Lượng hóa hiệu quả cải cách của ngành Hải quan: Đặt lợi ích của doanh nghiệp lên hàng đầu

	Song hành để phát triển
	Rộng đường cho doanh nghiệp Hàn
	Để chính sách chạm tới hộ kinh doanh

Hiệu quả của những cải cách mạnh mẽ của ngành Hải quan trong thời gian qua đã thể hiện rất rõ ở những lợi ích mà từng DN đã có được. Điều này đã được chính các DN ghi nhận. Những đổi mới sâu rộng, thường xuyên, liên tục trong những năm qua của ngành Hải quan đã tạo hành lang pháp lý thông thoáng, rút ngắn thời gian, chi phí, công sức của DN trong việc thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của DN diễn ra suôn sẻ, hiệu quả.

Điểm lại những cải cách chính về thủ tục hành chính của ngành, trước hết phải nói đến việc thay đổi phương thức khai báo thủ tục hải quan từ thủ công bằng tờ khai giấy sang khai báo hải quan điện tử (ECUSS5-VNACCS) và triển khai Hệ thống quản lý giám sát hải quan tự động (VASSCM) tại các cảng biển, cảng hàng không. Những cải cách này đã tạo nên bước đột phá lớn giúp DN giảm được nhân công, giảm thời gian thực hiện thủ tục, tiết kiệm chi phí thông quan hàng, đồng thời việc quản lý số liệu của DN cũng thuận lợi hơn.

Ngành Hải quan vẫn luôn xác định cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ chính trị trọng tâm

Có thể lượng hóa tính hiệu quả của những cải cách này ở từng DN cụ thể. Đơn cử như với Công ty TNHH Điện tử BSE Việt Nam (Nghệ An) - một DN có hoạt động xuất nhập khẩu diễn ra thường xuyên, mỗi ngày khai báo 6-10 tờ khai hải quan xuất khẩu và nhập khẩu. Trước đây khi khai báo thủ công bằng tờ khai giấy, DN cần 6 người làm việc liên tục trong 8-10 giờ mới hoàn thành quá trình thông quan hàng hóa. Việc lấy hàng tại cảng hàng không, cảng biển quốc tế cũng mất khoảng 6-8 tiếng. Hiện nay, do áp dụng khai báo trên phần mềm hải quan điện tử nên Công ty BSE Việt Nam chỉ cần 4 người làm việc liên tục trong 2 giờ là hoàn thành thông quan. Việc lấy hàng giảm xuống còn 3-6 tiếng.

Song song, việc triển khai dịch vụ công trực tuyến, cùng với đó là thay đổi về việc cung cấp chứng từ điện tử và kiểm tra chứng từ điện tử của công chức hải quan cũng là một bước tiến lớn góp phần cắt giảm chi phí thời gian, công sức cho DN. Trước đây theo quy định cũ, DN phải trực tiếp gửi chứng từ giấy đến chi cục Hải quan và Công ty BSE Việt Nam phải có 1 người túc trực tại cơ quan hải quan để cung cấp chứng từ và giải trình các nội dung liên quan trong quá trình mở tờ khai. Hiện nay, công ty không cần phải có người thường trực, không cần phải in ấn chứng từ nữa, tất cả đều được thực hiện qua phần mềm khai báo hải quan điện tử, DN cũng nhanh chóng nhận được phản hồi của công chức hải quan qua phương tiện điện tử.

Lại nữa, việc thay đổi phương thức nộp thuế điện tử và thông quan 24/7 đã đem lại nhiều lợi ích cho cả người nộp thuế và cơ quan quản lý thuế. Nộp thuế điện tử và thông quan 24/7 là hình thức nộp tiền thuế và các khoản phải nộp khác qua NHTM phối hợp thu với Tổng cục Hải quan thông qua Cổng thanh toán điện tử Hải quan. Trước đây, DN phải mang chứng từ nộp thuế đến trực tiếp ngân hàng để tiến hành thủ tục nộp thuế nên còn gặp nhiều trở ngại về thời gian. Hiện nay, người nộp thuế có thể nộp thuế điện tử mọi lúc, mọi nơi, bằng các phương tiện điện tử bất kỳ có kết nối với Internet. Ngân hàng liên kết sẽ tiến hành xác nhận kết quả giao dịch nộp thuế thành công ngay sau khi nhận được yêu cầu chuyển tiền nộp thuế, và hệ thống sẽ thực hiện thông quan hàng hóa ngay khi DN hoàn thành nghĩa vụ thuế.

Bên cạnh đó, ngành hải quan đã chủ động cắt giảm điều kiện kinh doanh, chủ động phối hợp với các Bộ quản lý chuyên ngành để cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đã đạt được, trong quá trình triển khai các thủ tục hải quan điện tử, đã cho thấy vẫn còn những hạn chế. Trước hết, việc dung lượng đính kèm chứng từ trên phầm mềm ECUSS5-VNACCS chỉ cho phép không quá 1 MB gây khó khăn cho DN khi số lượng chứng từ nhiều, dung lượng lớn. Do vậy, ngành Hải quan cần phối hợp với đơn vị cung cấp phần mềm, tiến hành nâng cấp hệ thống, tích hợp nhiều tính năng ứng dụng mới.

Bên cạnh đó, hệ thống nộp thuế và thông quan 24/7 thỉnh thoảng bị lỗi, đặc biệt vào thời điểm cuối ngày hoặc cuối tuần, và nhất là ở nhiều địa phương, địa bàn xa, nơi hạ tầng thông tin chưa tốt. Hình thức lỗi thường là DN không nhận được mã OTP để xác nhận giao dịch, hoặc có nhận được mã OTP và DN đã nhập mã này nhưng hệ thống không tự động thanh toán, vì thế vẫn không thể thông quan được tờ khai hải quan; Thỉnh thoảng hệ thống mạng bị treo, DN không truy cập vào hệ thống trang Tổng cục Hải quan được.

Cùng với đó, việc kiểm tra chuyên ngành vẫn là một thủ tục phức tạp, tốn thời gian của DN, hiện trong tổng thời gian thông qua hàng hóa có đến 72% thời gian của các cơ quan kiểm tra chuyên ngành,

Để khắc phục những hạn chế trên, ngành Hải quan vẫn luôn xác định cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, được thực hiện thường xuyên, liên tục, đồng bộ.