Thống đốc NHNN: Sẵn sàng ứng phó với những biến động

Tại phiên thảo luận chiều 28/10, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng trong bối cảnh các sức ép rất lớn, đặc biệt từ bên ngoài, việc tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa qua là phù hợp. Tuy nhiên, các áp lực thời gian tới lên thị trường tài chính - tiền tệ dự kiến vẫn gia tăng; trong khi lãi suất, tỷ giá tăng mạnh gần đây và room tín dụng không còn nhiều khiến khó khăn với doanh nghiệp gia tăng và đòi hỏi Chính phủ, NHNN cần tiếp tục chủ động, linh hoạt hơn trong điều hành.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng

Giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội quan tâm, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, các vấn đề các đại biểu nêu ra cũng là các vấn đề mà các NHTW đều phải đau đầu ứng phó hiện nay.

Đơn cử, nhiều đánh giá vào cuối năm 2021 cho rằng lạm phát chỉ là yếu tố tạm thời nhưng đến nay lạm phát cao đã trở thành xu hướng trên toàn thế giới, nhiều nước phải trải qua mức tăng 2 con số, buộc Fed và nhiều NHTW phải tăng lãi suất mạnh hơn dự kiến và nhiều khả năng tiếp tục tăng.

Cùng với đó, đồng USD liên tục mạnh lên khiến đồng nội tệ ở nhiều quốc gia mất giá mạnh từ 10-30%; dự trữ ngoại hối của các nước cũng suy giảm mạnh, đến nay giảm khoảng hơn 1.000 tỷ USD. Các yếu tố như vậy khiến NHTW các nước đều gặp khó khăn trong điều hành chính sách.

Bối cảnh thế giới biến động nhanh và phức tạp như vậy, cùng với diễn biến của thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản cũng tác động mạnh đến hoạt động tiền tệ, ngân hàng.

Trong khi đó, chính sách tiền tệ được giao nhiều nhiệm vụ, đa mục tiêu. Ngay cả trong bối cảnh lãi suất thế giới tăng, nhiệm vụ giao cho NHNN là làm sao giảm được lãi suất 0,5-1% trong năm 2022-2023. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn trong bối cảnh hiện nay.

Trong 9 tháng đầu năm, NHNN đã bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, điều hành linh hoạt các công cụ với liều lượng và vào các thời điểm hợp lý, qua đó góp phần kiểm soát lạm phát bình quân 9 tháng so với cùng kỳ chỉ tăng 2,73%, lạm phát cả năm 2022 nhiều khả năng tăng dưới 4%, thấp hơn nhiều so với các quốc gia khác.

Bên cạnh đó, tăng trưởng tín dụng so với cùng kỳ đã tăng 16-17%, là mức rất cao và cũng là yếu tố góp phần giúp cho tăng trưởng kinh tế năm nay dự kiến đạt 8%.

Với tỷ giá, NHNN đã điều hành sát, cho phép linh hoạt ở mức độ phù hợp, đồng bộ với các công cụ khác để ổn định được thị trường tiền tệ, ngoại hối.

Trên thị trường tiền tệ, thanh khoản 9 tháng đầu năm được điều tiết tốt; mặt bằng lãi suất dù không giảm được nhưng cũng chỉ tăng khoảng 0,3-0,4% so với cuối năm trước.

Tuy nhiên từ tháng 10/2022, thị trường tiền tệ và ngoại hối trong nước biến động mạnh, chủ yếu do tâm lý kỳ vọng, đặc biệt là xuất hiện các thông tin không đúng sự thật đã tác động mạnh tới hoạt động của các tổ chức tín dụng cũng như diễn biến thị trường ngoại tệ.

Trước tình hình đó, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành phối hợp chặt chẽ và phía NHNN chủ động đánh giá, xác định trọng tâm, trọng điểm thời gian này phải đảm bảo hoạt động ổn định của hệ thống ngân hàng, đảm bảo thanh khoản, sẵn sàng đáp ứng khả năng chi trả cho các tổ chức tín dụng.

Về ngoại hối, NHNN đã chủ động, linh hoạt, cho phép tỷ giá biến động linh hoạt hơn. Và lúc này NHTW phải tăng lãi suất để kiểm soát tỷ giá. Bởi thị trường ngoại hối ổn định là vô cùng quan trọng đối với niềm tin của thị trường, nhà đầu tư.

Qua thực tế điều hành, NHNN nhận thấy Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn, nên những tác động của thị trường tài chính, ngoại hối thế giới tới trong nước là tất yếu. Chúng ta phải sẵn sàng, chuẩn bị tâm thế để ứng phó với những biến động như vậy.

“Quan trọng trong điều hành chính sách kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ tại từng giai đoạn là phải xác định các mục tiêu trọng tâm, trọng điểm của giai đoạn đó là gì, nhưng xuyên suốt vẫn là phải kiểm soát được lạm phát, đảm bảo ổn định vĩ mô và đảm bảo an toàn hệ thống để thực hiện được mục tiêu phát triển đất nước”, Thống đốc NHNN nhấn mạnh.

Trong ngắn hạn, lựa chọn phải đánh đổi giữa các mục tiêu. Ví dụ, để ổn định tỷ giá thì chấp nhận lãi suất phải tăng. Lãi suất tăng có thể sẽ ảnh hưởng đến sản xuất, đến doanh nghiệp, đến tăng trưởng kinh tế. Tuy vậy, sau khi ổn định chúng ta sẽ có điều kiện để tăng tốc phát triển.

Chương trình hỗ trợ lãi suất 2% cũng nhận được nhiều ý kiến của các đại biểu. Thống đốc cho biết, NHNN đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành ban hành nghị định và thông tư hướng dẫn. Tuy nhiên về thực tiễn, số liệu thực hiện được còn rất thấp. Sự giám sát từ sớm, từ xa và những phân tích, đánh giá nguyên nhân của các đại biểu Quốc hội là hoàn toàn chính xác. NHNN và các bộ, ngành sẽ có những đánh giá trong thời gian tới.

Thống đốc thông tin, vừa qua chúng ta đã tổ chức các cuộc khảo sát liên ngành, đi thực tế các địa phương. Có địa phương, trong số 183 khách hàng đủ điều kiện vay vốn từ Chương trình này nhưng có tới 126 khách hàng không quan tâm đến hỗ trợ lãi suất và 46 khách hàng chưa có phản hồi. Đây là điểm cần phải quan tâm và Thống đốc cho biết trong thời gian tới sẽ phối hợp để đánh giá, tiếp tục khảo sát và sẽ có văn bản báo cáo Chính phủ trước khi báo cáo Quốc hội.