Nỗ lực từ chính doanh nghiệp

	Sửa đổi Luật Cạnh tranh: Cứu DN Việt thoát “thế thua” trên sân nhà
	Việt Nam có thoát được vị trí thấp trong chuỗi giá trị?
	Canh cánh nỗi lo tăng chi phí lao động

Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế với việc tham gia nhiều Hiệp định Thương mại tự do đã mở ra nhiều cơ hội cho các DN Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt là đội ngũ DNNVV. Tuy nhiên theo đánh giá của các chuyên gia, Việt Nam vẫn ở bậc thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu và chỉ chuyên sâu vào các hoạt động sản xuất công nghiệp ở công đoạn gia công cuối cùng, khiến giá trị gia tăng thấp và kết nối trong nước còn yếu.

Ngành dệt may đang nỗ lực tham gia chuỗi giá trị toàn cầu

Trong những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam liên tục tăng và đạt được kết quả ấn tượng. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, 8 tháng đầu năm 2017 kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 133,50 tỷ USD, tăng 17,9% so với cùng kỳ năm 2016. Trong khi khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 95,67 tỷ USD, tăng 18,9% thì khu vực kinh tế trong nước cũng đạt 37,83 tỷ USD, tăng 15,7%. Điều này cho thấy giá trị đóng góp của DN nội vào hoạt động xuất khẩu hay tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu đang có những bước tiến mới.

Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, kết quả trong quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam không chỉ được nhìn nhận ở một khía cạnh nào đó như kim ngạch xuất nhập khẩu mà quan trọng hơn là Việt Nam có thể tham gia sâu vào chuỗi cung ứng và giá trị toàn cầu. Việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu đã và đang đem lại nhiều cơ hội phát triển cho các DN Việt Nam nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Có thể khẳng định rằng, việc tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu góp phần gia tăng năng suất và sự phát triển kinh tế của mỗi địa phương, DN. Khi tham gia vào chuỗi giá trị, các DN có thể được hưởng lợi từ những hỗ trợ kỹ thuật hay đào tạo nhân viên từ các công ty đa quốc gia dành cho DN trong chuỗi nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ mà các DN này cung ứng cho họ. Tham gia vào các hoạt động đem lại giá trị gia tăng cao hơn và đẩy mạnh kết nối giữa DN trong nước với các nhà đầu tư nước ngoài và thị trường quốc tế có thể giúp Việt Nam chuyển dịch lên nấc thang cao hơn trong các chuỗi giá trị toàn cầu

Tiến sĩ Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV cho biết, với số lượng chiếm trên 97% tổng số DN, DNNVV Việt Nam có vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và thu nhập cho người lao động. DNNVV đóng góp khoảng 40% GDP, 33% giá trị sản xuất công nghiệp, 30% giá trị hàng hóa xuất khẩu và thu hút khoảng 50% lực lượng lao động.

Cùng với tiến trình hội nhập của đất nước, nhiều DNNVV Việt Nam đã vượt qua thử thách, đứng vững và vươn lên trong sân chơi toàn cầu. Tuy vậy, sự tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của các DNNVV Việt Nam còn rất hạn chế. Trong khi DNNVV tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu ở Thái Lan là 30%, Malaysia là 46% thì Việt Nam chỉ mới 21%. Một phần do môi trường kinh doanh còn nhiều rào cản sự phát triển sản xuất kinh doanh, phần nữa do năng lực cạnh tranh của DNNVV Việt Nam yếu, kinh nghiệm hội nhập chưa nhiều, khả năng đáp ứng yêu cầu về công nghệ, chuẩn mực quản trị, cung ứng của các tập đoàn, công ty đa quốc gia còn thấp.

Theo ước tính, hiện chỉ có khoảng 300 DN Việt Nam đủ năng lực tham gia chuỗi cung ứng nhưng mới chỉ cung cấp các phụ tùng thay thế, chưa tham gia sản xuất các sản phẩm chính. Điều đáng quan ngại hiện nay là việc DN tư nhân gặp nhiều khó khăn trong kết nối vào chuỗi sản xuất toàn cầu. Vấn đề chính của DNNVV trong nước hiện thiếu kỹ năng lao động, kỹ năng quản lý còn yếu, ít đổi mới về công nghệ và sản phẩm, khả năng tiếp cận tài chính còn nhiều hạn chế…

Trước thực trạng các DN Việt Nam, nhất là các DNNVV còn yếu khi tham gia và chuỗi giá trị toàn cầu, Nhà nước cũng đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ cũng như tạo điều kiện cho các DN nâng cao năng lực. Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, Chính phủ Việt Nam đã xây dựng khung chính sách công nghiệp hỗ trợ, nâng cao năng lực công nghệ của các nhà cung cấp trong nước, tạo liên kết với các nhà đầu tư FDI, thực hiện các chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ… từ đó góp phần đưa DN Việt Nam vươn lên cao hơn trong chuỗi giá trị cung ứng toàn cầu.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Thân, để hỗ trợ cho các DNNVV tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, trước hết là việc tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo khâu đột phá phát triển DN.