Thu gom bóng đèn đã qua sử dụng: DN thể hiện trách nhiệm

Có cấu tạo là ống thủy tinh, mặt trong ống có phủ lớp bột huỳnh quang với thành phần chủ yếu là hợp chất phốt pho, hơi thủy ngân và khí trơ (acgon, kripton), đèn compact được khuyến nghị sử dụng và xử lý lúc thải bỏ đúng cách. Bởi khi sử dụng, nếu không may để bóng bị nứt và vỡ thì thủy ngân, bột phốt pho trong bóng sẽ thoát ra ngoài, gây hại cho môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

DN cần nỗ lực trong việc thu gom bóng đèn đã qua sử dụng

Bột phốt pho, khi tiếp xúc trực tiếp với da người có thể gây bỏng phốt pho. Người bị bỏng phốt pho, nếu không vệ sinh đúng cách sẽ bị nhiễm trùng, gây lở loét hoặc hoại tử. Cùng với bột phốt pho, trong bóng đèn compact còn có thủy ngân được sử dụng ở dạng nguyên tố, người khi hít vào sẽ hấp thu nhanh qua đường hô hấp, qua màng phế nang vào máu, đến thận, gan, hệ thần kinh trung ương… và tập trung gây tổn thương.

Theo CTCP Bóng đèn Điện Quang, công nghệ sản xuất bóng đèn trước đây là sử dụng thủy ngân dạng lỏng nên với hàm lượng nhiều gây ra những ảnh hưởng không mong muốn khi bị vỡ. Với Điện Quang, những năm gần đây, công ty đã chuyển sang công nghệ dùng amalgam (thủy ngân dạng rắn), hạn chế được tối đa tác hại đến người dùng, đồng thời có thể thu gom và tái chế sản phẩm một cách dễ dàng.

Trong quá trình xử lý bóng đèn hỏng, những bộ phận có thể tái chế gồm vỏ thủy tinh, hạt amalgam, đuôi đèn… Tuy nhiên, chỉ có những đơn vị có trách nhiệm mới được phép thu gom, tái chế. Người sử dụng không được tự ý đập vỡ bóng đèn hoặc tùy tiện xử lý, tránh nguy cơ phát tán thủy ngân ra ngoài môi trường.

Theo thống kê của Tổng cục Môi trường, tính đến nay cơ quan này đã cấp giấy phép quản lý chất thải nguy hại (CTNH) cho 106 DN trên toàn quốc, nhưng chỉ có 24 DN có trang bị thiết bị xử lý bóng đèn huỳnh quang, compact thải bỏ. Tổng cục Môi trường đánh giá, vấn đề thu gom CTNH liên quan đến bóng đèn thải đạt kết quả rất thấp, việc xử lý chủ yếu thực hiện tại các cơ sở tư nhân.

Đối với các cơ sở hành nghề xử lý CTNH, công suất thiết bị xử lý bóng đèn huỳnh quang thải chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với lượng bóng đèn phải xử lý phát sinh thường xuyên. Kèm theo đó, công nghệ xử lý bóng đèn thải hiện có của Việt Nam chưa hiện đại, còn sử dụng các công nghệ đa dụng cho nhiều loại CTNH…

Gần đây, CTCP Bóng đèn Điện Quang đã thực hiện khảo sát về thói quen của người tiêu dùng khi thải bỏ sản phẩm bóng đèn đã qua sử dụng và thực trạng thu gom, xử lý sản phẩm bóng đèn đã qua sử dụng hiện nay. Kết quả cho thấy, với số lượng bóng đèn thải bỏ nhỏ lẻ, không thường xuyên, phần lớn người dân không phân loại để đưa đến các điểm thu gom, xử lý theo tiêu chuẩn quy định mà thải bỏ chung với các loại rác thải sinh hoạt thông thường.

Bên cạnh đó, phần lớn các cơ sở phân phối bóng đèn hiện nay là các cửa hàng, đại lý nhỏ lẻ với chủng loại sản phẩm kinh doanh đa dạng như bóng đèn, pin, ắc quy, thiết bị điện… từ nhiều nhà sản xuất khác nhau. Do đó, sẽ khó khăn khi yêu cầu họ tiếp nhận, thu hồi, phân loại từng sản phẩm đã qua sử dụng của từng nhà cung ứng, đáp ứng các điều kiện kỹ thuật về điểm thu hồi.

Chính vì vậy, hiện Điện Quang đã lập kế hoạch và đẩy mạnh hợp tác với các cơ sở có chức năng xử lý, tái chế CTNH nhằm thiết lập và mở rộng các điểm tập trung thu gom, xử lý sản phẩm bóng đèn đã qua sử dụng; khắc phục tình trạng thu gom, tái chế manh mún, gây tác động xấu đến môi trường.

Các chuyên gia môi trường cho rằng, để xử lý hiệu quả chất thải bóng đèn tại Việt Nam, một mặt cần nghiên cứu, xây dựng và ban hành các bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật làm cơ sở cho việc xử lý chất thải bóng đèn. Mặt khác, thúc đẩy việc tái chế, tận dụng các vật liệu cấu thành bóng đèn huỳnh quang bằng cách đẩy mạnh thu gom, phân loại và tái chế theo yêu cầu; thúc đẩy phát triển công nghệ xử lý CTNH cả về số lượng và chất lượng.