Nâng cao hiệu năng quản trị công ty

	Hiệu quả hóa chức năng tài chính và quản trị doanh nghiệp
	Liệu pháp nâng cao năng lực quản trị công ty
	Đề cao quản trị doanh nghiệp trong ngân hàng

Đánh giá về thực trạng quản trị công ty (QTCT) niêm yết trên sàn Chứng khoán Hà Nội, ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó tổng giám đốc Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, QTCT là khái niệm mà HNX đã tiếp cận với các DN và triển khai để tăng cường cho các DN từ khoảng 4 năm trước đây. Đến thời điểm này đã có nhiều tiến bộ nhất định về sự cần thiết, tác dụng cũng như thực tế QTCT.

Tuy nhiên, mặt bằng xuất phát về QTCT của các DN Việt Nam khá thấp do đặc thù của nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế chuyển đổi, đa số DN Việt Nam là DN cổ phần hóa từ DNNN và một số DN tư nhân phát triển từ các DN gia đình. Đây cũng không phải là vấn đề của riêng Việt Nam mà của các nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Ảnh minh họa

“Đánh giá chung mặt bằng nhận thức của DN Việt Nam về QTCT có thấp hơn các nước trong khu vực, tuy nhiên cũng có DN làm rất tốt QTCT, nhưng cũng nhiều DNNVV chưa quan tâm đến QTCT. Qua việc đánh giá trong 3-4 năm gần đây chúng tôi thấy điểm trung bình của các DN được nâng lên nhưng tốc độ nâng rất thấp”, ông Trung nói.

Dẫn chứng cụ thể về mức độ này, ông Trung cho biết, nếu chấm điểm minh bạch và công bố thông tin, hiện DN của chúng ta đã nâng được đến trên 58-60 điểm nhưng các DN trên thế giới đã đạt trên 70-80 điểm, thậm chí có DN đã lên đến 90 điểm như các DN ở Singapore hoặc Thái Lan. Đó là thực tế mà các DN Việt Nam cần nhìn nhận và đánh giá đúng mức.

Cũng về vấn đề này, có ý kiến cho rằng, thực tế một số vụ việc về các công ty khi NĐT phát hiện các sai phạm, giá cổ phiếu của công ty đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và điều này cũng tác động rất nhiều đến quyết định của NĐT. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu các công ty thực sự coi trọng vai trò quản trị và kiểm toán nội bộ thì đã giúp công ty ngăn chặn được những sai phạm này.

Ở góc nhìn của mình, ông Trung cho rằng: Khủng hoảng kinh tế không chỉ bắt đầu từ một vài công ty mà cả nền kinh tế nên người ta mới tìm lý do vì sao lại khủng hoảng, trong khi các chính sách rồi các hoạt động của công ty trước đó rất tốt. Chỉ khi xảy ra khủng hoảng, các chuyên gia kinh tế mới đưa ra giả thiết là QTCT không tốt, có nhiều vấn đề về quản trị đã bị che giấu và nhiều xì căng đan bị phát hiện.

Đối với từng công ty cũng vậy, mỗi xì căng đan, tức là một sự khủng hoảng của chính DN thì bắt đầu mới lộ ra những yếu kém, những thiếu sót và sự vô trách nhiệm của những người quản lý công ty. Lúc đó người ta mới thấy rằng chìa khóa để tháo gỡ sự khủng hoảng này chính là QTCT.

Nhiều ý kiến khác thì cho rằng QTCT như chuẩn mực để các công ty làm theo, tuy nhiên theo quy định của luật, đây lại là yếu tố không phải bắt buộc nên không thể ép các DN phải tuân thủ. Có ý kiến cho rằng chuẩn mực QTCT của các DN Việt Nam hiện nay còn rất yếu kém so với khu vực vì vậy cần thiết phải luật hóa vấn đề này.

Ông Trung cho rằng, thực tế các quốc gia trên thế giới chưa bao giờ luật hóa các nguyên tắc QTCT vì đó là các nguyên tắc tự nguyện. Nếu DN theo thì công ty sẽ tốt và cổ đông tốt, cổ đông sẽ đầu tư vào công ty nhiều hơn. Nếu DN không theo thì phải chấp nhận rủi ro và có thể xảy ra sụp đổ, khi đó có thể xảy ra khủng hoảng.

“Ở đây tôi cho rằng nên luật hóa một phần về QTCT và đi theo nguyên tắc của các nước OECD như tôn trọng quyền cổ đông, nâng cao trách nhiệm của HĐQT, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý trong việc thúc đẩy QTCT”, ông Trung nhấn mạnh.

Còn những chi tiết cụ thể hơn như các điều luật cụ thể, ông cho rằng nên để ở dạng tự nguyện vì khi DN tùy theo quy mô và vốn đầu tư, họ sẽ quyết định lựa chọn mô hình quản trị nào cho phù hợp và áp dụng cơ chế thực hiện tuân thủ và giải trình. Trường hợp không tuân thủ, DN sẽ phải giải trình với các cơ quan quản lý lý do không tuân thủ do quy mô còn rất nhỏ hay do đặc thù ngành nghề không cần quản trị tất cả các vấn đề của công ty.

Nhưng biện pháp hiệu quả nhất mà các nước áp dụng đó chính là cưỡng chế thực thi mềm. Như các chuyên gia nói cách để ưu tiên về chính sách đó chính là đưa ra chính sách thưởng phạt với cách QTCT của mỗi DN. Nếu QTCT tốt sẽ được vinh danh, nếu QTCT kém hoặc có vấn đề thì sẽ được đưa ra công bố trên thị trường để NĐT biết. Khi NĐT không quan tâm nữa, DN sẽ rời khỏi thị trường.

Nói về cưỡng chế thực thi mềm, đại diện lãnh đạo HNX cho biết, hiện nay HNX đang có một vài biện pháp, thứ nhất tổ chức hội nghị, hội thảo để tuyên truyền rộng rãi nhận thức của DN về QTCT, đưa các chuyên gia tư vấn nước ngoài để họ phổ biến về giá trị của QTCT. Thứ nữa là tổ chức chấm điểm QTCT nhưng hiện mới dừng lại ở chấm điểm minh bạch và cống bố thông tin. Nếu được, trong thời gian tới, HNX đã tính toán đến việc sẽ chuyển sang chấm điểm QTCT, sau khi chấm điểm sẽ tiến hành vinh danh.

Một giải pháp khác là HNX đã và đang phối hợp với các DN trong và ngoài nước để xây dựng bộ tài liệu nguyên tắc về QTCT. HNX đã báo cáo UBCK Nhà nước để áp dụng với các DNNY. Xây dựng lộ trình và các biện pháp thực hiện QTCT là giải pháp nằm trong giải pháp tổng thể của toàn ngành chứng khoán trong thời gian tới.