Tăng trưởng xanh để tăng trưởng bền vững

	Cần ưu tiên chuyển đổi số và tăng trưởng xanh
	Tín dụng thúc đẩy tăng trưởng xanh
	Đi tới thịnh vượng nhờ tăng trưởng xanh

Xu thế tất yếu

Phát biểu tại Diễn đàn “Đối thoại phát triển địa phương 2021”, ông Nguyễn Minh Cường - Kinh tế trưởng của Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tại Việt Nam nhận định, Việt Nam đang có sự tăng trưởng “nóng” theo nghĩa đi kèm với mức gia tăng nhiệt độ cao, đặc biệt là ở các “siêu” thành phố như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh; trong khi đồng bằng sông Cửu Long và khu vực ven biển sẽ chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu, đặt ra yêu cầu cấp thiết chuyển đổi xanh trong nền kinh tế.

Ông Jacques Morisset - Kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng chỉ ra, hiện nay chi phí do những tác động của môi trường và khí hậu ngày càng lớn đối với con người và tài sản. Minh chứng là tổng chi phí suy thoái môi trường của Việt Nam trong năm 2020 lên đến 9,9% GDP, trong đó ô nhiễm không khí gây tổn thất nhiều nhất, bên cạnh ô nhiễm chì, rác thải nhựa, suy thoái đất… WHO ước tính mỗi năm có 60.000 - 80.000 người chết vì ô nhiễm không khí mỗi năm.

Tăng trưởng xanh không còn là xu hướng mà cần trở thành trách nhiệm trong bối cảnh mới

Cũng theo đại diện WB, ô nhiễm môi trường còn gây rủi ro cao đối với khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu và thu hút vốn FDI của Việt Nam. Đơn cử như Thỏa thuận xanh của EU và Cơ chế Điều chỉnh carbon ở Biên giới sẽ yêu cầu các nhà xuất khẩu phải trả tiền tùy thuộc vào lượng khí thải carbon của họ. Việt Nam dễ bị tác động bởi các cơ chế này không phải vì Việt Nam xuất khẩu các mặt hàng sử dụng nhiều năng lượng, mà vì mức phát thải cao trên mỗi năng lượng sử dụng trong sản xuất (cường độ carbon).

Trên thực tế, ngày càng có nhiều Chính phủ áp dụng Chiến lược tăng trưởng xanh, nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát đã làm trầm trọng thêm sự mong manh của cuộc sống trước những cú sốc bên ngoài. Không chỉ tránh được các rủi ro, tăng trưởng xanh sẽ gia tăng các cơ hội kinh tế mới và tạo nhiều việc làm.

Tại Việt Nam, tăng trưởng xanh không còn là xu thế mà đã trở thành trách nhiệm của các ngành kinh tế. Đơn cử như trong lĩnh vực nông nghiệp, theo ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nền nông nghiệp đang từng bước chuyển từ nền nông nghiệp sản lượng cao sang nền nông nghiệp công nghệ cao, trách nhiệm, sinh thái, bền vững, dành sự quan tâm đến chất lượng sống và cơ hội phát triển của thế hệ mai sau.

Những mô hình nông nghiệp xanh cũng đã xuất hiện ngày càng nhiều hơn, góp phần giải quyết câu chuyện “giải cứu nông sản”. Ví dụ như mô hình trồng nấm trên bã cà phê, tuy năng suất không cao hơn nhưng chất lượng tăng cao, giá bán cao từ đó mang tới lợi ích hơn.

“Đây là câu chuyện chúng ta bắt buộc phải làm, tư duy phát triển không phải dựa trên sản lượng nữa mà dựa trên sự phát triển bền vững. Chúng ta không tốn tiền để xử lý môi trường mà là đầu tư để xây dựng một môi trường mới, có thể tạo nên thương hiệu nông sản quốc gia, từ đó quay lại tạo nên giá trị gia tăng của nông sản trong tương lai”, ông Hoan nhấn mạnh.

Ở các địa phương, ông Trần Quốc Nam - Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận thông tin, chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển bền vững đã được đặt ra cách đây 10 năm ở tỉnh, hiện tại, Ninh Thuận cũng đang phát triển mạnh về năng lượng tái tạo, năng lượng sạch. Bên cạnh đó, tuy quanh năm nắng hạn kéo dài, nhiều khó khăn, gian khổ nhưng tỉnh cũng đã quyết liệt chuyển hướng nông nghiệp sang nền nông nghiệp xanh, sạch, thông minh, thông qua việc cải tạo, biến nhiều vùng đất “chết” ven biển thành đất màu mỡ, có giá trị gia tăng cao và đẩy mạnh phát triển các sản phẩm OCOP.

4 trụ cột tăng trưởng xanh của Việt Nam

Ông Jacques Morisset chỉ ra 4 trụ cột của tăng trưởng xanh ở Việt Nam đó là: Thứ nhất, một Việt Nam sạch thông qua giảm sử dụng than đá, xử lý vấn đề về ô nhiễm không khí, xử lý vấn đề ô nhiễm nước, nhựa…

Thứ hai là Việt Nam xanh thông qua quản lý tài sản không tái tạo như đất, nước, rừng, mỏ và nền kinh tế xanh gắn với sự phát triển của vùng ven biển thông qua du lịch, giao thông.

Thứ ba là một Việt Nam thích ứng, có khả năng chống chịu bền bỉ thông qua nâng cao cơ sở hạ tầng, đô thị, tài sản, xử lý các vùng đang là điểm “nóng”.

Cuối cùng là Việt Nam năng suất thông qua nền nông nghiệp thông minh, xanh hóa ngành công nghiệp và thương mại, xanh hóa việc làm, xanh hóa Nhà nước.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia này cũng nhấn mạnh phải lồng ghép yếu tố xanh vào các chính sách tài khóa, công nghiệp, tài chính, nguồn ngân sách… đồng thời phải có cơ quan đóng vai trò dẫn dắt trong chiến lược tăng trưởng xanh để có thể đạt hiệu quả cao nhất, đơn cử như Hà Lan đã có bộ chuyên trách riêng về vấn đề này.

Đồng tình phải có một cơ quan chuyên trách về tăng trưởng xanh, ông Nguyễn Minh Cường lý giải, ở cấp độ thành phố và cấp tỉnh của Việt Nam có sự phân hóa rất lớn. Bên cạnh những “siêu” thành phố như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh thì có những tỉnh, thành phố mức độ dân số thấp và sẽ dẫn đến sự khác biệt trong quản lý.

Cụ thể, quản lý của Việt Nam đang theo chiều dọc, trong khi chuyển đổi số, chuyển đổi xanh là liên ngành theo chiều ngang. Chính vì vậy cần có một cơ quan đứng đầu về vấn đề này, tuy nhiên về mặt chính sách chỉ nên mang tính chất dẫn dắt chứ không phải mang tính quản lý.

Còn theo ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, chất lượng điều hành của địa phương cũng có mối liên hệ chặt chẽ với tăng trưởng xanh. Phải có cơ chế để bảo vệ những doanh nghiệp đầu tư sản phẩm thân thiện với môi trường; những doanh nghiệp nào sản xuất theo hướng xanh, bảo vệ môi trường thì sẽ có lợi thế cạnh tranh, từ đó mới thúc đẩy được doanh nghiệp vì lĩnh vực này cần đầu tư lớn. Bên cạnh đó, nhu cầu của người dân cũng là yếu tố quan trọng để dẫn dắt thị trường theo hướng xanh, bền vững.