Báo động vi phạm sở hữu trí tuệ

	Gian nan chống vi phạm sở hữu trí tuệ
	Vi phạm sở hữu trí tuệ: Đấu tranh mạnh, xử lý triệt để
	Sở hữu trí tuệ: Người trong cuộc còn thờ ơ

Theo thông tin từ Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), trong năm 2016, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý khoảng 2.530 vụ việc vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT), bao gồm sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng nhái... và tịch thu gần 97.194 sản phẩm vi phạm. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm SHTT không giảm mà có biểu hiện tăng lên. Chỉ tính trong 6 tháng đầu năm 2017, số vụ vi phạm phải xử lý đã lên 2.721 vụ với giá trị hàng hóa vi phạm khoảng 21,82 tỷ đồng, tiền phạt nộp về ngân sách nhà nước là 16,8 tỷ đồng.

Nhiều “chợ” phụ tùng xe máy hoạt động công khai, khó kiểm soát

Cũng theo thống kê của cơ quan nói trên, hiện trạng vi phạm quyền SHTT trong ngành công nghiệp xe máy nổi lên là vấn đề đáng quan tâm. Trong 6 tháng đầu năm nay, số lượng phụ tùng xe máy giả bị xử lý là khoảng 9.730 phụ tùng các loại, phần lớn phụ tùng này là nhập lậu (9.192 phụ tùng) và số còn lại là phụ tùng sản xuất trong nước và được gắn nhãn hiệu giả. Đối với mặt hàng xe chạy điện, trong 6 tháng đầu năm 2017, tổng số vụ kiểm tra xử lý là 733 vụ, tổng giá trị hàng hóa vi phạm là hơn 2 tỷ đồng, số tiền xử phạt là gần 1,2 tỷ đồng.

Ông Lê Xuân Lộc, luật sư về SHTT của Công ty Luật T&G cảnh báo, hiện trên thị trường còn lưu hành rất nhiều xe điện lắp ráp trong nước hay nhập khẩu từ Trung Quốc. Các xe này có kiểu dáng na ná kiểu dáng công nghiệp đã đăng ký bảo hộ của các hãng sản xuất xe máy lớn ở Việt Nam như Honda, Yamaha, Piaggio, đặc biệt là kiểu dáng xe Vespa của Piaggio.

Chia sẻ về nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Nguyễn Trọng Tín, Phó cục trưởng Cục Quản lý thị trường, với đặc thù các phương tiện cần phải sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ, nhu cầu về thay thế phụ tùng xe là rất lớn. Chính vì vậy, các đối tượng nhập khẩu, sản xuất và buôn bán phụ tùng giả luôn bất chấp quy định cấm của pháp luật để thực hiện các hành vi vi phạm.

Đối với các nhà sản xuất phương tiện giao thông nói chung và các nhà sản xuất xe máy nói riêng, phụ tùng xe giả mạo nhãn hiệu luôn là một vấn đề nhức nhối. Bên cạnh tác động xấu đến cơ hội kinh doanh, lợi nhuận của DN làm ăn chân chính, sự có mặt của hàng giả còn khiến uy tín của các nhà sản xuất xe máy bị ảnh hưởng. Hơn hết, phụ tùng giả với chất lượng kém sẽ đe dọa đến chất lượng chung của phương tiện và sự an toàn của người điều khiển phương tiện đó.

TS. Luật học Nguyễn Như Quỳnh, Phó Chánh thanh tra về SHTT thuộc Bộ Khoa hoa và Công nghệ chia sẻ, các hành vi xâm phạm quyền SHTT trong lĩnh vực xe máy rất đa dạng và khá phức tạp. Các hành vi vi phạm này gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định đẩy mạnh đầu tư của các DN trong ngành, đến quyền lợi của người tiêu dùng.

Vì đây là hành động vi phạm quy định về SHTT, chủ thể bị vi phạm có quyền áp dụng các biện pháp pháp lý thích hợp để bảo vệ quyền lợi của mình. Ông Lê Xuân Lộc cho biết năm 2015, Tập đoàn Piaggio thông qua Công ty Piaggio Việt Nam đã khiếu nại thành công Công ty sản xuất xe máy điện DK về hành vi sản xuất xe điện có kiểu dáng giống xe Vespa của Piaggio. Cơ quan thực thi đã tịch thu và tiêu hủy tại nhà máy của công ty vi phạm hơn 100 xe điện và áp dụng hình thức phạt hành chính gần 200 triệu đồng.

Chia sẻ kinh nghiệm về thực trạng phòng chống hàng giả tại Nhật Bản, ông Shigehiro Kondo, Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Nhật Bản cho biết, Chính phủ nước này đã rất chủ động hỗ trợ các DN trong hoạt động phòng chống hàng giả, hàng nhái. Văn phòng Bảo vệ quyền SHTT được thành lập dưới sự quản lý của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, nhằm tiếp nhận các yêu cầu tư vấn, cung cấp thông tin và phối hợp với các bộ, ngành liên quan để từ đó có sự hỗ trợ kịp thời và cần thiết.

Ngoài ra, Chính phủ Nhật Bản còn thiết lập và vận hành hệ thống kiến nghị liên quan đến vi phạm SHTT ở nước ngoài để có thể thực hiện việc điều tra thông qua việc kiểm tra hệ thống pháp luật tại các nước có sự vi phạm và tham vấn với chính phủ các nước đó.

Về vấn đề này, đại diện Ban điều hành Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMA) kiến nghị đề xuất hai nhóm giải pháp: Một là, kiện toàn lại khung pháp lý với một số đề xuất như mở rộng đối tượng SHTT, nâng cao chế tài xử phạt bằng tiền (thậm chí cả hình sự) đối với hành vi vi phạm pháp luật SHTT. Hai là, nâng cao năng lực kiểm soát hành vi vi phạm SHTT, trong đó có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các DN, các hiệp hội và các cơ quan quản lý nhà nước.