Cho vay đóng tàu 67: Kỳ vọng tăng trong năm mới

Tăng 3,6 lần trong 6 tháng

Xác định cho ngư dân vay đóng tàu không chỉ là hoạt động kinh doanh thông thường mà còn trở thành nhiệm vụ chính trị của các NHTM, nên thời gian qua, thực hiện Nghị định 67/2014/NĐ-CP về một số chính sách phát triển thủy sản và Nghị định 89/2015/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung Nghị định 67, hệ thống NH đã nỗ lực phối hợp với các bộ, ngành, chính quyền địa phương giải ngân chương trình cho vay này.

Qua hơn 1 năm triển khai Nghị định 67, tốc độ cho vay của các NH đã tăng mạnh

Số liệu từ Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), qua hơn 1 năm triển khai, tốc độ cho vay của các NH đã tăng mạnh: nếu như cuối năm 2014 mới ký được 2 hợp đồng đóng mới tàu thì đến nay các NHTM Nhà nước đã ký hợp đồng tín dụng để đóng mới, nâng cấp 271 tàu (đóng mới 266 tàu, nâng cấp 5 tàu) với tổng số tiền trên 2.908 tỷ đồng. Như vậy tốc độ cho vay càng về sau này càng tăng khi số lượng hợp đồng tín dụng đã ký kết cho vay đóng tàu đến nay tăng hơn 3,6 lần so với thời điểm 30/6/2015.

Trong quá trình triển khai cho vay, ngành NH cũng ghi nhận một số địa phương đã rất tích cực triển khai ngay khi có Nghị định của Chính phủ và văn bản hướng dẫn của các Bộ, ngành liên quan nên bước đầu chương trình tín dụng này đã đạt được kết quả nhất định tại nhiều tỉnh như Quảng Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Nam Định, Tiền Giang, Quảng Bình, Nghệ An, Bình Thuận, Quảng Trị.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nam Định, qua 3 đợt, UBND tỉnh đã phê duyệt được 34/34 tổ chức, cá nhân xin đóng mới tàu cá vỏ thép. Sau khi được UBND tỉnh phê duyệt, các tổ chức, cá nhân đã tiếp cận các NHTM trên địa bàn tỉnh để được vay vốn đóng mới tàu cá vỏ thép, trong đó, số lượng tàu đã được các NHTM tiếp cận là 31 tàu. Số lượng tàu đã được các NHTM nhận hồ sơ vay vốn là 31 tàu. Đã có 20 chủ tàu ký được hợp đồng tín dụng với BIDV và Agribank Chi nhánh Nam Định đang triển khai đóng mới. Trong đó, huyện Hải Hậu 7 tàu, huyện Nghĩa Hưng 7 tàu, huyện Giao Thủy 6 tàu. Đều là tàu khai thác hải sản xa bờ.

Các TCTD đã rất tích cực trong triển khai chương trình tàu “67” nhưng thực tế cũng gặp không ít vướng mắc. Đơn cử, NH phụ trách phần vốn, còn thiết kế mẫu tàu, quy định về sử dụng máy tàu… hay xét duyệt danh sách đối tượng được vay vốn lại phải chờ các đơn vị liên quan, chính quyền địa phương.

Ngoài ra, vẫn còn một số khó khăn ảnh hưởng tiến độ cho vay của ngành NH như: Nhiều ngư dân cân nhắc về quyết định đóng mới tàu vì vốn quá lớn trong khi khả năng quản lý, hiệu quả và khả năng trả nợ vay chưa thật rõ ràng.

Vấn đề khác, hiện nay có ít cơ sở đóng tàu vỏ thép và các cơ sở này ở xa địa phương (chủ yếu Hải Phòng và Khánh Hòa) nên ngư dân lo ngại việc không có khả năng để giám sát quá trình đóng tàu, đặc biệt là tàu vỏ thép về chất lượng, chủng loại các trang thiết bị, ngư lưới cụ.

Bên cạnh đó, ngư dân chưa có kinh nghiệm trong việc sử dụng tàu vỏ thép, vỏ vật liệu mới nên họ còn do dự, vẫn có tâm lý muốn đóng tàu vỏ gỗ. Và thực tế cơ sở hạ tầng thiết yếu về cảng, luồng lạch chưa đảm bảo… Và điều ngư dân lo lắng nhất là đầu ra của sản phẩm. Nếu sức tiêu thụ của thị trường không ổn định hoặc giảm trong khi sản phẩm được khai thác với số lượng lớn sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả đóng mới tàu.

Tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy cho vay

Sau một thời gian triển khai, nhiều vướng mắc khi thực hiện Nghị định 67 đã được cơ quan quản lý điều chỉnh tại Nghị định số 89/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 67. Nghị định 89 đã sửa đổi một số nội dung mới với nhiều ưu đãi cho ngư dân. Chính vì vậy, sự kỳ vọng vào việc cho vay đóng tàu sẽ tăng mạnh vào năm 2016 hoàn toàn có cơ sở.

Liên quan tới lĩnh vực NH, Nghị định 89 đã bổ sung quy định hạn mức vay, lãi suất vay và mức bù chênh lệch lãi suất trường hợp gia cố bọc vỏ thép; bọc vỏ vật liệu mới.

Cụ thể, đối với trường hợp gia cố bọc vỏ thép, bọc vỏ vật liệu mới, mua ngư lưới cụ, trang thiết bị hàng hải, trang thiết bị khai thác, máy móc trang thiết bị bảo quản sản phẩm, trang thiết bị bốc xếp hàng hóa, chủ tàu được vay vốn NHTM tối đa 70% tổng giá trị nâng cấp với lãi suất 7%/năm, trong đó chủ tàu trả 3%/năm, ngân sách nhà nước cấp bù 4%/năm.

Nghị định 89 cũng bổ sung quy định tàu cá đóng mới phải sử dụng máy thủy mới, trường hợp nâng cấp máy tàu có thể sử dụng máy thủy mới hoặc máy thủy đã qua sử dụng theo quy định.

Theo quy định mới, các TCTD tham gia chương trình sẽ nâng thời gian cho vay hỗ trợ lãi suất đối với tàu vỏ thép, vỏ vật liệu mới từ 11 năm lên 16 năm và có quy định về việc hồi tố đối với các hợp đồng tín dụng ký trước ngày Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 67 có hiệu lực.

Đồng thời, năm đầu tiên kể từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên, chủ tàu được miễn lãi và chưa phải trả nợ gốc, ngân sách nhà nước cấp bù số lãi vay của chủ tàu được miễn năm đầu cho các NHTM. Quy định này được áp dụng cả với những hợp đồng vay vốn NHTM đóng mới tàu cá vỏ thép, vỏ vật liệu mới theo quy định tại Nghị định số 67/2014/NĐ-CP.

Tại Hội nghị đánh giá kết quả Nghị định 67 và triển khai Nghị định 89 do Bộ Nông nghiệp và Phát triền nông thôn mới đây, đại diện Bộ này cho biết, Bộ sẽ ban hành thông tư quy định về việc sử dụng máy thủy cũ trong nâng cấp tàu cá; xây dựng, công bố các thiết kế mẫu tàu vỏ composite để ngư dân địa phương lựa chọn, áp dụng. Tham mưu lựa chọn một số địa phương xây dựng các thiết kế mẫu tàu vỏ gỗ phù hợp với tập quán của ngư dân và đặc thù vùng biển…

Các quy định về cho vay đóng “tàu 67” đã được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế, song có một vấn đề rất quan trọng, mang tính quyết định trong việc đưa chính sách vào cuộc sống chính là công tác tuyên truyền.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Nông thôn tỉnh Nghệ An đề nghị: cần phải tiếp tục tuyên truyền các nội dung của nghị định và thông tư liên quan trên các phương tiện thông tin đại chúng tại địa phương để ngư dân hiểu và thực hiện. Đặc biệt, về phía NH, cần cử cán bộ có chuyên môn trực tiếp hướng dẫn ngư dân lập hồ sơ vay vốn; Chỉ đạo các phường/xã tiếp tục rà soát, xét duyệt các chủ tàu đủ điều kiện và có nhu cầu vay đóng mới tàu cá theo nghị định, huyện tiến hành thẩm định và trình UBND tỉnh phê duyệt.