Sức hấp thụ vốn: Nhận diện đúng để có giải pháp hiệu quả

Doanh nghiệp khó khăn tứ phía

Tôi nghĩ rằng, doanh nghiệp hiện nay khó khăn tứ phía và có nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan dẫn đến cầu tín dụng đang hạn chế. Đầu tiên, rõ ràng sức cầu của nền kinh tế đang giảm, sản xuất trong một chừng mực nhất định giảm, lượng hàng tồn kho cao. Vừa qua, Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) đã khảo sát và cho thấy 60% doanh nghiệp cho rằng khó khăn đầu tiên là đơn hàng sụt giảm.

Trong khi trên thực tế ngân hàng nào cũng muốn cho vay, "mua" vốn về phải "bán" vốn ra. Tuy nhiên, hiện tại ngân hàng khá khó khăn trong việc tìm kiếm doanh nghiệp tốt, có khả năng trả nợ, xác định được đúng dòng tiền để mở rộng tín dụng. Bên cạnh đó, mặc dù NHNN đã 4 lần hạ lãi suất điều hành, tạo điều kiện giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Mặt khác, bản thân NHTM cũng là một doanh nghiệp, huy động từ các tổ chức, cá nhân với lãi suất nhất định để cho vay lại. Vì vậy việc giảm lãi suất phải có thời gian, lộ trình.

Song về phía doanh nghiệp cũng muốn thủ tục vay phải đơn giản, không cần yêu cầu tài sản đảm bảo, nhưng điều này phải dựa trên nguyên tắc. Có thể thấy, nếu cả hai bên vay và cho vay đều có trách nhiệm thì sẽ không đặt nặng vấn đề tài sản đảm bảo. Tuy nhiên, nếu bên cho vay có trách nhiệm mà bên vay không có trách nhiệm với khoản vay thì ảnh hưởng đến niềm tin đối với ngân hàng. Khi niềm tin, uy tín chưa đủ, khả năng trả nợ cả gốc lẫn lãi suy giảm thì tài sản đảm bảo vẫn là việc phải được đặt ra.

Bà Trịnh Thị Hương -Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Đưa cung – cầu tín dụng xích lại gần nhau

Kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, Chính phủ đã luôn nêu cao tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, về phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, phối hợp chặt chẽ cùng các bộ ngành trong đó có NHNN. Tuy nhiên, thực tế quá trình thực hiện cũng gặp nhiều khó khăn. Đơn cử như về Quỹ Phát triển DNNVV, thời gian qua, quỹ có rất nhiều nỗ lực để đưa ra mô hình hoạt động phù hợp, tạo điều kiện cung cấp nguồn vốn ưu đãi cho doanh nghiệp, hiện quỹ đang kết hợp cùng các NHTM cho vay qua hình thức uỷ thác, tuy nhiên thực tế chưa nhiều doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn này. Về phía Cục Phát triển doanh nghiệp đã có những biện pháp tác động cả về cung và cầu. Cụ thể, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị tài chính, dòng tiền, thiết kế các sổ tay quản trị cho doanh nghiệp, tổ chức các sự kiện kết nối, tư vấn 1-1 với doanh nghiệp giúp họ vay vốn thành công với NHTM. Về phía cầu, Cục đang phối hợp với 12 ngân hàng, quỹ đầu tư để đào tạo cán bộ tín dụng, cán bộ thiết kế sản phẩm, thông qua việc mời các chuyên gia đầu ngành về các lĩnh vực mà Việt Nam có tiềm năng, giúp cán bộ tín dụng hiểu hơn về các ngành, ngân hàng hiểu hơn về doanh nghiệp và thiết kế sản phẩm phù hợp.

TS. Nguyễn Đình Cung - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM)

Chính sách tiền tệ đã quá sức, cần đẩy mạnh chính sách tài khóa

Chưa bao giờ kinh tế Việt Nam ảm đạm như hiện nay. Song trong thời điểm này, chính sách tiền tệ không phải là giải pháp tăng hấp thụ vốn cho nền kinh tế. Chúng ta hay nói đến kết hợp chính sách tiền tệ và tài khóa, hài hòa ổn định kinh tế vĩ mô. Nhưng giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa đang có sự lệch pha, trong khi ngành Ngân hàng đang nỗ lực giảm lãi suất giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí, thì chính sách tài khóa triển khai rất chậm, thậm chí là còn tăng thu ngân sách. Lúc này đáng lẽ cần nhấn mạnh hơn chính sách tài khoá nhưng chúng ta lại đang tập trung quá nhiều đến chính sách tiền tệ. Chính sách tiền tệ đã quá sức rồi. Do đó, tôi cho rằng, cần xem xét lại cách tiếp cận chính sách.

Theo tôi, điều đầu tiên và cũng rất quan trọng đó là cần phải sử dụng tốt chính sách tài khóa, tiếp đến là cải thiện môi trường kinh doanh, sau đó mới đến chính sách tiền tệ. Tôi lưu ý thêm, một trong những giải pháp là không nên đề cập tăng thu ngân sách. Vì trong nền kinh tế ảm đạm như vậy không thể tăng thu, đẩy doanh nghiệp khó chồng khó.

Ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam

Doanh nghiệp “chung thuỷ” sẽ tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn

Trên thực tế, kinh tế khó khăn, nguồn lực của doanh nghiệp bị cạn kiệt dẫn tới việc các doanh nghiệp không đủ điều kiện để vay vốn ngân hàng. Về phía ngân hàng cũng không thể tự ý hạ tiêu chuẩn, giảm các quy định, điều kiện cho vay mà vẫn phải theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo quản trị rủi ro, an toàn hệ thống. Đặc biệt, trong bối cảnh thực hiện quyết liệt các giải pháp cơ cấu lại hoạt động ngân hàng, các TCTD đang ngày càng đẩy mạnh áp dụng các chuẩn mực quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế, đòi hỏi ngày càng cao tính minh bạch, do đó không thể thực hiện các giải pháp về hạ chuẩn điều kiện cấp tín dụng.

Đối với các DNNVV là đối tượng được ưu tiên áp dụng chính sách trần lãi suất cho vay ngắn hạn, nhưng để được tiếp cận chính sách ưu tiên theo quy định, DNNVV phải đáp ứng được điều kiện về tình hình tài chính minh bạch, lành mạnh. Tuy nhiên, hầu hết DNNVV hiện nay không đáp ứng được các điều kiện trên. Phần lớn DNNVV có quy mô nhỏ, năng lực tài chính, trình độ quản trị hạn chế, thiếu phương án kinh doanh khả thi, số liệu tài chính thiếu minh bạch, chính xác, chứng từ kế toán không đáp ứng các chuẩn mực theo quy định nên ngân hàng khó xem xét cấp tín dụng... Thực tế, tất cả các ngân hàng đều đang có những giải pháp hết sức hữu hiệu để hỗ trợ doanh nghiệp, bởi ngân hàng và doanh nghiệp đang đứng chung thuyền. Ngược lại về phía doanh nghiệp cũng phải “chung thuỷ”, duy trì mối quan hệ thân thiết với một ngân hàng, nếu không, không thể hy vọng ngân hàng cho vay không có tài sản đảm bảo.

Trong bối cảnh cầu bên ngoài suy giảm, các doanh nghiệp cần coi trọng thị trường trong nước, tập trung kích cầu trong nước để bù đắp thiếu hụt cho các đơn hàng xuất khẩu, cũng như xoay vòng vốn nhanh. Bên cạnh đó, cần có sự vào quyết liệt từ phía các bộ, ngành và địa phương để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hiện nay. Đồng thời, cần nâng cao hiệu quả của Luật Hỗ trợ DNNVV và hoạt động của các Quỹ Bảo lãnh tín dụng DNNVV và Quỹ Phát triển DNNVV.

Ông Trần Long – Phó Tổng giám đốc BIDV

Chia sẻ lợi ích, hài hoà rủi ro

Các DNNVV đa phần là những doanh nghiệp có sở hữu cá nhân là chính, năng lực quản trị chưa thực sự tốt. Qua quá trình cấp tín dụng của ngân hàng, tôi nhận thấy báo cáo tài chính của DNNVV không đồng nhất. Hơn nữa, một doanh nghiệp có thể vay ở 5- 7 TCTD khiến ngân hàng hơi “nản lòng” trong việc thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, bởi lẽ ngân hàng khó khăn trong việc đánh giá dòng tiền của doanh nghiệp. Vì vậy, ngân hàng và doanh nghiệp phải đứng ở góc độ cùng chia sẻ lợi ích, hài hoà rủi ro thì mới đạt được mục tiêu cuối cùng.

Đối với BIDV, là NHTM Nhà nước, luôn tiên phong trong việc thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Chính phủ, NHNN Việt Nam, từ đầu năm tới nay, BIDV đã thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã được ban hành như cho vay, hỗ trợ theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ. Đến nay dư nợ hỗ trợ lãi suất tại BIDV là 5.000 tỷ đồng, số tiền hỗ trợ là gần 70 tỷ đồng; với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, ngân hàng đã tiếp cận 10 dự án và đến nay đã cấp tín dụng cho 3 dự án...

Trong 6 tháng đầu năm, BIDV đã bốn lần giảm lãi suất cho vay. BIDV cũng đã ban hành 25 gói tín dụng với tổng quy mô lên tới 450.000 tỷ đồng, lãi suất thấp hơn so với lãi suất thị trường từ 0,5 – 2%/năm tuỳ theo từng đối tượng. Không những cung cấp giải pháp tài chính, BIDV còn hỗ trợ nâng cao năng lực tài chính cho các doanh nghiệp, đặc biệt là DNNVV, tạo không gian để các doanh nghiệp có thể gặp gỡ, trao đổi, giúp đỡ nhau về đơn hàng, thị trường, tổ chức nhiều hội thảo nâng cao năng lực, kỹ năng quản trị của doanh nghiệp…

Bà Phùng Thị Bình - Phó Tổng giám đốc Agribank

Ngân hàng chuẩn hóa quy trình, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vay vốn

Thời gian vừa qua, Agribank đã tăng cường các biện pháp nhằm tăng cường sức hấp thụ vốn cho doanh nghiệp. Theo đó, Agribank triển khai các Chương trình của Chính phủ, NHNN như hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ; Cơ cấu lại thời hạn trả nợ giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 02 của NHNN. Dư nợ của các khoản vay được cơ cấu là 20.187 tỷ đồng cho 474 khách hàng doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Agribank đã có 7 lần điều chỉnh giảm lãi suất cho vay. Lãi suất các khoản cho vay thông thường phát sinh mới giảm từ 2-4%/năm so với đầu năm. Điều chỉnh giảm lãi suất tối đa 3% đối với khách hàng là pháp nhân vay vốn với mục đích kinh doanh bất động sản gặp khó khăn. Điều chỉnh giảm tối thiểu 0,5%/năm lãi suất cho các khách hàng hiện có dư nợ trung dài hạn bằng VND tại Agribank. Đồng thời, ngân hàng cũng triển khai các Chương trình tín dụng ưu đãi với quy mô lớn như chương trình cho vay ưu đãi dành cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, quy mô 25.000 tỷ đồng, kéo dài đến hết năm 2023; dự kiến triển khai Chương trình cho vay ưu đãi dành cho khách hàng DNNVV, quy mô 20.000 tỷ đồng từ tháng 8/2023 đến tháng 4/2024.

Trong thời gian tới, Agribank tiếp tục triển khai các Chương trình hỗ trợ tín dụng của Chính phủ, NHNN. Trong đó, ngân hàng sẽ tiếp tục điều hành lãi suất linh hoạt, nỗ lực tiết giảm chi phí, tiếp tục giảm lãi suất đầu vào để giảm lãi suất cho vay. Ngân hàng đẩy mạnh các chương trình tín dụng ưu đãi lãi suất dành cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu quy mô 25.000 tỷ đồng, doanh nghiệp vừa và nhỏ quy mô 20.000 tỷ đồng; đa dạng hóa sản phẩm tín dụng phù hợp với các phân khúc khách hàng, theo từng ngành nghề, lĩnh vực và theo từng địa bàn. Để tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp tiếp cận vốn, ngân hàng chuẩn hóa quy trình, giảm thiểu thủ tục và thời gian xét duyệt khoản vay. Song song với đó, ngân hàng đẩy mạnh các kênh truyền thông để các thông tin về các chương trình cho vay ưu đãi đến được với rộng khắp doanh nghiệp.

Ông Vũ Công Huân – Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn HDC

Ngân hàng rất tích cực hỗ trợ doanh nghiệp

6 tháng đầu năm 2023, doanh nghiệp xuất nhập khẩu thuỷ sản và phân phối trong nước, mảng xuất khẩu thực sự khó khăn, nhu cầu giảm 25-27% về đơn hàng, mặc dù giá nguyên vật liệu hiện tại giảm 30-35% so với cùng kỳ năm ngoái, khó khăn lớn nhất của DNNVV là nguồn vốn để bán được hàng, với đơn hàng hiện tại, khi cung cấp trong nước mới chỉ đạt 35% đơn hàng khách đặt, khó khăn đầu tiên về vốn, có 3 ngân hàng cấp hạn mức cho chúng tôi khoảng 80 tỷ đồng, trong đó có khoảng 10 tỷ đồng ngân hàng cho vay tín chấp. Ngân hàng rất tích cực hỗ trợ doanh nghiệp khi sẵn sàng cho doanh nghiệp vay không có tài sản đảm bảo. Ngân hàng cho vay theo khoản phải thu khách hàng tức là cho vay theo hợp đồng, hóa đơn.

Khi ngân hàng cho vay theo hợp đồng, hóa đơn giải quyết ngay cho doanh nghiệp bài toán vốn lưu động phục vụ cho hoạt động, nắm bắt cơ hội kinh doanh. Thủ tục cho vay tín ngân hàng cũng đơn giản do doanh nghiệp có báo cáo tài chính minh bạch. So với giai đoạn trước doanh nghiệp đã được hỗ trợ giảm lãi suất từ 1-2%/năm. Với biên lợi nhuận của ngành thủy sản thì mức lãi suất hiện tại của ngân hàng doanh nghiệp thấy phù hợp và hoàn toàn chấp nhận được.