Thị trường điện cạnh tranh: “Phải bình đẳng ngay từ khâu đầu vào”

Ông Hoàng Xuân Quốc

Việc hình thành và phát triển thị trường điện cạnh tranh theo ông đến thời điểm này có chậm?

Phát triển thị trường điện cạnh tranh là xu hướng phát triển chung của các nước trên thế giới, là động lực cho hoạt động hiệu quả trong sản xuất kinh doanh điện và phát triển kinh tế xã hội. Ngành điện Việt Nam không có con đường nào khác, phải tìm mọi giải pháp hữu hiệu đẩy nhanh phát triển thị trường điện cạnh tranh.

Theo phê duyệt của Chính phủ, sự hình thành và phát triển thị trường điện theo 3 cấp độ từ phát điện cạnh tranh, bán buôn cho đến bán lẻ cạnh tranh là cần thiết. Có như vậy cả nhà sản xuất, cung cấp và người tiêu dùng mới được hưởng lợi.

Thực tế, khi đưa thị trường điện cạnh tranh vào hoạt động sẽ tạo ra những thay đổi tích cực trong hoạt động điện lực ở Việt Nam, nâng cao được tính minh bạch và hiệu quả trong sản xuất và kinh doanh điện, hạ giá thành tạo cơ sở giảm giá bán điện.

Như vậy, một lần nữa có thể khẳng định, phát triển thị trường điện cạnh tranh là xu hướng tất yếu của nền kinh tế thị trường, mang lại lợi ích chung cho người cung cấp và người tiêu thụ điện.

Theo ông đâu là yếu tố cơ bản để các nhà sản xuất và cung ứng tham gia thị trường điện cạnh tranh?

Chúng tôi thấy rằng việc đưa thị trường điện cạnh tranh quốc gia vào vận hành là một bước tiến quan trọng, bước đầu đã phát huy được mặt tích cực, tạo tiền đề thị trường điện phát triển theo hướng bền vững và minh bạch hơn. Trong thị trường điện, các đơn vị phát điện sẽ tự thấy rõ điểm mạnh điểm yếu của mình, điều này sẽ buộc các đơn vị phát điện phải tìm mọi biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như tiết kiệm các chi phí.

Đây là chuỗi mắt xích, muốn khách hàng được dùng điện với giá cả hợp lý thì thị trường bán buôn điện phải có nhiều nhà cung ứng được tham gia cạnh tranh ngay từ khâu đầu vào. Khách hàng lớn và các công ty phân phối được quyền mua điện trực tiếp từ các đơn vị phát điện thông qua thị trường hoặc từ các đơn vị bán buôn.

Các đơn vị bán buôn điện cạnh tranh mua điện từ các đơn vị phát điện và cạnh tranh bán điện cho các đơn vị phân phối và khách hàng lớn. Một khi chưa có cạnh tranh trong khâu bán buôn sẽ không có giá cả hợp lý trong khâu bán lẻ điện do khách hàng sử dụng nhỏ và người tiêu dùng sẽ chưa có quyền lựa chọn đơn vị cung cấp điện.

Vướng mắc lớn nhất khi tham gia vào thị trường điện cạnh tranh hiện nay của DN là gì, thưa ông?

Một vấn đề quan trọng còn vướng mắc hiện nay là PVPower NT2 vẫn chưa được hưởng giá khí bằng với giá khí cấp cho các nhà máy điện khác của EVN trong khu vực, dẫn đến bất bình đẳng khi tham gia thị trường điện. Mặt khác, giá mua điện năng của PVPower NT2 cho đến nay mới chỉ là giá tạm tính, chưa tính đúng tính đủ làm cho hiệu quả sản xuất kinh doanh điện còn hạn chế.

Ngoài ra, thị trường phát điện cạnh tranh hiện mới ở giai đoạn đầu, các văn bản pháp quy, các quy định liên quan vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Vì vậy, để thị trường phát điện cạnh tranh phát triển theo hướng ngày càng minh bạch và bình đẳng hơn, về giá khí, chúng tôi hy vọng sớm đi đến hòa giá khí để đưa về một mặt bằng giá khí theo nhiệt trị (BTU) cho các nhà máy điện ở khu vực miền Đông Nam bộ, tạo điều kiện bình đẳng về đầu vào trong thị trường điện.

Công tác tham gia vào thị trường điện cạnh tranh của PVPower NT2 hiện nay đã đến giai đoạn nào?

Thời gian qua, PVPower NT2 bước đầu đã chủ động tham gia và có được hiệu quả ban đầu nhất định trong thị trường phát điện cạnh tranh. Yếu tố cơ bản để Nhà máy điện Nhơn Trạch 2 có khả năng tham gia thị trường phát điện cạnh tranh một cách hiệu quả là nhà máy được thiết kế và xây dựng tốt, với các thiết bị hiện đại có hiệu suất cao, khả năng vận hành linh hoạt, tin cậy với độ khả dụng cao, có bộ máy vận hành và kinh doanh điện đủ trình độ và năng lực, hơn nữa lại nằm ở vị trí khá thuận lợi trong hệ thống điện miền Đông Nam bộ.

Tuy nhiên, do đặc thù tỷ trọng thủy điện trong hệ thống khá lớn lại mang tính mùa vụ, nên các nhà máy nhiệt điện trong đó có Nhơn Trạch 2 gặp phải không ít khó khăn khi vận hành trong mùa mưa, do sản lượng hợp đồng được phân bổ thấp và giá thị trường điện không cao.

Như vậy chỉ có vào mùa khô (từ tháng 11 đến tháng 4 hàng năm), khi các nguồn phát thủy điện suy giảm đáng kể, thì các nhà máy nhiệt điện mới có được hiệu quả sản xuất kinh doanh khả dĩ trong thị trường điện cạnh tranh hiện nay.

Xin cảm ơn ông!