Thực thi tốt sở hữu trí tuệ để hội nhập thành công

Cơ hội rộng mở

T.S. Võ Trí Thành, Viện trưởng BCSI cho rằng, Quốc hội đã thông qua Hiệp định Thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam (EVFTA) vào ngày 28/5 nên các doanh nghiệp Việt cần phải trau dồi thêm kiến thức về xây dựng hình ảnh thương hiệu, tăng “sức đề kháng” để có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Theo ông Thành thời gian tới, khi EVFTA chính thức đi vào hiệu lực, Việt Nam kỳ vọng lĩnh vực xuất khẩu tăng 42,7% vào năm 2025 và 44,35% vào năm 2030; đầu tư doanh nghiệp được kích thích tăng trưởng; thể chế kinh tế được cải cách, hoàn thiện để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.

Nhận thức và thực thi đầy đủ các cam kết về quyền SHTT giúp DN nâng cao năng lực cạnh tranh

Khẳng định Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và EVFTA sẽ mang lại những cơ hội xuất khẩu lớn cho Việt Nam với những mặt hàng như: dệt may, da giầy, nông sản, đồ gỗ…, nguyên Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội Vũ Vinh Phú cho biết, khả năng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU sẽ tăng thêm 20% vào năm 2020; 42,7% vào năm 2025 và 44,37% vào năm 2030. Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu của EU vào Việt Nam cũng sẽ tăng lên nhưng ở mức độ thấp hơn: 15,28% vào năm 2020; 33,05% vào năm 2025 và 36,7% vào năm 2030.

Về mặt vĩ mô, GDP của Việt Nam sẽ tăng thêm ở mức bình quân 2,18% - 3,25% (2019-2023); 4,57%-5,3% (2024-2028) và 7,07%-7,72% (2029-2033).

Về nhập khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam cũng sẽ được lợi từ nguồn hàng hóa nguyên vật liệu từ EU với chất lượng cao và ổn định, mức giá hợp lý. Đồng thời, Việt Nam cũng có cơ hội nhập khẩu các máy móc, thiết bị công nghệ kỹ thuật cao nhằm nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng sản phẩm của mình.

“Như vậy, rất trùng hợp là sau khi Việt Nam giải quyết được dịch Covid-19 đã có trong tay một lợi thế rất lớn để khai thác một thị trường với quy mô 18.000 tỷ USD bình quân hàng năm”, ông Phú cho hay.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, ông Vũ Vinh Phú nhận định, các cam kết trong Hiệp định EVFTA sẽ tạo ra sức ép cạnh tranh lớn hơn đối với các doanh nghiệp Việt Nam như các ngành dược phẩm, dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, logistic…

“Rõ ràng khi tham gia CPTPP và EVFTA là chúng ta đã bước vào một sân chơi lớn, một sân chơi chất lượng cao, chúng ta chấp nhận đến với các khó khăn thách thức mới để cạnh tranh với các nước lớn. Rồi đây Chính phủ chắc chắn sẽ ban hành kế hoạch thực hiện những Hiệp định này nhằm triển khai đúng, đầy đủ các cam kết, giúp hiện thực hóa các lợi ích do các Hiệp định đem lại cho người dân và cho các doanh nghiệp”, ông Phú nói.

Nâng cao ý thức về thực thi sở hữu trí tuệ

Cơ hội từ hai Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới rất rộng mở nhưng để hội nhập thành công thì lại đòi hỏi cả một chặng đường dài. Một trong những vấn đề nan giải đang “cản bước” doanh nghiệp thời điểm này là vấn đề sở hữu trí tuệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Bàn về vấn đề này, TS Võ Trí Thành cho rằng, 2 FTA thế hệ mới là CPTPP và EVFTA có mức độ tự do hóa thương mại đầu tư rất cao, phạm vi điều chỉnh bao trùm nhiều lĩnh vực.

Đặc biệt, cam kết về quyền sở hữu trí tuệ trong hai hiệp định này sâu hơn, đáng kể so với chuẩn mực trong Hiệp định về quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến thương mại (TRIPs) của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Việc nhận thức và thực thi đầy đủ các cam kết về quyền sở hữu trí tuệ trong CPTPP và EVFTA có ý nghĩa quan trọng, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng vị thế thị trường và phát triển bền vững.

ThS. Vũ Xuân Trường, Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh đánh giá, sở hữu trí tuệ đóng vai trò đảm bảo môi trường pháp lý lành mạnh, bảo vệ kết quả sáng tạo, kỹ thuật, bảo vệ người tiêu dùng và xã hội thông qua việc kiểm soát hàng hóa, sản phẩm có chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, ngăn chặn hàng giả. Bên cạnh đó, sở hữu trí tuệ khẳng định vị trí độc quyền của doanh nghiệp được cấp quyền sở hữu trí tuệ về các sáng chế, nghiên cứu, sản phẩm...

“Trong khi đó, trên thực tế, hầu hết các tổ chức, cá nhân, doanh nhân, doanh nghiệp đều ít quan tâm đến sở hữu trí tuệ. Việc nhận diện những thách thức đối với việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ của Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tránh những rủi ro trong dài hạn, cũng như có những điều chỉnh phù hợp”, ông Trường nói.

TS. Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) cho rằng, dù có EVFTA, doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải cạnh tranh khốc liệt với các quốc gia khác tại thị trường EU. Và “quốc nạn” vi phạm bản quyền, tiêu thụ hàng giả, hàng nhái và tin giả là một trong những vấn đề gây ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh thương hiệu của các doanh nghiệp.

Từ thực tế trên, ThS. Vũ Xuân Trường đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao ý thức về thực thi sở hữu trí tuệ tại Việt Nam như: Cần đẩy mạnh thực hiện cơ chế, phối hợp đồng bộ từ nhiều bên để xây dựng và hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh cho các doanh nghiệp Việt; đột phá trong khâu đổi mới hệ thống sáng tạo quốc gia, trong đó, doanh nghiệp được đặt ở vị trí trung tâm, Nhà nước, Viện nghiên cứu, các trường đại học là “ba đỉnh của một tam giác đều”; doanh nghiệp cần nâng cao ý thức, không buôn bán, kinh doanh hàng giả, tiếp tay cho các hành vi vi phạm pháp luật; nâng cao nhận thức của công chúng về sở hữu trí tuệ.