diện doanh nghiệp cho biết: “Khách bây giờ quan tâm đến nguồn gốc và câu chuyện đằng sau sản phẩm. Vì vậy, ngoài việc tăng công suất, chúng tôi coi trọng nhất là giữ được vị kẹo đúng như ngày xưa.”

Còn Nghệ nhân Đặng Thị Thanh - người đã có gần 50 năm duy trì nghề nấu kẹo và phát triển thương hiệu kẹo cu đơ Thư Viện trứ danh tại phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ, lạc chính là linh hồn của kẹo cu đơ, vậy nên từng hạt lạc phải được người thợ có kinh nghiệm lâu năm, cùng với sự tỉ mỉ và tinh mắt để nhận ra hạt nào còn non, hạt nào không đủ dinh dưỡng, không đủ độ béo ngậy, thơm giòn.

“Giữ nghề là giữ lại ký ức của bao thế hệ người Hà Tĩnh. Mỗi chiếc kẹo làm ra là một lời hứa không được phép thất tín”, Nghệ nhân Đặng Thị Thanh chia sẻ.

OCOP không chỉ là sao hạng mà là chiến lược dài hơi

Ông Ngô Đình Long - Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Hà Tĩnh nhấn mạnh: OCOP giai đoạn này không còn là phong trào. Tỉnh sẽ siết chặt khâu thẩm định, hướng dẫn chủ thể chuẩn hóa chất lượng, để mỗi sản phẩm thực sự là đại diện cho thương hiệu Hà Tĩnh. Những sản phẩm được đề xuất 4 sao phải chứng minh lợi thế vùng miền, minh bạch quy trình, bền vững nguyên liệu và ổn định thị trường. OCOP không chỉ để chấm điểm mà để sống được bằng thị trường.

Bên cạnh đó, tỉnh Hà Tĩnh định hướng đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm; thúc đẩy các mô hình OCOP xanh, OCOP số, OCOP gắn với du lịch trải nghiệm. Đồng thời, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các chủ thể hoàn thiện hồ sơ, nâng cấp tiêu chuẩn hướng tới đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, OCOP 5 sao.

Nhìn lại thời gian qua, có thể thấy Hà Tĩnh đang đi một con đường OCOP rất riêng: lặng lẽ, bền bỉ, chú trọng chiều sâu. Sản phẩm được nâng sao, nhưng quan trọng hơn, tư duy làm nghề cũng đang được nâng lên một nấc mới.

Từ lời bà Nguyễn Thị Sáng về “không dám ẩu”, lời nghệ nhân Đặng Thị Thanh về “ký ức nhiều thế hệ”, đến tâm sự của các doanh nghiệp trẻ coi nhung hươu hay nhang sạch như “báu vật” của quê hương – tất cả hòa vào nhau tạo thành nền tảng văn hóa cho một thương hiệu địa phương.

Và khi những sản phẩm như nước mắm, kẹo cu đơ, nhung hươu, nhang sạch… mang theo tem OCOP bước ra thị trường Tết, đó không chỉ là cuộc cạnh tranh của hàng hóa, mà còn là hành trình gìn giữ bản sắc, chia sẻ tinh hoa của một vùng đất gió Lào cát trắng nhưng nghĩa tình và kiên cường.

OCOP Hà Tĩnh vì thế không chỉ là một chương trình kinh tế; nó đang trở thành dòng mạch âm thầm nuôi dưỡng sự tự hào, sự tử tế và lòng kiên trì của người thợ trong từng sản phẩm.