Ngập ngừng trước cơ hội cải cách

	Việt Nam cam kết cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh
	Ngành Ngân hàng quyết liệt triển khai cải thiện môi trường kinh doanh
	Luôn tiếp sức cho doanh nghiệp

Sau nhiều mong đợi, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) công bố cuối tuần qua.

Với kỳ vọng tạo bước đột phá về thể chế trên môi trường đầu tư, có thể nói đây là một trong số ít dự thảo luật được ra đời nhanh chóng từ khi “thai nghén” cho tới khi rà soát, lấy ý kiến để chính thức thành hình.

Tuy nhiên, việc dự thảo luật đã đáp ứng được mong mỏi của cộng đồng DN, đối tượng quan tâm và ủng hộ mạnh mẽ nhất của luật hay chưa, lại là câu hỏi lớn.

Siết chặt đầu tư nước ngoài

Sở dĩ phải nêu lên băn khoăn này, là bởi chỉ mới hơn 1 tháng trước, cơ quan đại diện cho tiếng nói của cộng đồng DN là Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã công bố kết quả rà soát sơ bộ các luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh.

Theo đó, tại 37 luật, đã phát hiện khoảng trên 100 điều gây cản trở quyền tự do kinh doanh của người dân, DN. Song trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh vừa được ban hành, chỉ có 12 luật, với khoảng hơn 80 điều được đưa vào diện sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ.

Đặc biệt, hơn một nửa số điều sửa đổi, bổ sung trong dự thảo luật nằm trong 2 luật là Luật Đầu tư (30 điều) và Luật DN (22 điều). Những nội dung sửa đổi, bổ sung khác nằm trong các luật như Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Quản lý thuế, Luật Quảng cáo, Luật Nhà ở…

Đầu tư trong nước chưa được nới lỏng nhiều như kỳ vọng

Với khoảng 1/3 nội dung sửa đổi nằm trong Luật Đầu tư, trong đó chủ yếu liên quan đến NĐT nước ngoài, có thể thấy Bộ KH&ĐT hướng tới việc siết chặt quản lý đầu tư FDI tại Việt Nam. Tinh thần xuyên suốt trong các nội dung sửa đổi là tạo điều kiện thuận lợi và sòng phẳng với NĐT nước ngoài, song cũng đặt ra yêu cầu cao với chất lượng dòng vốn.

Cụ thể, Bộ KH&ĐT đã bảo lưu quan điểm, NĐT nước ngoài muốn hoạt động tại Việt Nam cần có 2 loại giấy phép là Giấy chứng nhận đầu tư và Giấy đăng ký kinh doanh.

Trước đó, điều này đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối vì cho rằng đây là các thủ tục rườm rà và thể hiện sự phân biệt đối xử đối với NĐT nước ngoài vào Việt Nam. Tuy nhiên, Bộ KH&ĐT đã nhiều lần khẳng định, đây là thời điểm cần siết chặt quản lý dòng vốn ngoại, nhất là sau những sự cố về môi trường, DN FDI bỏ trốn… đặt ra nhiều lo ngại về NĐT nước ngoài.

Mặt khác, sự sòng phẳng đối với NĐT nước ngoài cũng thể hiện ở chỗ các ưu đãi dành cho NĐT được quy định rõ ràng hơn. Cụ thể, Điều 13 trong Luật Đầu tư được sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho NĐT nước ngoài được hưởng những ưu đãi cao nhất.

Trường hợp văn bản pháp luật mới được ban hành quy định quyền lợi và ưu đãi đầu tư cao hơn, thì NĐT được hưởng quyền lợi và ưu đãi đầu tư theo quy định của văn bản pháp luật mới cho thời gian hưởng quyền lợi và ưu đãi còn lại của dự án. Trường hợp văn bản pháp luật mới được ban hành quy định quyền lợi và ưu đãi đầu tư thấp hơn quyền lợi và ưu đãi đầu tư quy định tại Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư thì NĐT được tiếp tục áp dụng quyền lợi và ưu đãi đầu tư quy định tại Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Có bỏ ngỏ đầu tư trong nước?

Việc dành tới một nửa dung lượng để sửa đổi Luật Đầu tư và Luật DN và có vẻ chú ý hơn đến đầu tư nước ngoài, đã đặt ra câu hỏi, liệu dự thảo luật có dành ít sự quan tâm để “cởi trói” cho đầu tư trong nước, trong khi đây mới là mục đích ra đời ban đầu của luật này? Và nếu so với mục tiêu đột phá đặt ra khi còn thai nghén, thì dự thảo luật có vẻ còn chưa đạt tới.

Trao đổi với Thời báo Ngân hàng về băn khoăn này, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế (VCCI) cho biết, việc rà soát và sửa đổi 37 luật là kiến nghị của VCCI, nhưng cơ quan soạn thảo là Bộ KH&ĐT thì muốn trước mắt chỉ tập trung vào các nội dung liên quan đến Luật Đầu tư và Luật DN. “Có lẽ Ban soạn thảo cũng phải cân nhắc nhiều yếu tố, mà một trong những lý do đó là sửa nhiều luật quá, cơ quan thông qua dự thảo luật này là Quốc hội, sẽ đắn đo ít nhiều”, ông Tuấn phỏng đoán.

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, dự thảo luật đã bước đầu giải quyết được vấn đề là liên thông hoá quy trình đầu tư, đất đai, xây dựng, môi trường... Các nội dung sửa đổi như hiện tại, theo ông Tuấn đã thể hiện sự thay đổi rất tích cực. Bởi trước mắt, về tổng thể cần xâu chuỗi, thống nhất các luật lại để sắp xếp, tạo ra một quy trình đầu tư thông thoáng, các bước liên thông nhịp nhàng trước. Như vậy sẽ tạo thuận lợi hơn cho NĐT, bởi quy trình này hiện đang chồng chéo nhau.

Mặc dù vậy, sự thay đổi chậm rãi của luật so với kỳ vọng đặt ra ban đầu cũng cho thấy những ngập ngừng trước cơ hội cải cách thể chế trên môi trường đầu tư. Một chuyên gia về pháp chế phân tích, những thay đổi bước đầu như dự thảo luật sẽ giúp văn bản này dễ dàng được thông qua vào kỳ họp Quốc hội tới để sớm áp dụng vào cuộc sống hơn. Đây là bước đi thận trọng và hợp lý. Bởi để sửa đổi tới 37 luật, việc thống nhất ngay từ các thành viên trong Chính phủ chắc chắn sẽ khó khăn hơn rất nhiều, chưa nói tới cơ quan quyết định cuối cùng là Quốc hội.