Phố Wall hồi phục, “Phố Chính” có phục hồi?

Nguy cơ suy thoái kép

Dù thị trường chứng khoán (TTCK) Mỹ (Phố Wall) đã nhanh chóng phục hồi sau đại dịch Covid-19 nhưng các NĐT sành sỏi lại không nghĩ điều tương tự sẽ xảy ra với nền kinh tế thực (Main Street - Phố Chính). Theo một cuộc khảo sát của Bank of America công bố hôm thứ Ba, chỉ 17% các nhà quản lý quỹ tham gia khảo sát kỳ vọng kinh tế sẽ có sự phục hồi nhanh chóng theo hình chữ V. Một tỷ lệ cao hơn (31%) dự đoán sự phục hồi sẽ diễn ra dần dần theo hình chữ U. Nhưng tệ hơn, kết quả khảo sát ghi nhận có tới 37% tin rằng nền kinh tế thực của Mỹ sẽ trải qua một cuộc suy thoái kép với sự phục hồi sẽ theo hình chữ W.

Kinh tế Mỹ sẽ hồi phục theo xu hướng nào đang là tâm điểm của các cuộc tranh luận hiện nay

Những số liệu khảo sát này được xem là một cảnh báo nữa cho thấy, những gì diễn ra trên TTCK - vốn được xem là phong vũ biểu của nền kinh tế - chưa chắc đã xảy ra với nền kinh tế thực. Phố Wall đã quay trở lại mức cao kỷ lục với tốc độ rất nhanh, nhưng không có gì đảm bảo nền kinh tế - Phố Chính - cũng sẽ làm được điều tương tự.

Theo các chuyên gia phân tích, việc chỉ số S&P 500 phục hồi mạnh và nhanh chóng bù đắp lại những tổn thất do đại dịch Covid-19 gây ra chủ yếu phản ánh những bước đi chưa từng có của NHTW hơn là sức mạnh của nền kinh tế thực. Bằng cách cắt giảm lãi suất xuống sát 0% và mua vào hàng nghìn tỷ USD trái phiếu, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã khiến các NĐT gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đặt cược vào các cổ phiếu trên TTCK.

“Các thị trường vẫn hoài nghi về độ bền của sự phục hồi của nền kinh tế thực”, chuyên gia Solita Marcelli của UBS Global Wealth Management, nhận định.

Đó cũng là lý do tại sao có tới 57% các nhà quản lý quỹ tham gia khảo sát vừa qua của Bank of America cho rằng, các công ty cần tập trung vào việc cắt giảm nợ vay, trong khi chỉ 30% khuyến khích các công ty hành động ngược lại (tăng cường đầu tư kinh doanh).

Các tín hiệu trái ngược

Theo một cuộc khảo sát của Conference Board được công bố vào cuối tháng 7/2020, chỉ có 9% các CEO tham gia khảo sát dự đoán kinh tế Mỹ sẽ phục hồi theo hình chữ V, trong khi có tới 23% nhận định kinh tế sẽ phục hồi hình chữ W. Một số NĐT cũng quan ngại sự phục hồi nhanh và mạnh của Phố Wall vừa qua có thể đã rơi vào tình trạng “quá mức”. Theo khảo sát của Bank of America, tỷ lệ các nhà quản lý quỹ - cho rằng cổ phiếu, trái phiếu và vàng đang được định giá quá cao - đã ở mức cao nhất kể từ năm 2008.

Tuy nhiên, cũng xuất hiện một số dự báo khả quan từ kết quả của cuộc khảo sát này. Cụ thể, có tới 79% các nhà quản lý quỹ kỳ vọng nền kinh tế sẽ mạnh lên. Đây là mức cao nhất kể từ cuối năm 2009 - thời điểm “thấm” nhất của khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008. Nhiều nhà quản lý quỹ cũng tin rằng, TTCK đang trong một giai đoạn tăng giá mới (46%) so với những người nhận định đây chỉ là một đợt phục hồi (35%) trước khi thị trường sẽ phải hứng chịu những tổn thất mới. Bên cạnh đó, mặc dù TTCK đang trở lại các mức cao kỷ lục, nhưng các chiến lược gia của Bank of America cho biết, họ "không nghĩ rằng xu hướng tăng này là điều gì đó nguy hiểm". Nói cách khác, họ không lo sợ thị trường đang rơi vào tình trạng của một đợt bong bóng mới.

Một số bộ phận của nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi nhanh chóng. Ví dụ, thị trường nhà ở tăng mạnh trong tháng 7 vừa qua và hiện đã phục hồi khoảng 90% từ mức sụt giảm mạnh của giai đoạn tháng 2 đến tháng 4/2020. "Dữ liệu về thị trường nhà ở tiếp tục vẽ nên bức tranh về sự phục hồi kinh tế hình chữ V. Và nếu chỉ nhìn vào thị trường này, chúng tôi tin rằng sự hồi phục sẽ được duy trì lâu dài", Aneta Markowska, kinh tế gia trưởng tại Jefferies nêu trong báo cáo gửi tới khách hàng hôm thứ Ba.

Bên cạnh đó, chi tiêu của người tiêu dùng, được thúc đẩy bởi làn sóng kích cầu của Chính phủ, cũng đang vực dậy mạnh mẽ. Sau khi giảm xuống mức thấp nhất trong 7 năm vào tháng 4 vừa qua, doanh số bán lẻ đã trở lại mức trước đại dịch. Trên thực tế, doanh số bán lẻ trong tháng 7 đã đạt mức cao kỷ lục. Tuy nhiên theo các chuyên gia kinh tế, sự phục hồi của thị trường lao động sẽ mất nhiều thời gian hơn. Tỷ lệ thất nghiệp ở mức 10,2% hiện tại vẫn đang cao hơn mức tồi tệ nhất mà khủng hoảng tài chính 2008 ghi nhận. Sức khỏe thực sự của nền kinh tế dường như cũng đang bị che lấp bởi các gói viện trợ khẩn cấp từ chính phủ liên bang, mà một số trong đó đã hết hạn và Quốc hội vẫn đang tranh luận về những việc phải làm tiếp theo. Nếu không có sự trợ giúp đó, một số lượng đáng kể các DN sẽ rất khó khăn để tồn tại.

Theo cuộc khảo sát của Fed New York công bố hôm thứ Ba, nếu mức doanh thu eo hẹp hiện tại vẫn tiếp tục, sẽ có khoảng 1/3 số DN ở khu vực New York sẽ vỡ nợ nếu không nhận được hỗ trợ tiếp tục của chính phủ. Trong đó, các DN khu vực sản xuất cho biết họ có thể lâm vào tình trạng này chỉ trong khoảng 6 tháng nữa, còn các DN trong lĩnh vực dịch vụ cho biết khoảng thời gian này là 8 tháng, cũng dài hơn chẳng là bao. Cuộc khảo sát cũng cho thấy mối quan tâm sâu sắc của các DN về tình hình tài chính. Khoảng 3/4 các DN trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ cho biết, họ lo lắng về việc thu tiền từ khách hàng và khoảng 2/3 cho biết họ rất hoặc phần nào lo ngại về khả năng có thể duy trì đủ dòng tiền. Tất cả những dấu hiệu đó cho thấy, sự phục hồi và hưng phấn mạnh trên Phố Wall chưa đủ cơ sở để xua đi những quan ngại về nguy cơ suy thoái kép trên Phố Chính.