Thổi luồng khí mới vào đề tài an ninh
Trong những năm qua, Bộ Công an mà cụ thể là Nhà xuất bản Công an nhân dân (CAND) đã có những “cú hích” như thế, quy tụ các cây bút viết về đề tài “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống”.
Các nhà văn tham dự trại viết tại Quảng Ninh 2018 |
1Mới đây nhất, vào tháng 8/2017, Bộ Công an và Hội Nhà văn Việt Nam đã phối hợp tổ chức lễ phát động cuộc vận động sáng tác tiểu thuyết, truyện và ký về đề tài “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” lần thứ IV 2017-2020. Để khởi đầu, vào tháng 4/2018, một trại viết đã được tổ chức tại Quảng Ninh. Đây là khoảng lặng để các nhà văn tạm đặt những bộn bề công việc thường ngày sang một bên tập trung sáng tác và tạo tiền đề khai bút cho những tác phẩm hay sau này.
Trại viết quy tụ được 34 nhà văn, tác giả đến từ khu vực các tỉnh thành phía Bắc. Đồng thời, cũng có thêm hàng chục nhà văn tham dự và đăng ký đề tài dự thi. Tác giả Nguyễn Đức Nguyên (Lạng Sơn) là một trường hợp đặc biệt, được phát hiện có năng khiếu từ khi còn chấp hành án phạt tù. Anh đã nỗ lực, đi từ trại giam đến… trại viết văn. Gần đây anh có tiểu thuyết “Núi mẹ” được xuất bản, gây được tiếng vang trong bạn đọc.
Với 56 tuổi đời, nhưng những gì mà tác giả Nguyễn Đức Nguyên trải qua thật là khủng khiếp: 4 lần bị bắt, 4 lần ngồi tù với tổng cộng là hơn 22 năm 9 tháng trong trại giam. Tức là hơn một nửa cuộc đời Nguyễn Đức Nguyên đã sống ở trong tù. Trong đó, có 500 ngày đêm ngồi trong phòng biệt giam, thấp thỏm chờ đợi vì không biết lúc nào sẽ bị giải ra pháp trường thi hành án... tử hình!
Điều gì đã làm anh có đủ dũng khí vượt qua để sống và viết? Đó chính là tình yêu. Tình yêu giữa con người với con người, quê hương, đất nước... ngay cả khi rơi vào vòng lao lý, anh cũng vẫn tin ở cuộc sống tươi đẹp với những con người giàu lòng trắc ẩn, nhưng vì một lý do nào đó mà họ phải tù tội, cũng giống như cuộc đời anh vậy. Đến với trại viết lần này, Nguyễn Đức Nguyên dự định viết một cuốn tiểu thuyết về các nhà giam trước năm 1975. Anh đang đi tìm kiếm tài liệu cho tác phẩm của mình.
Trại viết cũng có sự xuất hiện của tác giả Lê Duy Nghĩa, nguyên là cán bộ của Truyền hình An ninh (ANTV), luôn xoáy sâu vào những đề tài nóng trong xã hội. Hay nhà văn Nguyễn Đình Tú, nổi danh với tác phẩm “Xác phàm”, “Nháp”, “Kín”… Nhà văn trẻ tuổi nhất là Nguyễn Văn Học, từng tham gia nhiều trại viết và trình làng các tác phẩm “Rơi xuống vực sâu”, “Bão người”. Tham dự trại, anh viết tiểu thuyết “Khóc, cười rồi phục sinh”, viết về sự ăn năn của các phạm nhân trong trại giam.
2Từ lần đầu tiên được phát động vào năm 1999, cho đến nay đã có ba cuộc thi (1999-2002; 2007-2010; 2012-2015) được tổ chức thành công, thu hút sự tham gia hưởng ứng nhiệt tình của các nhà văn, các tác giả; gặt hái được nhiều thành tựu văn học chất lượng cao. Sau mỗi cuộc thi đã xuất hiện rất nhiều tác phẩm hay, gây tiếng vang trong và ngoài lực lượng, giành được nhiều sự quan tâm và yêu mến của bạn đọc. Có những tác giả sau khi tham gia cuộc thi đã vững vàng bước vào con đường văn chương, tạo lập được dấu ấn văn học trong lòng bạn đọc.
Như tác giả Đào Trung Hiếu, với tiểu thuyết trinh thám “Bão ngầm”, hấp dẫn người đọc bởi cách kể chuyện dí dỏm, nhưng không kém phần mềm mại. Mỗi chương tiểu thuyết là câu chuyện về một nhân vật, một sự kiện khác nhau, tưởng như không liên quan, nhưng càng về sau, tác giả càng khéo léo khi xâu chuỗi lại các sự kiện, các tuyến nhân vật, để rồi cảm xúc như bùng nổ khi người đọc bị lôi cuốn vào hành trình phá án ly kỳ, hấp dẫn như phim hành động của lực lượng Cảnh sát phòng chống tội phạm ma túy.
Có những nhà văn nổi tiếng tham gia cuộc thi đã viết thêm những tác phẩm ở một đề tài mới làm phong phú thêm văn nghiệp. Như nhà văn Phạm Quang Đẩu, ở cuộc thi lần trước ông đã đạt giải A với tiểu thuyết “Đơn tuyến”. Nhà văn Ma Văn Kháng đã đánh giá cao cuốn tiểu thuyết này: “Từ chất liệu có thực đến một tác phẩm văn chương, đó là tài nghệ và công phu sáng tạo của nhà văn Phạm Quang Đẩu. Lịch sử thì bề bộn một dòng chảy sôi sục. Con người thì nhỏ bé nhưng đã neo vào lịch sử và tác động vào lịch sử bằng một sức mạnh giản dị mà tầm vóc thì thật lớn lao. Đó là chân dung một nhà tình báo đặc sắc ít thấy mà tôi đã được thấy”.
Có thể nói, những cuộc vận động sáng tác văn học như thế này không chỉ làm tròn nhiệm vụ tuyên truyền chính trị sâu rộng về cuộc sống, chiến đấu và những gian khổ, hy sinh của người chiến sĩ công an, mà còn giúp định hình và phát triển vững chắc một mảng đề tài văn học liên quan đến lực lượng CAND, đồng thời cũng rất thu hút sự chú ý của công chúng.
Nhà văn Nguyễn Hiếu nhận xét: “Dòng văn học về đề tài CAND tuy có sau dòng văn học về đề tài quân đội, nhưng lại có tương lai phát triển rất rộng mở. Nếu biết nắm bắt, các tác giả sẽ cho ra đời những tác phẩm văn học trinh thám, truyện vụ án hấp dẫn, có thể chuyển thể thành những bộ phim và vở kịch hay, rất lôi cuốn đối với công chúng”.
Khẳng định giá trị của các cuộc thi, các trại viết, nhà phê bình Bùi Việt Thắng cho rằng, đó là những “cú hích” để kích thích các nhà văn sáng tác. Điều này đã thổi luồng khí mới vào đề tài an ninh. Còn Thượng tá Trần Cao Kiều - Phó giám đốc, Phó Tổng biên tập Nhà Xuất bản CAND nhấn mạnh vai trò to lớn của các nhà văn - những người gieo hạt, ươm mầm trên cánh đồng văn chương để gặt hái, thu hoạch những vụ mùa là các tác phẩm hay, ý nghĩa.
Nhiều tác phẩm đã thể hiện giá trị nhân văn sâu sắc, thấm đượm trong từng con chữ, từng lời văn, phản ánh chân thực những chiến công, đóng góp quên mình, những tấm lòng tận tụy và cả những hy sinh thầm lặng giữa thời bình của những chiến sĩ CAND kiên cường, bất khuất.