Để người dân hiểu hơn vai trò của BHTG

	Tuyên truyền chính sách BHTG tới người dân tộc thiểu số
	Vai trò của chính sách BHTG

PGS. TS. Nguyễn Thị Mùi

Để làm rõ hơn vai trò cũng như phát huy hiệu quả chính sách BHTG tới người dân, chúng tôi đã trao đổi với PGS. TS. Nguyễn Thị Mùi - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia.

Là tổ chức thực hiện chính sách BHTG tại Việt Nam với mục tiêu chính là bảo vệ người gửi tiền, vai trò của BHTGVN được thể hiện như thế nào, thưa bà?

Tại Việt Nam, tổ chức BHTG có vai trò rất quan trọng đối với ổn định phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ người gửi tiền, đảm bảo sự an toàn, lành mạnh cho hoạt động ngân hàng và xử lý khủng hoảng tài chính.

Ở nước ta, trước đây, chính sách BHTG chủ yếu được thể hiện tại các văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ và bộ, ngành. Sau khi Luật BHTG ra đời và có hiệu lực từ năm 2013, vai trò của BHTG đã được nâng lên một bước.

Bên cạnh việc kế thừa các quy định phù hợp trước đây, chính sách BHTG đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Ðảng và Nhà nước, thể hiện tính đặc thù của hệ thống ngân hàng Việt Nam, bảo đảm phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội ở nước ta, đặc biệt, là các điều kiện về sự phát triển của thị trường tiền tệ, thị trường vốn, sự phát triển của hệ thống ngân hàng, mức độ hiểu biết, thói quen tiết kiệm của người dân.

Với các quy định cụ thể về chủ thể được BHTG và tiền gửi được bảo hiểm, quyền và nghĩa vụ của người được BHTG, hạn mức chi trả BHTG, thời điểm chi trả tiền bảo hiểm phù hợp… đã thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc đảm bảo an toàn đối với tiền gửi của người gửi tiền trong hạn mức BHTG khi tổ chức tham gia BHTG đổ vỡ, hướng tới mục tiêu bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Có thể nói, ngoài vai trò bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG, chính sách BHTG còn có một khía cạnh nữa, đó là tạo điều kiện cho hoạt động của nền kinh tế cũng như các TCTD được ổn định; qua đó góp phần tích cực vào việc duy trì an ninh, trật tự xã hội. Đó là một vai trò rất cơ bản của BHTGVN.

BHTG luôn hướng tới mục tiêu bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền

Trên thế giới, hệ thống BHTG ngày càng phát triển mạnh mẽ, vậy vai trò và hoạt động của tổ chức BHTG trên thế giới có giống ở Việt Nam không, thưa bà?

Hoạt động BHTG ở các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam có vai trò hết sức quan trọng. Trước hết, nó bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền tại TCTD, ngân hàng, đồng thời, góp phần duy trì và nâng cao niềm tin của người gửi tiền vào hệ thống ngân hàng. Bên cạnh đó, BHTG cũng góp phần giảm thiểu rủi ro trong hoạt động ngân hàng, góp phần duy trì sự an toàn, ổn định của hệ thống tài chính quốc gia, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các tổ chức tín dụng tạo điều kiện phát triển trong lĩnh vực tài chính.

Đã gọi là tổ chức BHTG thì dù dưới tên này hay tên khác, mà bản chất là BHTG thì sẽ đều là một tổ chức tài chính đặc biệt trong hệ thống tài chính của một quốc gia và hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Chính vì vậy, vai trò của tổ chức BHTG ở các nước sẽ là giống nhau và Việt Nam cũng không phải ngoại lệ.

Nếu có khác thì sẽ ở mức độ, phạm vi và mô hình hoạt động. Còn vai trò vô cùng cơ bản – đó là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và sự an toàn, lành mạnh của các tổ chức tham gia BHTG thì dù trên thế giới hay ở Việt Nam cũng sẽ giống nhau.

Theo bà, thời gian qua tổ chức BHTG tại Việt Nam đã thể hiện vị thế, vai trò như thế nào, nhất là trong bối cảnh Chính phủ và NHNN đang quyết liệt tái cơ cấu các TCTD và xử lý nợ xấu?

Trong thời gian qua, gắn với quá trình tái cơ cấu hệ thống các TCTD, BHTGVN cũng từng bước phát huy vai trò của mình và điều thể hiện rõ rệt nhất đó là từ khi thành lập đến nay tổ chức này đã chi trả đầy đủ, kịp thời cho hàng nghìn người gửi tiền tại các QTDND bị đổ vỡ; ngăn ngừa phạm vi ảnh hưởng xấu của các quỹ này đến hệ thống các QTDND đang hoạt động lành mạnh.

Bên cạnh đó, mới đây Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD đã trao cho BHTGVN trách nhiệm lớn hơn nhằm tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD, cụ thể: cho vay đặc biệt, mua trái phiếu dài hạn của TCTD hỗ trợ, đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi TCTD được kiểm soát đặc biệt, xây dựng phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt trình Ngân hàng Nhà nước xem xét… qua đó chứng tỏ vai trò ngày càng lớn của tổ chức BHTG tại Việt Nam.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan, vai trò của BHTGVN mới thể hiện được ở trong một phạm vi nhất định. Cụ thể, nhiều người gửi tiền chưa thực sự quan tâm và có nhận thức đúng đắn về chính sách BHTG, bởi vì họ nghĩ rằng đằng sau có Nhà nước và nếu xảy ra đổ vỡ TCTD thì sẽ có Nhà nước đứng ra xử lý.

Nhưng tôi tin, tới đây trong điều kiện nền kinh tế thực sự chuyển mình sang kinh tế thị trường một cách đích thực hơn, tổ chức BHTG sẽ phát huy được vai trò, chức năng theo đúng quy định tại Luật BHTG.

Vậy làm thế nào để người dân thực sự quan tâm nhiều đến chính sách BHTG, thưa bà?

Theo tôi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc người dân chưa thực sự quan tâm nhiều đến chính sách BHTG.

Thứ nhất, từ phía BHTGVN thì công tác truyền thông vẫn có những hạn chế nhất định, dẫn đến việc người dân chưa có nhận thức đúng đắn về vai trò của BHTG.

Thứ hai, từ khía cạnh cơ quan quản lý Nhà nước, xuất phát từ quan niệm “trong mọi trường hợp phải đảm bảo quyền lợi người gửi tiền và không để xảy ra đổ vỡ”. Khía cạnh này đôi khi dẫn đến việc người dân không quan tâm và tìm hiểu thích đáng vấn đề này.

Tôi cho rằng, người dân thực sự rất cần tìm hiểu về nội dung của chính sách BHTG trong nền kinh tế. Vì một khi người dân hiểu và có kiến thức, biết được vai trò quan trọng của chính sách BHTG, tổ chức BHTG đối với quyền lợi của mình thì sẽ có lợi không chỉ cho bản thân họ, mà còn có lợi cho cơ quan quản lý nhà nước, ngân hàng.

Việc có hiểu biết đầy đủ, chính xác về chính sách BHTG sẽ giúp người gửi tiền, người dân có trách nhiệm khi lựa chọn và gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG. Trường hợp có một số TCTD dùng biện pháp cạnh tranh bằng lãi suất cao để lôi kéo khách hàng gửi tiền thì sẽ được hạn chế.

Trong nền kinh tế thị trường, lãi suất cao thường đi đôi với rủi ro lớn. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD năm 2017 đã mở ra hướng cho phép các TCTD phá sản khiến người dân cũng sẽ cân nhắc khi lựa chọn ngân hàng để gửi tiền. Bên cạnh đó, điều này cũng buộc BHTGVN phải có trách nhiệm với người dân khi TCTD đổ vỡ và tương tự, TCTD nhận tiền gửi của người dân cũng cần có trách nhiệm với đồng tiền người dân gửi vào.

Do đó, việc người dân có kiến thức về chính sách BHTG và vai trò của tổ chức BHTG, cung cấp thông tin cho tổ chức BHTG thì sẽ giúp tổ chức BHTG giám sát các TCTD để các tổ chức này hoạt động lành mạnh, bền vững hơn.

Xin trân trọng cảm ơn bà!