Ổn định nguồn nhân lực để tái sản xuất

Thiếu lao động trầm trọng

Đợt dịch Covid-19 lần thứ tư bùng phát mạnh đã khiến nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa ngừng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng. Nhiều lao động vì thế cũng phải nghỉ việc, không có thu nhập và không ít trong số này đã quay trở về quê.

Là địa phương thiệt hại nặng nề nhất trong đợt bùng phát dịch thứ tư, ông Lê Minh Tấn, Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP.HCM cho biết, trong 5 tháng qua, đã có 1,7 triệu lao động phải tạm nghỉ việc không hưởng lương. Việc giãn cách xã hội kéo dài đã khiến nhiều doanh nghiệp không cầm cự nổi, phải phá sản nên số người lao động bị ảnh hưởng là rất lớn.

Cần nhanh chóng triển khai tiêm vaccine cho người lao động tại các KCN

Ông Phạm Thanh Trực - Phó trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Khu công nghiệp TP.HCM (HEPZA) cũng chia sẻ, đầu năm 2021, tổng số lao động làm việc là 288.000 người. Khi dịch bệnh bùng phát, chỉ có 720 doanh nghiệp sản xuất theo mô hình “ba tại chỗ” với 64.000 người lao động tham gia, còn lại ngừng việc; có khoảng 31.000 người lao động làm việc trong các Khu chế xuất và Khu công nghiệp của TP.HCM đã về quê. Nay khi dịch bệnh đã được kiểm soát, “nhiều doanh nghiệp muốn mở cửa hoạt động trở lại, nhưng gặp khó khăn về nguồn cung lao động và nguồn cung nguyên vật liệu do đứt gãy nguồn cung ứng”, ông Phạm Thanh Trực khẳng định.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Lao động, riêng khối doanh nghiệp dệt may, da giày đang đối mặt với tình trạng thiếu nhân công trầm trọng khi người lao động có xu hướng về quê tránh dịch. Hiện nay, ngành dệt may, da giày sử dụng nhiều lao động nhất Việt Nam, với khoảng 2 triệu người, chiếm 25% trong các ngành công nghiệp chế biến chế tạo. Qua khảo sát có đến 60% người lao động di cư muốn về quê hoặc đã về quê.

Ông Củ Phát Nghiệp - Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Pouyuen Việt Nam cho biết, công ty bắt đầu hoạt động trở lại từ ngày 6/10 với khoảng 13.000 lao động (đạt tỷ lệ 23%), đến nay số lao động đã tăng lên khoảng 23.000 người. Dự kiến theo lộ trình, mỗi tuần công ty sẽ có thêm 10.000 lao động trở lại làm việc. Trong giai đoạn đầu sẽ ưu tiên cho khoảng 41.000 công nhân đang cư trú tại TP. HCM, riêng khoảng 15.000 công nhân ở các tỉnh như Long An, Tiền Giang, Đồng Tháp… dù rất nóng lòng quay lại làm việc nhưng do chưa được tiêm vaccine mũi 1, mũi 2 và đang sống tại các tỉnh nên khi các địa phương này triển khai tiêm vaccine, họ lại không thuộc diện ưu tiên nên không đủ điều kiện trở lại làm việc. “Để doanh nghiệp có thể tái sản xuất, chúng tôi mong rằng các cơ quan chức năng sẽ tạo điều kiện cho người lao động đã tiêm vaccine mũi 1, mũi 2 hoặc F0 đã hồi phục được đi làm trở lại”, ông Củ Phát Nghiệp đề xuất.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP.HCM, nhu cầu nhân lực tại TP.HCM trong quý IV năm 2021 cần khoảng 56.000 lao động, trong đó có xu hướng tăng ở lao động bán thời gian và nhu cầu nhân lực ở lao động qua đào tạo chiếm đến 87% tại các doanh nghiệp. Riêng các hiệp hội, ngành hàng cho biết lĩnh vực của mình đang thiếu từ 30% đến 60% số lượng lao động.

Theo các chuyên gia, để nhanh chóng có nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp, trước mắt, UBND TP.HCM cần ưu tiên tiêm phủ, tiêm đủ liều vaccine cho cả số công nhân đang ở TP.HCM lẫn số đã về quê có nguyện vọng trở lại TP.HCM làm việc, đồng thời tiếp tục hỗ trợ gói an sinh, hỗ trợ chi phí nhà trọ, hỗ trợ việc di chuyển giữa nơi làm việc và nơi ở đối với công nhân ở các tỉnh gần TP.HCM như Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Tiền Giang, Tây Ninh…

Cần tiếp sức từ chính quyền

Ông Phan Kỳ Quan Triết - Phó giám đốc Trung tâm Dự báo Nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP.HCM cho biết thời điểm này, nhiều doanh nghiệp bắt đầu kế hoạch để chuẩn bị hoạt động trở lại. Để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, nhiều doanh nghiệp đã chủ động lập kế hoạch tuyển dụng nhân sự mới và liên lạc nhân sự cũ đang tạm nghỉ, thiết kế nhiều chế độ ưu đãi và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút người lao động yên tâm quay trở lại làm việc. “Với việc tăng cường tiêm vaccine Covid-19 và chuẩn bị phương án đón người lao động ở các tỉnh, thành thuận tiện, an toàn quay trở lại làm việc, dự kiến nhu cầu tuyển dụng lao động trong những tháng cuối năm 2021 sẽ khả quan hơn”, ông Triết chia sẻ.

Để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, lãnh đạo TP.HCM cho biết, đã chú trọng kết nối giúp các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh tiếp cận thuận lợi nguồn vốn từ ngân hàng. Theo Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Thị Thắng, kể từ đợt dịch đầu tiên bùng phát vào năm 2020 đến nay, NHNN đã ban hành 3 Thông tư gồm 01, 03 và 14 với nội dung giãn, khoanh nợ cho doanh nghiệp, đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp không bị nhảy nhóm nợ. Đây là những chính sách kịp thời, nhiều hiệp hội doanh nghiệp ghi nhận các chính sách được thực hiện hiệu quả. Còn với nhóm doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh khó tiếp cận được với hệ thống ngân hàng, có nhiều kênh tiếp cận nguồn vốn khác, như Hội Phụ nữ, Hội Liên hiệp Thanh niên, Liên đoàn Lao động (Quỹ CEP vay tín chấp), hệ thống ngân hàng chính sách xã hội ở quận, huyện.

Bên cạnh đó, lãnh đạo TP.HCM cũng đã chỉ đạo Cục Thuế làm việc với các chi cục thuế làm thủ tục hoàn thuế sớm. Hơn thế, Chính phủ cũng đang lấy ý kiến dự thảo nghị quyết với nội dung giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp có doanh thu không quá 200 tỷ đồng; giảm 30% thuế GTGT cho doanh nghiệp ở một số lĩnh vực; miễn tiền chậm nộp thuế phát sinh trong năm 2020; miễn toàn bộ số thuế phải nộp của quý III và quý IV/2021 cho hộ kinh doanh.

Để giải bài toán thiếu hụt người lao động trong giai đoạn “hậu Covid-19”, bà Thắng khẳng định “TP.HCM đang phối hợp các tỉnh đón người dân trở lại, nếu có nguyện vọng người dân đăng ký với địa phương. Đặc biệt, thành phố sẽ hỗ trợ tiêm vaccine đối với các doanh nghiệp có người lao động trở lại sản xuất nhưng chưa được tiêm vaccine. TP.HCM đang rất cần người lao động và sẽ tạo điều kiện tối đa giúp người lao động khi trở lại thành phố được sớm tiêm 2 mũi vaccine ngừa Covid-19.

“Chúng tôi mong muốn doanh nghiệp giữ vững sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn "mở cửa" lại, cùng chính quyền thành phố khôi phục kinh tế, nhanh chóng tiệm cận vị trí trước đây thành phố đã đạt được”, bà Phan Thị Thắng khẳng định.