Điều chỉnh quy hoạch có xu hướng tăng tối đa lợi ích cho nhà đầu tư

Đại biểu Đinh Duy Vượt phát biểu tại Hội trường

Đất vàng vào tay đại gia

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) thẳng thắn nêu, chất lượng quy hoạch đô thị còn thấp, vẫn hiện hữu tư duy quy hoạch nhiệm kỳ, dấu hiệu áp đặt ý chí cá nhân, thậm chí có dấu hiệu lợi ích nhóm, bị nhà đầu tư chi phối, dẫn dắt làm thay đổi quy hoạch, thậm chí làm nát quy hoạch ban đầu.

Minh chứng là tỷ lệ quy hoạch chi tiết chỉ khoảng 37% diện tích đất xây dựng đô thị, trong khi một số bộ lại tự điều chỉnh. Chính việc điều chỉnh quy hoạch chi tiết khá phổ biến đã gây ra hệ lụy, hiệu ứng tiêu cực, thậm chí rất tiêu cực cho các quy hoạch khác.

Theo báo cáo chưa đầy đủ, cả nước có 1.390 dự án điều chỉnh quy hoạch từ 1 đến 6 lần. Quy hoạch được điều chỉnh luôn có xu hướng tăng tối đa lợi ích cho nhà đầu tư, giảm tối đa các diện tích công cộng và lợi ích của người sử dụng như tăng số tầng, tăng diện tích sàn, chia nhỏ diện tích căn hộ, tăng mật độ xây dựng rồi giảm diện tích cây xanh. Đồng thời, các khu tái định cư cho dân lại có chỉ tiêu hạ tầng, các tiện ích, chất lượng công trình là thấp nhất.

Đây là điều đáng suy nghĩ vì đã gây tổn thất về kinh tế, bức xúc cho xã hội và người dân, thậm chí không thể khắc phục được, như tình trạng ngày càng kẹt xe, ô nhiễm môi trường, mưa ngập, quá tải với khả năng cung cấp điện nước, hệ thống thải...

“Cử tri kỳ vọng các trụ sở cũ, cả các cơ quan đã di rời sẽ trở thành vườn hoa, công viên, các công trình công cộng, tiện ích, chứ không phải nhìn thấy các tòa nhà chung cư cao chọc trời của đại gia A, đại gia B trên mảnh đất đó trơ trơ như thách thức cùng dư luận”, đại biểu Vượt nói.

Ông cũng đề nghị Chính phủ thắt chặt kỷ cương, quản lí quy hoạch, đồng thời thường xuyên kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm trách nhiệm cá nhân, tổ chức liên quan nhằm chặn đứng căn bệnh trên.

Đại biểu Đinh Duy Vượt cho rằng, chính vì những tồn tại trên đã tạo ra khiếu kiện phức tạp, tiềm ẩn bất ổn an ninh trật tự, được minh chứng bằng nhiều vụ án liên quan đã xét xử.

“Quốc hội, Chính phủ phải kịp thời bịt lỗ hổng này như kiến nghị của đoàn giám sát, đó là thu hẹp đối tượng được giao đất, mở rộng đối tượng cho thuê đất; thực hiện giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá; có chế tài xử lý nghiêm, dứt điểm các trường hợp sử dụng đất lãng phí, không đúng mục đích, sai phạm. Quan trọng hơn cả là phải thu hồi tài nguyên đặc biệt này để chọn mặt gửi vàng chứ không phải chọn trứng gửi cho ác…”, ông kiến nghị.

Cần bảo đảm quyền lợi người bị thu hồi đất

Đề cập đến những cơn sốt đất “kinh ngạc” từ cuối năm 2018, đầu năm 2019, từ đô thị lớn lan cả sang các địa phương trong cả nước và vượt tầm kiểm soát, các đại biểu đặt hàng loạt câu hỏi: Nguyên nhân là gì? Dòng tiền lớn chảy vào từ đâu, trong khi ngân hàng kiểm soát tăng trưởng tín dụng? Nó có tác động đến lạm phát hay không?

Một số ý kiến thì lo lắng hơn khi cho rằng, đất đai cũng chính là đầu vào sản xuất, khi giá tăng thì rồi đây có gây bong bóng bất động sản, nợ xấu… không?

Về vấn đề này, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho biết, Nghị quyết của Đảng từ năm 2012 đã chỉ ra rất rõ, đối với các dự án kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, chỉnh trang đô thị cần quy hoạch cả phần diện tích đất bên cạnh công trình kết cấu hạ tầng vùng phụ cận để thu hồi đất, tạo nguồn thu từ đất đai đầu tư cho công trình này, hỗ trợ người dân có đất bị thu hồi và tăng thu ngân sách.

Thế nhưng, giá đất để tính tiền bồi thường cho người có đất bị thu hồi và tính tiền sử dụng đất, cho thuê đất để nộp cho ngân sách hiện nay rất bất cập, không sát với thị trường, làm thiệt hại cho người dân, gây bức xúc khiếu kiện, thất thu ngân sách.

Bên cạnh việc cần thiết phải rà soát lại các chính sách liên quan đến tái định cư, hỗ trợ sinh kế để đảm bảo cho người dân có đất bị thu hồi, giúp họ ổn định cuộc sống, Chính phủ cần rà soát lại các dự án không tuân thủ quy chuẩn xây dựng Việt Nam về bố trí đất cho giáo dục, y tế, bãi đỗ xe, cây xanh nội bộ, các dự án không tuân thủ giấy phép quy định về phòng cháy, chữa cháy, không tuân thủ hợp đồng đã ký kết với người dân mua nhà, đất, căn hộ để yêu cầu chủ đầu tư có phương án giải quyết đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân.

Đại biểu Hoàng Quang Hàm cũng kiến nghị Chính phủ rà soát các dự án treo, quy hoạch không thực hiện để xử lý dứt điểm nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân; tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai và đấu thầu dự án có sử dụng đất theo Luật Đấu thầu để đảm bảo minh bạch, công khai. Các sai phạm phát hiện qua thanh tra, ngoài xử lý nghiêm công chức, cơ quan nhà nước vi phạm cũng cần phải xử lý tương xứng đối với doanh nghiệp…