Từng bước cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh

Theo nhận định của các chuyên gia, những thay đổi tích cực từ Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp 2020 sẽ góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, trở thành công cụ hữu hiệu để cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài trong bối cảnh mới. Tuy nhiên, một số hạn chế, chồng chéo giữa các luật, thủ tục hành chính rườm rà… vẫn là những điểm cần lưu ý trong thời gian tới.

Những thay đổi tích cực về môi trường pháp lý đầu tư kinh doanh sẽ góp phần thúc đẩy DN phát triển trong thời gian tới

Phát biểu tại Hội thảo “Những điểm mới và những lưu ý cho doanh nghiệp về Luật Đầu tư 2020 và Luật Doanh nghiệp 2020”, bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh cho rằng: Luật Đầu tư 2020 được ban hành với mục tiêu là nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút đầu tư phù hợp với chiến lược phát triển của từng ngành, từng địa bàn. Đồng thời tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện hơn nữa cho việc đầu tư, sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, Luật Doanh nghiệp 2020 cũng rút ngắn thời gian, chi phí cho việc thành lập DN, rút ngắn thời gian trong khởi sự kinh doanh, góp phần nâng cao xếp hạng chỉ số khởi sự kinh doanh của Việt Nam.

Đồng tình với quan điểm trên, TS.Trần Du Lịch, Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) nhận định: Mục đích cuối cùng của việc sửa đổi luật là tạo môi trường pháp lý thông thoáng, giúp DN Việt tận dụng được những cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA), hướng tới mục tiêu môi trường kinh doanh của Việt Nam ở top ASEAN 4.

Phân tích về những điểm mới của Luật Doanh nghiệp 2020, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết: Năm 2009, Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá mức độ quản trị DN ở Việt Nam theo Luật Doanh nghiệp 2005 là 171/171 quốc gia, và với Luật Doanh nghiệp 2014, Việt Nam đã nâng lên 90 bậc trên bảng xếp hạng, xếp 87/171 quốc gia, đây là bước đột phá về quản trị DN và quản trị công ty. Với bước phát triển đó, Luật Doanh nghiệp 2020 tiếp tục đặt mục tiêu về nâng cao quản trị công ty và hướng tới top 50 quốc gia.

Theo Phó Viện trưởng CIEM, thay đổi đầu tiên có thể kể đến ở Luật Doanh nghiệp 2020 đó là về dấu của DN. Luật Doanh nghiệp 2014 quy định dấu DN là do cơ quan công an cấp, Luật Doanh nghiệp 2020 cho phép DN tự làm con dấu, trao toàn bộ quyền cho DN và bỏ thủ tục thông báo mẫu dấu cho cơ quan kinh doanh.

Đồng thời, việc đăng ký kinh doanh cũng trở nên dễ dàng hơn khi có hệ thống đăng ký kinh doanh hoàn toàn qua mạng hoặc đăng ký qua dịch vụ bưu chính.

Bên cạnh đó, theo ông Hiếu, một trong những thay đổi quan trọng nhất của Luật Doanh nghiệp 2020 là hướng tới nâng cao khả năng quản trị cho DN, thông qua việc sửa đổi một số điều như trách nhiệm của người quản lý, quyền cổ đông, cho phép cổ đông được kiện người quản lý để bảo vệ quyền lợi của mình.

Ngoài ra, Luật Doanh nghiệp 2020 cũng nâng cao việc bảo vệ quyền của cổ đông. Khi cổ đông sở hữu một lượng cổ phần nhất định sẽ có quyền triệu tập cuộc họp… Nếu Luật Doanh nghiệp 2014 yêu cầu nhóm cổ đông này phải sở hữu 10% cổ phần trở lên, và tối thiểu từ 6 tháng trở lên thì điều này đã hoàn toàn bỏ trong luật mới, đồng thời giảm yêu cầu cổ phần từ 10% xuống còn 5%. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, đại hội đồng cổ đông có quyền bãi nhiệm kiểm toán viên độc lập và có quyền thay kiểm toán viên khác.

Về Luật Đầu tư 2020, theo ông Phạm Tuấn Anh - Phó phòng Kinh tế đối ngoại, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. HCM, một trong những nội dung đặc biệt, cũng được sửa đổi lần này là bãi bỏ một số ngành nghề khác trong kinh doanh có điều kiện. Đây là điểm nhấn quan trọng, góp phần tháo gỡ khó khăn không chỉ ở luật này mà cả các luật khác liên quan đến những dự án đầu tư.

Ông Phạm Tuấn Anh cũng nhận định, quy định về thủ tục đầu tư và điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài; thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư là hai điểm nhấn quan trọng nhất của Luật Đầu tư 2020. Với những thay đổi trên sẽ tháo gỡ những khó khăn lớn nhất mà các nhà đầu tư đang gặp phải hàng ngày.

Ngoài ra, các quy định về ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cũng được tập trung trong lần sửa luật này. Theo ông Tuấn Anh, trong giai đoạn đang có biến động lớn về sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư trên thế giới và trước sự cạnh tranh giữa các nước để thu hút đầu tư, ưu đãi sẽ là một công cụ hữu hiệu để thu hút đầu tư vào Việt Nam.

Bên cạnh những thay đổi tích cực từ Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp 2020, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, một trong những điểm vướng mắc nhất về thể chế hiện nay đó là xung đột giữa các luật, dù đã tích cực tháo gỡ nhưng vẫn còn nhiều điểm chồng chéo ở hai luật này.

Đồng thời, theo ông Tuấn, mặc dù hộ kinh doanh chiếm 30% GDP nhưng vẫn chưa được luật hóa, không được hưởng các chương trình hỗ trợ, ưu đãi. Bên cạnh đó, khoảng cách thực tế giữa luật và thủ tục hành chính vẫn chưa được cải thiện, đây là một điểm tồn tại gây khó khăn cho DN, vì thế cần cải thiện trong thời gian tới.