Công nghiệp điện tử: Duy trì sự phát triển bền vững

Việt Nam đã thu hút hàng loạt các công ty điện tử hàng đầu thế giới đầu tư mạnh mẽ vào xây dựng nhà máy tại Việt Nam. Chính điều này tạo ra nhiều cơ hội cho các DN trong nước mở rộng hợp tác và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, giúp ngành điện tử Việt Nam đã có những phát triển nhất định.

Sự góp mặt của các hãng điện tử lớn làm thay đổi diện mạo công nghiệp điện tử Việt Nam

Sự đầu tư mạnh mẽ cả về số lượng và quy mô của nhiều nhà sản xuất điện tử hàng đầu thế giới như Samsung, Intel, LG, Panasonic… với các dự án lên tới nhiều tỷ USD cho thấy sức hút từ Việt Nam vào ngành này là rất lớn. Theo đánh giá của công ty nghiên cứu hàng đầu Singapore - DBS, công nghiệp điện tử của Việt Nam đang từng bước bắt kịp các cường quốc trong khu vực. Xuất khẩu điện tử tăng trưởng 78% mỗi năm trong vòng 4 năm qua, cán mốc 35 tỷ USD trong năm 2014.

Một trong những điểm nổi trội là các chính sách thu hút FDI hiệu quả của Việt Nam thời gian qua. Theo Sở Công Thương Bắc Ninh, cùng với những chính sách của Nhà nước và các ưu đãi riêng của mình, nhiều năm qua, tỉnh đã thu hút rất nhiều DN FDI đến đầu tư tại các KCN Bắc Ninh, trong đó đa số là vào lĩnh vực điện tử với những cái tên đình đám như Microsoft, Nokia, Samsung, Flexcom...

Để thu hút được vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tỉnh luôn tập trung tối đa cho công tác xúc tiến đầu tư, tạo cơ chế thông thoáng... Do đó, bên cạnh sự thành công cùng các dự án lớn như như với Canon, Samsung Electronics, Microsoft, hiện nay tỉnh đang xúc tiến dự án mở rộng của Công ty Samsung Display có số vốn đầu tư đăng ký tăng thêm 3 tỷ USD, nâng tổng vốn đầu tư của công ty này tại Bắc Ninh lên 4 tỷ USD.

Sau khi hoàn thiện các thủ tục cấp phép đầu tư, dự án của Samsung Display sẽ tạo sự đột phá lớn không chỉ trong công tác thu hút đầu tư, mà cả trong chiến lược phát triển công nghiệp của Bắc Ninh giai đoạn 2015 - 2020 và những năm tiếp theo. Cuối tháng 5/2015, Tập đoàn Samsung cũng đã khởi công xây dựng Khu phức hợp điện tử gia dụng Samsung (SEHC) với kinh phí lên đến 1,5 tỷ USD tại Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh.

Theo đó, tính đến nay, Samsung đã đầu tư vào Việt Nam 12,6 tỷ USD. Trong đó, riêng lĩnh vực điện tử đã chiếm đến 8,9 tỷ USD, bao gồm dự án sản xuất điện thoại di động ở Thái Nguyên (5 tỷ USD), ở Bắc Ninh (2,5 tỷ USD) và một dự án sản xuất đồ điện tử ở TP. Hồ Chí Minh (1,4 tỷ USD).

Chính sự có mặt của các hãng điện tử lớn đang làm thay đổi diện mạo ngành này tại Việt Nam. Từ một nước có nền công nghiệp điện tử kém phát triển, thì đến nay Việt Nam đã xuất khẩu ra thế giới vơi một kim ngạch ấn tượng. Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong tháng 6/2015, kim ngạch xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện cả nước có tổng giá trị 2,63 tỷ USD.

Qua đó, nâng tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này trong 6 tháng đầu năm 2015 lên 14,6 tỷ USD, tăng 26,4%, tương đương tăng 3,05 tỷ USD về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2014. Với máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, tính đến hết tháng 6/2015, trị giá xuất khẩu nhóm hàng này đạt 7,36 tỷ USD, tăng 60%, tương đương tăng 2,76 tỷ USD. Với sự tăng trưởng vượt bậc về xuất khẩu, các sản phẩm điện tử đang khẳng định được vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế đất nước.

Tuy nhiên, những con số ấn tượng về sản lượng xuất khẩu mặt hàng điện tử lại chủ yếu đến từ các DN FDI, còn các DN trong nước chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Theo thống kê, các DNFDI chỉ chiếm khoảng 1/3 trong tổng số DN điện tử Việt Nam nhưng lại sở hữu các công nghệ cao, chiếm trên 80% thị trường trong nước và trên 90% kim ngạch xuất khẩu.

Điều này đặt ra nhiều thách thức cho các DN điện tử trong nước. Một khó khăn không nhỏ đối với phần lớn các DN điện tử Việt Nam là chủ yếu chỉ ở quy mô vừa và nhỏ, nên khó cạnh tranh với DN FDI.

Do đó, các chuyên gia cho rằng, DN điện tử Việt Nam nên tham gia vào dây chuyền giá trị toàn cầu của ngành công nghiệp điện tử. Đặc biệt cần chủ động tìm kiếm đối tác ở các nước có nền công nghiệp điện tử phát triển để tìm kiếm cơ hội hợp tác sản xuất, đầu tư, chuyển giao công nghệ...

Theo các chuyên gia, tiềm năng của thị trường điện tử Việt Nam còn rất lớn, các DN trong và ngoài nước cần có những chiến lược để đưa ngành công nghiệp này của Việt Nam tiến xa trong thời gian tới.