Trump áp đặt thuế thép và nhôm, nhưng miễn cho Canada, Mexico
Mô tả việc bán tháo thép và nhôm tại thị trường Mỹ là “một cuộc tấn công vào đất nước chúng tôi”, Trump cho biết trong một tuyên bố của Nhà Trắng rằng kết quả tốt nhất là sẽ thúc đẩy các công ty chuyển nhà máy và công xưởng của họ đến Mỹ. Ông nhấn mạnh rằng, sản xuất kim loại trong nước là rất quan trọng đối với an ninh quốc gia. “Nếu bạn không muốn nộp thuế, hãy đưa nhà máy của bạn đến Mỹ”, Trump nói thêm.
Kế hoạch cắt giảm thuế, bắt đầu trong 15 ngày, đã khấy động làn sóng phản đối của các lãnh đạo doanh nghiệp và các đảng viên Cộng hòa của Trump, những người lo ngại các động thái này có thể dẫn đến hành động trả đũa của các nước khác và điều đó sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ.
Chỉ vài phút sau khi thông báo được phát hành, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Jeff Flake cho biết ông sẽ đưa ra một dự luật để hủy bỏ quyết định thuế nhập khẩu trên. Nhưng điều đó chắc chắn đòi hỏi Quốc hội phải tập hợp hai phần ba số phiếu ủng hộ để đưa ra quyết định phủ quyết lệnh của ông Trump.
Trong khi đó, một số đảng viên Dân chủ đã ca ngợi động thái này, trong đó có Thượng nghị sĩ Joe Manchin của Tây Virginia, người đã nói đây là “quá khứ để bảo vệ lợi ích của chúng ta, an ninh và công nhân của chúng ta trong nền kinh tế toàn cầu và đó chính là điều mà Tổng thống đề xuất với các mức thuế này”.
Thông báo bất ngờ của Trump về kế hoạch thuế nhập khẩu vào tuần trước đã khiến thị trường chứng khoán lao dốc khi nó mở ra viễn cảnh về một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu. Tuy nhiên Trump dường như đã thừa nhận một số điểm sau sự phản ứng của các nhà lập pháp Cộng hòa, các nhóm ngành công nghiệp và các đồng minh Mỹ ở nước ngoài.
Canada, nước cung cấp thép và nhôm lớn nhất cho Mỹ, hoan nghênh thông tin sẽ không phải chịu thuế, nhưng tuyên bố sẽ tiếp tục gây sức ép cho đến khi mối đe dọa của thuế đã biến mất. Trump miễn trừ thuế thép và nhôm đối với các quốc gia “đối xử với chúng tôi một cách công bằng về thương mại”, một động thái nhằm gây áp lực lên Canada và Mexico trong cuộc đàm phán lại về Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA).
Tuy nhiên, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo nói, các cuộc đàm phán NAFTA là “độc lập” với các hành động áp thuế nhập khẩu của Trump và sẽ không chịu áp lực từ bên ngoài.
Với các quốc gia khác, một quan chức cao cấp của chính quyền Trump cho biết các nước khác có thể tìm kiếm các cuộc đàm phán với Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer để tìm ra “những biện pháp thay thế” để giảm bớt mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Mỹ do xuất khẩu thép và nhôm của họ sang Mỹ.
Không rõ là chúng có liên quan đến hạn ngạch hay hạn chế xuất khẩu tự nguyện, nhưng vị quan chức trên cho biết, miễn trừ vĩnh viễn đối với Canada và Mexico có thể dẫn đến mức thuế cao hơn đối với các nước khác để duy trì mục tiêu sử dụng 80% năng lực cho các nhà sản xuất trong nước.
“EU là một đồng minh thân cận của Mỹ và chúng tôi tiếp tục cho rằng EU nên được loại khỏi các biện pháp này. Tôi sẽ tìm hiểu rõ ràng hơn về vấn đề này trong những ngày tới”, Uỷ viên Thương mại châu Âu Cecilia Malmstrom cho biết.
Còn tại Bắc Kinh, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết vào thứ Sáu rằng, họ “kiên quyết phản đối” thuế nhập khẩu và điều đó sẽ “ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự bình thường của thương mại quốc tế”.
Mặc dù xuất khẩu thép của Trung Quốc sang Mỹ đã bị ngăn chặn bởi thuế chống bán phá giá trước đó, nhưng mức thuế nhập khẩu vì lý do an ninh quốc gia theo “mục 232” được xem là nhằm tạo áp lực buộc Bắc Kinh phải cắt giảm năng lực sản xuất thép và nhôm dư thừa đã làm giảm giá toàn cầu.
Trong khi đó, các ngành công nghiệp thép và nhôm tiêu dùng của Mỹ đã chỉ trích gay gắt quyết định thuế nhập khẩu này đã phá hoại họ vì chi phí cao hơn.
“Mỹ sẽ trở thành một ốc đảo giá thép cao, kết quả là các khách hàng của chúng tôi chỉ cần tìm nguồn cung ứng các sản phẩm của chúng tôi từ các đối thủ cạnh tranh ở nước ngoài và nhập khẩu chúng vào Mỹ miễn thuế", các hiệp hội gia công kim loại chính xác và gia công cơ khí chính xác nói trong một tuyên bố chung.
Đáng lo hơn cả là một số đối tác thương mại lớn cho biết họ có thể trả đũa lại hành động này. Các biện pháp đối phó có thể bao gồm thuế nhập khẩu vào Liên minh châu Âu đối với cam, thuốc lá và bourbon của Hoa Kỳ. Xe máy Harley-Davidson cũng đã được đề cập, nhắm mục tiêu vào quê hương của Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan ở Wisconsin.
Ngay cả khi Trump đe dọa thuế quan và thúc giục các đối tác NAFTA của ông, 11 quốc gia đã tập trung ở Chile để ký kết một Hiệp định thương mại tự do mang tính bước ngoặt của khu vực châu Á - Thái Bình Dương (CPTPP), đó là Hiệp định mà Trump đã rút lui khi mới nhậm chức vào năm ngoái.